Билгтнриг хамцулҗадг марһан

10-11-2022, 14:56 | Общество

Бичкн дуучнр болн көгҗмчнр җил болһн Хальмг телеүзлд ирҗ, билг-эрдмән үзүлдг сән авъяс таңһчд төрв. «Теегин айс» гидг нер зүүсн марһан кесг баһчудт җирһлин хаалһан олхднь дөң болв. Болв сүл хойр җил пандемий болад, марһан кегдҗәсн уга. Тегәд эн җилә марһан нег үлү ик байрта болв. Завсрин хөөн оларн харһҗ, билг-эрдмән Хальмг эфирт үзүлнә гисн күүкд-көвүдт ик чинртә йовдл. Эн җилә арвдгч өөнин марһан дәкн нег өөнлә ирлцв. Хальмг телеүзлин 55 җилин өөнд эн марһаһан бүрдәһәчнр нерәдв.

Хальмг улсин дууна болн көгҗмин зөөрлә өсч йовх үйнриг таньлдулҗах марһан Әрәсән улсин сойлын зөөр гиҗ зарлгдсн җилд болҗахарн ончта болҗана. Соньн эн хәләврән Хальмг телеүзл таңһчин сурһуль-эрдмин болн номин министерствла болн сойлын болн зуучллһна министерствла хамдан давулна. Марһана жюрин ханьд нертә артистнр, хойр министерствин көдләчнр, Хальмг телерадиокампаня көдләчнр орна. Эн җил марһана жюриг А. Цебековин нертә государственн хорин һол дууч, Хальмг Таңһчин ачта артистк Анна Очкаева һардв. Анна Борисовна келсәр, марһан һурвн номинацар давулгдв. Онцдан дуулдг дуучнр, багар дуулдг дуучнр болн көгҗмин зевсгүд татдг билгтә сурһульчнр дунд марһан кегдв. Эн хәләврт орлцхар 100 һар эрлһн орҗ ирсмн. Теднәс жюри 40 күн шүүҗ авгдв. Билгтә олн бичкдүд таңһчд өсчәхиг Анна Борисовна таасч темдглв.

Марһана йилһгч болн зональн девсңгүд онлайн болн офлайн янзар давулгдсна тускар тематическ редакцин шеф редактор Тамара Надбитова келв. Марһана йовудын тускар әмтн «Вести Калмыкия. РУ» гидг сайтд орад, оньган өгч хәләҗ чадв. Дәкәд болхла, олн телехәләһәчнр тер сайтд таассн дуучнриг темдглҗ, дууһан өгч, сән дуучнриг йилһҗ авх арһта болсмн. Билгтә бичкдүдиг дөңллһнд орлцсн, мөрә болн белгүд белдлһнд орлцсн буйнч седклтә, иргчин тускар ухалҗах цуг әмтнд болн бүрдәцст үнн седклин ханлтан медүлҗәхән Тамара Тюмдяевна онц темдглв.

Таңһчин кесг района элчнр марһанд орлцсиг редактор Роза Грицкова сән халхаснь заав. Ик Бухсас ирсн коллективиг жюри шишлң дипломар ачлв. Һурвн зун дууна кеһәд ирсн бичкдүд ик сергмҗтәһәр билг-эрдмән үзүлв. Эднә нер туурсн өвкнь Ээлән Овла эндрк болн иргч үйнрт «Җаңһриг» хадһлсн болхла, ода цагин күүкд-көвүд хальмг ду болн көгҗмиг мартуллго дуулҗ, домбран болн нань чигн зевсгүдт көгҗм татад, билг-эрдмән үзүлҗәнә. Үйнрин залһлдан тасрҗахш. Эннь мана марһана һол күцлин негнь гиҗ, Роза Баяевна келв.

