Н. Пальмовин нертә Келн-улсин музей эн җил 100 җилә өөнән темдглҗәнә. Музейин тууҗин тускар мана зәңгч энүнә директор Ирина Мучаевала күүндв.

Өдгә цагт хальмг кел делгрүллһнә кергт шунмһа кевәр орлцдг күмсин тонь баһ биш. Үлгүрнь, Хальмг кел делгрүллһнә төвин көдләчнр эврә төсвсән бүтәнә, Элст балһсна мэрин седвәрәр удл уга Элстин уульнцсин, бүрдәцсин чигн нерд орс-хальмг келәр бичгдх. Дәкәд олн бүрдәцс болн блогермүд хальмг кел делгрүлхәр шунна. Интернетд үүлддг «Сойлын сувсн», «Нарна Герл» болн нань чигн багмудыг үлгүрлҗ зааҗ болна. Хальмг келән дасдг улсин тонь җил ирвәс икдәд бәәнә.

Моңһл келтнрин баатрльг дуулврмудын һол дүрмүдиг зурхин төлә зурач сәәнәр зурдг деерән эң-зах уга эрм цаһан көдәһин шарлҗн-буурлдан үнртә аһар киилҗ, тер көдәһәр нүүҗ йовдг әмтнә мөн чинринь медҗ, хуучн тууль-домг соңсад өсч-босч, йоста баатрмудын нүдәр йиртмҗиг үздг күн болх йоста. Тиим күүнә зург хәләһәчнрин үндснд күрч, седкл авлҗ, омг төрүлҗ авдг, наадкснь – уга.
Хальмгудын «Җаңһр» болн бурядын «Геср» алтн делкән амн-үгин зөөрин саңгин деед эрдньсин тоод орҗах моңһл келтнрин алдр баатрльг хойр дуулвр мөн. Эдниг бүтәхд мана өвкнр кесг зун җилмүдин туршт эврәннь бий-седклин күч хураҗ, өлн җидин үзүр метәр келән хурцдулҗ, залу-зөрмгән чигн үг болһнд шиңгрүлҗ авсн болдг. Олн-әмтнә иим үүдәврмүд ик әрүн чинртә болсар, теднә зургуднь чигн өвкнрин сүрә медүләд, хәләсн күүнә омг сергәх йоста. Мана Хальмг Таңһчд тер мет зурҗ чаддг нег йоста зурачнрин баатр Цоңхлан Төмр бәәнә. Ода тер Геср хаана зургудыг зурсинь медәд харһҗ күүндүв. Мана күүндвр соньн болсар цуг умшачнрт терүгән күртәҗәнәв.

Мана тањєчин делгрлтд, бачм болн кўнд кесг тґр хаєллєнд Ірісін правительствин Ахлач Михаил Мишустині ирлєн ик нилчін кўргід бііхнь лавта. Яєад гихлі энўні кґдлмшч йовлєна кемд Элстиг болн райодыг цевр усар тетклєні тґрмўдт єол оньг ґггдв.

Элст балһснд бәәдг Ольга Герасименко пандемий учрсн кемд көдлмш уга үлдв. Иим улст дөң болхин төлә шаңһа көтлврмүд бәәдгин тускар медәд, күүкд күн Элст балһсна әмтиг көдлмшәр тетклһнә цергллтд одв. Терүнд эн көтлврин медлд ямаран керг-үүлдврмүд күцәгддгин тускар цәәлһҗ өгәд, эврә керг бүтәҗ өглһнд дөң күргхдән белн бәәхиг медүлв.

Лу сарин 25-д Манхан Цаһана өрк-бүлд һурвдгч үрнь төрв. Күүкнд Виктория нер өгв. Диилвр гиҗ орчулгддг нер отхн күүкндән өгснь хара биш болв.

Хальмг Таңһчин эрүл-менд харлһна министерствин зәңглсәр, пандемий эклснәс авн мана таңһчд 19147 күн шин коронавирусн гемәр гемтв. Сүл хонгт дәкәд 36 күүнд эн хальдврта гем илдкгдв. Өдр ирвәс гемтә улсин то баһрҗахнь темдгтә.

Хальмг телеүзлд долан хонгин үлмҗ өдр 9 час 15 минутла «Дуука болн Куука» гидг һарц һарч ирнә. Шогта, инәдтә болн сурһмҗин чинртә эн соңсхврт Шорван Феликс Һәрән Лиҗ хойр орлцна. Билгтә хойр көвүг таңһчд әмтн сәәнәр меднә. Телеүзлин тематическ соңсхврмудын редакц эн һарциг белддг болв. Нертә седкүлч, редактор Нәдвдә Тамаран келсәр, соньн эн ахр наадыг телевизионн эв-арһар үзүлх санан урднь төрсн билә.

Сүл хойр долан хонгин туршарт мана таңһчд коронавирусн гемәр гемтсн улсин то невчк баһрад бәәхнь темдглгдҗәнә. Таңһчин эрүл-менд харлһна министерствин то-дигәр, пандемий эклсн цагас авн 19 миңһ һар күн эн хальдврта гемәр гемтв. Сүл хонгт гемтә улсин тоод 35 күн немгдв. Мана таңһчд эн гемәс 18033 күн эдгв, сүл хонгт дәкәд 51 күн эн гемиг диилҗ чадв. Гемнь гиигнәр болн медмҗән угаһар давҗах 3887 күн гертән амбулаторн кевәр эмнлһ авчана.
Таңһчин эмнлһсин улд секгдсн госпитальмудт ода 570 күн эмнлһ авчана. Теднәснь өрәлнь, таңһчин эмнлһнд бәәнә. Ода деерән зуг һурвн районд госпитальмуд үүлдҗәнә. Яшалтад -13, Көтчнрт – 23 болн Яшкульд 27 күн эмчнрин хәләврт кергтә эмнлһ авчана. Күнд кевәр эн гем давҗах 20 күүнәс 11-нь ИВЛ-аппаратар кииһән авчана.
Шидр мана орн-нутгт шин коронавирусн гемәс саглуллһна һурвдгч вакцин тоод авгдв. «КовиВак» гидг вакциниг Чумаковин нертә төв кеҗ һарһв. Әрәсән правительствин Ахлач Михаил Мишустина зәңглсәр, 120 миңһн доз моһа сард поликлиникүдт әмтнд экләд кедг болхмн. Ода Әрәсә эн гемәс саглдг һурвн вакцин бәәдг ор һанцхн орн-нутг болна.
Мана зәңгч

Кичгә Төлән нертә Хальмг Келн-улсин гимназин хальмг келнә багш Довуркан Кару «Төрскн келнә, тер тоод орс келнә, багшнрин Цугәрәсән мастер-класс – 2021» гидг марһанд диилвр бәрв. Эн марһаг РАНХиГС-ин сурһуль-эрдмин делгрлтин федеральн институтын (ФИРО) келн-улсин төрмүдин номин-шинҗллтин төв бүрдәҗ давулна. Эн Москвад лу сарин 26-с авн 28 күртл болв. Терүнд ут тоодан 33 гешүн орлцв. Дагестана, Чувашин, Ингушетин, Карелин, Удмуртин, Чечнян болн нань чигн талдан регионмудын төрскн келнә багшнр хоорндан марһлдв.