КҮН БОЛХ БАҺАСН

12-10-2021, 14:41 | Общество

Өдр болһн нег үлү асхар мана герин алднд медәтнр хурад, хоорндан олн зүсн төрәр күүнднә. Шидр тедн тал одад, теднәс нег медәтлә харһад, газетин төлә зурц бичхәр седләв. Зуг көгшә оратҗала. Тегәд көгшдин күүндврин герч заядар болув. Тогтсн авъясар ах үй өдгә цагин баһчуд сул цаган олз угаһар давулна, юңгад гихлә өдр-сө уга интернетд сууна гиҗ тедниг шалһна. Күүндврт орлцсн эццн хо-цаһан эмгн урднь компьютер уга билә, тегәд бидн кергтә то-диг олҗ авхар бәәхлә, дегтрин саңд одад, кергтә юман олҗ авдг биләвидн гиҗ келсмн.

Терүг мана патьрла хам-хоша бәәдг эмгн дөңнв, түүнә келсәр, баһчудын ик зунь интернетәс олзта зәңг олҗ авхин ормд, Инстаграм, Твиттер, ВКонтакте болн нань чигн социальн сүлҗәнәс кесгтән һарлго хоорндан хов-шивин, теднлә болн теднә нәәҗнрлә болсн олн зүсн керг уга йовдлмудын тускар күүндәд сууна. Түүнә темдглсәр, 60-70 җил хооран умшдг сән дегтр олҗ авхд күнд бәәсмн, тегәд тер дегтр умшхин төлә әмтн кесгтән чеерүдт зогсдг билә. Тиигхд хол бәәсн күүнлә күүндхд бас нәрн билә, тегәд чигн бидн улан чирәһәрн харһлцад, нег-негнләрн шин зәңгәрн хувалцад күүндхлә, йир икәр байрлдг биләвидн. Ода тиим юмн уга. Әмтн хоорндан телефоһар күүнднә, интернетд нег-негндән бичгүд бичнә, үүрмүд-нәәҗнрән кесгтән үздмн биш. Эннь му гиҗ эн ашлв.
Мини төлә теднә күүндвр соңсхд соньн билә, зуг кемр медәтнр оңдан төрәр күүндсн болхла, нанд хойр дам соньн болх бәәсмн. Үлгүрнь, сурһмҗин тускар, юңгад гихлә эн төр мана таңһчин баһчудын төлә бас ик гидг чинр зүүҗәнә. Өдгә цагт баһчудын дунд әрк уудг улс дала. Харм төрхд, сүл җилмүдт көвүд бәәтхә күүкд бас әркд орҗана. Юңгад тиим юмн болҗахмб? Кезәнә хальмгуд икәр уудго бәәсмн. Тиигхд 40 күрәд уга күүкд улс әркиг төрүц амндан авдго. Бичкнәсн авн әркәс җирһл уга, аляһас олз уга, әрк уудмн биш, әрк уухла, күн ухаһан гееһәд, малла әдл болҗ оддмн гиҗ өрк-бүл болһнд бичкдүдт уха заадмн. Нәр-наадн, хүрм-байр болхла зуг 40 күрсн залус әрк уудг бәәсмн, болв икәр согтдго юмн. Ода болхла нәр-нааднд биш нам өдр-бүрин кемлә әрк уудг улс, тедн дунд баһчуд дала. Эн му дасврас мана баһчудыг гетлүлх кергтәнь маһд уга.
Дәкәд баһчуд дунд ямаран төрмүд бәәнә гихлә, һаза яһҗ бийән бәрхин тускар бас келх кергтә. Кезәнә баһчуд медәтнриг йир күндлдг бәәсмн. Кемр ишкә герүр медәт орҗ ирхлә, баһчуд босдмн. Көгшд күүндхлә, хаҗуһаснь күүртнь ордмн биш. Көвүд медәтнрәс һал сурдмн биш, теднд модьрун үг келдмн биш. Медәтнрт модьрун үг келхлә, эврәннь эк-эцкдән модьрун үг келснлә әдл болдмн. Бас тиигхд хальмгуд бузр үг тас келдго, юңгад гихлә бузр үг келсн күн килнц һарһснла әдл болдмн. Кезәнә күүкдиннь төлә герин эзнь бурхнд гилтә тоолгддмн. Бичкдүдин экнь авалян оньдин та гиҗ дуудад, энүгәрн герин эзнә ик гидг чинринь онц темдглдмн. Юңгад гихлә тер цагас авн ода күртл хадһлгдсн үлгүрт иигҗ келгднә: «Та гисн таалснла әдл, чи гисн чичснлә әдл мөн».
Харм төрхд, өдгә цага баһчудын зәрмнь сән сурһмҗ авлго болх-болшго йовдлмуд учраһад бәәнә. Өдр болһн һазаран һарад тиим үлгүрмүд үзҗ болхмн. Медәтнр аль эрмдгтә улс балһсар йовдг көлгнд орхла, теднд, баһчуд суудг орман өгхш. Уульнцсар йовсн көвүд-күүкд хоорндан күүндхләрн, бузр үгмүд келснь соңсгдна, йовҗ йовн тәмк татна. Балһсна паркст көвүд сандлмуд деер һарад әмтн суудг ормиг киртә һосн-башмгарн ишкәд эргндән энд-тенд нульмад бузр йовдлмуд һарһдгнь ичртә юмн. Туслң мини тоолврар, иим баһчуд эврәннь келн-улсин тууҗан, сойлан, авъясан медхш. Эн туст дорас өсч йовх үйнрт сән сурһмҗ өгхин төлә аһу ик чинртә керг күцәх кергтә.
ШААКУН Василий

Видео