«Хаврин дун» гидг сәәхн хаврин салькн мет серү татҗ үләҗәх болҗ, эргҗ биилх уха орулҗ күңкнв. Энүг Үстин района Цаһан Амн селәнәс ирсн сурһульчнр дуулв. Учрҗах сәәхн йовдлыг дун дәкн нег залһсн болв. Эн дууг таңһчдан нертә режиссер Хоңһр Сангинов бичсмн. Хальмгудас түрүнкнь болҗ телережиссерин эрдм дассн, эрдмдән ик дамшлт хоршаһад, Цугсоюзн ик марһасиг телеүзләр үзүллһнд орлцсн эн үүлдәч ду бичдг билгтә бәәсмн. Эн өдр студьдт энүнлә хамдан көдлҗ йовсн телеоператормуд Николай Хулхачиев, Сергей Очиров, ах видеоинженер Арслан Бембинов, Баатр Мутулов, Гиляна Саксыкова, Игорь Колкарев бичкн билгтнриг йилһән сәәнәр үзүлхәр шунҗ көдлв. Режиссерск пультд Светлана Катвицкая болн Марина Нахатина марһана йовудыг диг-даратаһар бичҗ авв. Җилмүд давад, Хоңһр Сангиновин сурһульчнр студьт көдлҗәнә. Телемарһанд ирсн күүкд энүнә бичсн дууг ик дуртаһар дуулҗ, марһана йовудыг сәәхн айсарнь кеерүлх гиҗ Хоңһр Сергеевич санҗ йовсн болхий? Хальмг телеүзлин 55 җилин өөнин өмн өргнд «Хаврин дун» цугтаг негдүләд, хальмг улсин билг төрүц унтршгог медүлв.
Үстин района дуучнрт мөрәһинь бәрүлҗ өгчәһәд, Хальмг Таңһчин сойлын ачта көдләч Иван Нимгирович Басангов района нериг олнд медүлсн әвртә гидг домбрч Эльза Каруеван тускар келәд, билгтә олн улсарн темдгтә һазрас ирсн бичкн дуучнр ах үйнрин авъясмудыг цааранднь делгрүлҗәхиг заав.

Олн хәләһәчнрин оньг авлсн, әмтнә тааслт олсн бичкн билгтнр Яшалтинск көгҗмин сурһулин сурһульчнр шишлң мөрәһәр темдглгдв. Эдниг йөрәһәд, Хальмг Таңһчин билг-эрдмин ачта үүлдәч, «Бамб цецг» ансамблин директор Савр Катаев ачлвринь бәрүлҗ өгв.

Марһана йовудт сурһульчнриг дууна болн көгҗмин эрдмлә таньлдулҗ, арднь орҗ дасхҗах багшнриг чигн мөрәлснь йир сән йовдл болв. Элст балһсна 2-ч тойгта дундын школд дууна студь бүрдәҗ, билгтнриг белддг багш Елена Смолякова, Үстин района Цаһан Амн селәнә бичкдүдин билг-эрдмин сурһулин багш Светлана Гаряева, Баһ Дөрвд селәнә бичкдүдин билг-эрдмин сурһулин багш Булһн Чирикова, С. Дорджина нертә бичкдүдин көгҗмин сурһулин дууна багиг белдсн Айса Зулаева, Октябрьск района Цаһан Нур селәнә көгҗмин багш Надежда Бембетова шишлң дипломсар болн белгүдәр мөрәлгдв. Таңһчин сурһуль-эрдмин болн номин министерствин әңгин һардач Зоя Убушиева ачлвриг бәрүлҗ өгчәһәд, «Теегин айс» сурһульчнр дунд ик тааслт оллдгинь, сурһульчнрин кесгнь марһанд хойрдад, һурвдад орлцдгинь темдглв.

Елена Смолякова һардҗах «ХХI век» гидг дууна студин хойр сурһульч – Вероника Чернявская болн Анна Бутенко марһана нүүрлгч орм эзлв. Амуланга Оконова дуулсн «Бичкн кер мөрн» әмтнә седклиг байсаһад бәәв. Көк Булгас ирсн Манҗин Саша цугрсн улсин домбрин айсарн болн өвәрц кесг шавашарн йир икәр өврәв. Тег дунд наласн Талтахн тавн зун өрк бәәдг һазрас ирсн күүкн Дорджиева Булһн лимб гидг көгҗмин зевсг татҗ йир еңсг сәәхн айсар әмтнә седклиг авлв.
«Теегин айс» таңһчин җирһлд батрад, зөвтә орман олсмн. Эн марһанас түрүн ишкдлән кесн кесг баһчуд көгҗмлә болн дуунла җирһлән залһад, билг-эрдмин колледжд сурһуль сурад, көгҗмин багшнр болҗ көдлҗәнә. Кесгнь дуучнр болн көгҗмчнр болв. Өсч йовх үйнрт көгҗмин болн дууна медрл өгсн, билгтнриг дөңсн марһана чинрнь зөвтә кевәр үнлх кергтә. Хальмг келән, хальмг сойлан делгрүлхмн гиҗ келдгнь олн. Үнндән амр биш эн кергиг күцәҗәхнь олн биш. Хальмг телеүзл марһаһарн эн туст баһ биш көдлмш кеҗәнә. Хальмг сойлд болн төрскн келндән дурта улсиг өөрән хамцулҗана. Хамдан кеҗәх керг эрк биш уралан йовна. Тиим эсий, үүрмүд?

ХӨӨЧИН Галина

Видео