ОНЬДИН ӘДСТ КҮРТҖ ЙОВ!

01-07-2023, 10:20 | Общество

Кесг цаг хооран энд, у өргн теегин аһуд хальмгуд дунд бәәсн талдан келн улсин кесгнь хальмг кел меддг, му биш келдг бәәсинь көгшдүд тодлна. Тиим улсин негнь – Федор Михайлович Долгополов йосн сән хальмг келтә бәәҗ. Федор Михайлович насн турштан Городовиковск районд бәәсмн. Энүнә Һарсн һазрнь өдгә цагт Сарпулин медлд орҗах Тахта селән. Тенд давсн зун жилмүдин эклцәр бәәршлҗәсн Долгополовихн мал, шову өскәд, һаруд тәрәд, тәрә-темс урһаһад бәәхтә бүлд тоолгдг бәәсмн. Революцин хөөн Советин йосна цагт 1920-30-ч җилмүдт байнбәәхтә өрк-бүлмүдин малынь болн нань чигн зөөринь күчәр булаҗ авад олна эдлврт орулсмн. Тиим закврла эс зөвшәрсн улсиг гер-бүлтәһинь цааҗла харһулҗ Сиврур болн талдан чигн хол һазр тал тууврт йовулдг бәәсмн.

Әмтнә күүкд харһнад җе гиҗәхлә, чинән күүкд гем уга, боожул болдм», – гиһәд нег дәкҗ нег дурго күн ирәд Долгополовихня хаша-хаац эргәд хәләһәд, һартан бәрҗ йовсн бураһар һазр энтенд хатхад, шинҗләд бәәв. Герин эзн невчк үүмәд, ода байн кулакин нер зүүһәд цааҗла харһулгдх болв яһв гиһәд ухалад, тедүкн бәәсн хагсу модн дер тагчк суув. Тиигәд терүнә хөөн харңһу сөөһәр Долгополовихн өрк-бүләрн әмән харсад нааран Башантаһур орад нүүцхәв. Шин һазрт түрүн авгтан күнд болв. Гемин уршгар герин эзнә авальнь сәәһән хәәв. Экнь өңгрхд Федор Долгополов һунта бәәсмн. Булһн нертә хальмг күүкд күн бичкн көвүг хәләһәд өсксмн. Школан төгсәһәд Федор Долгополов Башанта селәнә эдл-ахун техникумд орҗ сурв. Сурһулән төгсәснә дару баахн көвүн школд экләд көдлв. Тер цагт багшнр йир ховр бәәсмн. Хөөннь Федор Михайлович района ветлечебницд орҗ көдлв. 1969-ч җилд Шин төрл селәнә (Виноградненск) художественн мастерскойд күүкд дасхв. Урн һарин эрдмтә багш олн зүсн сәәхн, өвәрц кегдлмүд кедг бәәсмн. Билгтә, сән седвәртә багш селәнә сойлын җирһлд чигн шунмһа кевәр орлцв. Авсн авальтаһан хальмгин ачта багш Анна Григорьевната «Улсин иньглт» орденар ачлгдсмн. Хамдан һурвн күүкдән өскәд-босхад кү кев. Ода ачнр-зеенрнь бәәнә.
Бичкн настадан эк уга үлдәд, хальмг күүкд күүнә нилчәр әмд һарсндан Федор Михайлович хальмг улст болн Булһнд оньдин ханлтан өргдг бәәсмн. Цаһан саната, өр җөөлн седклтә күүкд күүнд нерәдәд «Оньдин әдст күртҗ йов» гиҗ нег шүлг үүдәсмн. Өнчрсн кемд дөң болсн Булһниг эн эклә дүңцүлҗ килмҗтә седклднь ханҗ, әрүн номан нерәдв. Булһн көвүнд бичкнәснь авн хальмг кел, авъяс-заңшал дасхсмн. Күүкдиннь келсәр, 1943-ч җилд хальмг келн-улсиг хар гөрәр олн әмтнә хортнд тоолад Сиврин тууврт йовулхла, Федор Михайлович йир икәр зовҗ һашудсмн. Тууврин арвн һурвн җил давад хальмгуд хәрү һазртан ирхлә эн тенкән уга байрлв, таньл-үзлтәһән харһад хальмгар күүндв. Федор Михайлович Долгополовин күүкд эцкиннь үлгүрәр хальмгудыг бас тевчҗ күндлнә, хальмг авъяс медцхәнә. Сиврин тууврас Башантаһур буурл үстә, шиврлктә хальмг ээҗнр яһҗ хәрҗ ирсинь Нелли күүкнь ода күртл тодлна. Булһна ачнр-җичнр альд бәәдг болх, гиж эн санна. Сиврәс хәрҗ ирсн болхий? –гиҗ Булһн ээҗин тускар ухална. Кесг җилмүд хооран учрсн буйнч седклин йовдлиг, хальмг күүкд күүнә кесн ач-тусиг мартлго дорас өсҗ йовх баһ үйнртән келнә. Федор Михайлович болхла эврә цагтан хойрдгч эк болсн Булһнд шүлгән нерәдв.

БУДЖАЛА Савр

Видео