Олна зүркнд одн болҗ мандлна!

13-11-2020, 17:34 | Общество

Генерал Басан Бадьминович Городовиков мана хальмг улсин нер туурулсн баатр, келн-улсиннь, мана Хальмг Таңһчин йоста үрн болн олн кевәрн ончрсн күңкл ухата толһач бәәсндән, цуг олн әмтнд, нег үлү мана аав-ээҗин, эк-эцкнрин үйин улст таасгддг, икл гидг күндтәд тоолгдад йовсн күн билә. Басан Бадьминович Хальмг АССР-ин толһачар көдлсн цагт мини үйин улс болхла шиңкн көлдән орад йовҗасмн. Тер бийнь мана аав-ээҗин, эк-эцкнрин келсәр, Басан Бадьминович кесг җилдән Хальмг Таңһчин партин негдгч сегләтр көдлҗәсн төләдән зүсн-зүүл көдлмшин йовудыг медсн деерән, йир һольшг, цаһан седклтә, гүн медрлтә, икл дамшлтта, өргн хәләцтә, хөөткән сандг, келсндән күрдг, сансан күцәдг, көөрхиг эс меддг, сәәнд эс зуһуддг, мууд эс деерлкдг, керг гихлә – ханцан шамлад ордг, тиим соньн, маш итклтә күн билә гиҗ мана улсин сананд эн күүнә дүр ил тодрха төөнрәд үлдсн бәәнә. Мана көгшдин келсәр Басан Бадьминович эгл улсла маш ээлтә, цаһан седклтә билә. 13 җилин туршарт бүкл келн-улс гемшәгдҗ, көөгдҗ һазалгдҗ йовсн аав-ээҗин, цуг хальмгудын зовлңгиг маднд, эндрк үйин улст, медхд йир күчр күнд болх маһд уга. Тегәд тер цагт Б.Б. Городовиковиг Хальмгин Толһачар суңһгдсн йовдл деер теңгрәс заясн заян гиҗ сангднал. Ода хәләһәд бәәхлә, түрүн авгтан хәрү босчах, бүрдҗәх мана Хальмг Таңһчд, Сирвәс ирҗәх цуг улст күчр күнд болв чигн, йир өргмҗтә, байр-бахмҗта цаг билә. Тер цагт дәәнә һалвас ясрҗ босхгдад уга мана хальмг у-өргн теегәр өдр-сө уга эргҗ, эврәннь нүдәрн үзҗ, һарарн бәрнәв гисн седклд авлгдҗ, муурхан меддго төләдән Хальмг Таңһчд Басан Бадьминовичин эс одсн һазр уга болхнь мөн лавта. Эгл улс, күч-көлсчнр, малчнр, тосхачнр, сойлын көдләчнр, багшнр чигн эн күг ик гидгәр күндлдг, оошадг билә. Малчнрин хошт ирсн болну, селәнә бәәрн әмтнлә харһсн болну, эн улсин бәәдл әмдрләр хамгин түрүнд соньмсдг билә. Тиим ик даалһврта, бачм дааврта күн цаг олад, кен негнднь оньгад өгәд тусхадг билә. Тедү мет тер улс байсад, кеҗәх көдлмшән улм урмдтаһар кеһәд, төрскн һазран өдр ирвәс кеерүләд көдлҗ йовсмн. Тиим болсар, мана Хальмг Таңһч ахр цагин болзгт өөдән һарад, әмтнә бәәдл-әмдрл ясрад, җил ирвәс шин гермүд, хаалһс, үүлдврмүд, бүрдәцс бәргдәд, таңһчан улм делгрәд байҗх йовх цаг бәәсмн. Ямаран чигн кергиг күңкл кевәр хаһлҗ, ямр болвчн төриг олн әмтнә төлә, орн-нутгиннь төлә күцәҗ йовсинь цуһар меднәвидн. Бидн, Хальм Таңһчин улс, эндр бәәх бүгдәрн Басан Бадьминовичд өгцтәвидн. Тедү мет Төрскндән, хальмг теегтән цань уга дурта, зөргтә баатр, күңкл ухата һардач Басан Бадьминович цуг маднд үлгүр үзмҗ болҗ, герлтә одн болҗ мандлҗ йовх!

БЕМБИНОВ Евгений