Бар сарин 5-д Төрскән харсгч алдр дәәнд орлцач, Широклагиг һатлсн салдс, Әрәсән болн Хальмг Таңһчин күч-көлснә ветеран Бүүрчин Пельҗән 100 җилин өөн темдглгдв.

Өдгә цагин сән чинртә көлгнә эдл-ахун делгрлт мана орн-нутгин хаалһин эдл-ахун көдләчнрин өмн тәвгдсн һоллгч төр болдг. Эн төр хаһлхин төлә Әрәсәд 2019-ч җиләс авн «Әәмшг уга сән чинртә хаалһс» нертә төсв күцәгдҗәнә. Келн-улсин төсвин йовудт орн-нутгин хаалһин эдл-ахун халхар үүлддг федеральн болн региональн ведомствсин мергҗлтнр нөкцлтҗ хамдан көдлмшән күцәҗ йовна. Келхәс, «Әәмшг уга сән чинртә хаалһс» төсв Әрәсән 84 субъектд күцәгдҗәнә.

Басңга Баатрин нертә Келн-улсин театр соньн керг-үүлдврмүд бүрдәҗ, олн хәләһәчнрән җил болһн байрлулна. Эн сән авъясарн талдан һазрас кесг театр авч ирҗ, олн наадыг хәләһәчнртән үзүлсн деерән театрин коллектив регионмуд хоорндк фестиваль бүрдәхәр шиидсмн. Сойлын җирһлд ик чинртә йовдл болҗадг «МанджиевФест» иигәд Хальмгт эклв.

Эн җил үкр сарин 15-д таңһчин «Хальмг үнн» газет 105 җилин өөнән өргмҗтәһәр темдглв. Эн ончта өөниг угтҗ, «Калмыкия» РИА-н көдләчнр Хальмгин нертә артистнрлә хамдан соньн көтлвр белдҗ таңһчин кесг райодар барин нәәрән давулҗана. Тер мет «Барин нәр» мел бичгдлһнә кемлә ирлцҗ болна.

Удлго мана танһчин әмтн келн-улсин Зулын байран темдглх. Эн өдриг шин җилин байр гиҗ нерәднә. Тогтсн авъясар хальмгудын өрк-бүл болһн Зулын байрин өмн өдр күңшүн үнр һарһхин төлә, кишгән дуудхин төлә боорцган кех. Герин эзн күүкд күн болһн боорцгин һуйриг эврә янзар элдҗ белдх. Нурһлҗдан Зулын байрла күүкд улс целвг-тоһшан кенә. Хальмг зандн цә угаһар ямаран чигн байр хальмгуд темдглдго. Тегәд байрин өдрлә Зулын цәәһин дееҗиг олн деедс бурхдтан нерәдҗ тәвнә. Ширә деер тосн, махн-шөлтәһән, әмтәхн хот-хол эвлгәр тәвгдх зөвтә. Зулын байрла эврәннь эк-эцкнрән болн медәтә улсиг күндлҗ зоолһх кергтә. Эдниг тооһад, белгән бәрүлҗ өгх авъяс бәәнә. Урднь хальмгуд шин җилин байриг цуг хотарн, селәһәрн тосҗ темдглдг бәәҗ. Нег ишкә герт цуглрад, цуг улсин һарсн өдр темдглдг билә. Домбр цокад, ду дуулад, бииләд нәр-наад кедг авъяста. Ода хальмгуд иим кевәр Зулын байран темдглхш. Тер бийнь кезәнк авъяс-заңшалыг хадһлад, дорас өсч йовх баһчудт медүлҗ өгх кергтә. Асхлад өрк-бүл болһнд Зулын онц авьяс күцәгдх йоста. Теңгрт одн күцхлә, насни һол асах заңшал бәәнә. Һуйрас оңһц кеһәд, дотрнь цаһан өвснә һол тәвәд, күн болһн насан авна.

Шишлң цергә керг-үүлдврт орлцад, залу-зөрмг йовдл һарһсн төләдән Әрәсән Баатрин нер зүүсн Лиҗин Мингиян таңһчин бәәтхә, цуг орн-нутгин баһчудт үлгүр болхнь маһд уга. Өөдән ачлвринь экднь бәрүлҗ өглһнә керг-үүлдвр Мингиян сурч йовсн Очра Лиҗ-Һәрән нер зүүдг Лаганя 3-ч тойгта дунд сурһульд болснь багшнрт болн сурһульчнрт темдгтә болн дааврта йовдл болв. Дорас өсч йовх баһ үй Төрскән харсачин залу-зөрмг йовдлын тускар медхин болн неринь әрүнәр хадһлхин төлә энүнә сурһульднь Әрәсән Баатр Лиҗин Мингияна парт болн энүнд нерәдсн экспозиц секх шиидвр авгдв.

Шишлң цергә керг-үүлдврт орлцачнриг болн теднә өрк-бүлмүдиг дөңнхин төлә мана орн-нутгт #БиднХамдан гидг керг-үүлдвр бүрдәгдсн бәәнә. Орн-нутгин регион болһнд ик-бичкн уга терүнд орлцҗ, мана цергчнриг дөңнхәр шунна. Нертә улс, депутатнр, медәтнр болн сурһульчнр цергә даалһвр күцәҗ йовх улст килмҗән тусхаҗ, арһ-чидләрн дөңгән күргҗәнә, билг-эрдмәрн болн бүлән үгәрн урмд өгнә.

Хальмгин хәләһәчнрт олн театрмудын нааддыг хәләх таал эн җил учрҗана. Иигәд үкр сарин 18-д Луганск академическ көгҗмин-драматическ театрин гастрольмуд эклсмн. «Ик гастрольмуд» гидг федеральн төсвин кемҗәнд болҗах эн театрин нааддыг Басңга Баатрин нертә Келн-улсин театрин тәәз деер әмтн хәләҗәнә.

Мана нег һазра улс Москвад чигн, орн-нутгин регионмудт чигн олар көдлдгнь нуувч биш. Нег үлү баһчуд ик сурһулян сурч йовсн балһсдтан үлдҗ, тенд тааста көдлмшән олна. Мана нег һазра баһчуд нурһлҗдан эрүл-мендин, багшин полицин халхар Әрәсән ар үзгин регионмудт олар көдлҗ йовна. Тедн дундас кесгнь көдлмштән күцәмҗ бәрәд, олн зүсн марһаст ончрсн саамд тер дарунь гилтә сән зәңгиг Интернетәс, ниигмин сүлҗәнәс бидн медҗ авнавидн.

Дала ламин гегәнд күндллһән медүллһнә керг-үүлдврмүд делкән кесг орн-нутгудт кегдҗәнә. «Этика для тысячелетия» гидг Мана Күңкл Багшин дегтриг аудиобичмр кеҗ олна оньгт тусхахар кегдсн кергиг нер туурсн көгҗмч болн дирижер Владимир Спиваков күцәсмн. Оюни ик чинртә үүлдвриг умшҗ, олн әмтнд медүлсн СССР-н улсин артист, ЮНЕСКО-н эвин элч, делкәд нер һарсн артист Хальмгт «Виртуозы Москвы» оркестртаһан ирәд, Дала Ламин дегтрин презентацд орлцв.