Күүг күч-көлсн сәәхрүлдг

04-07-2023, 10:00 | Общество

Советин йосна цагт селәнә эдл-ахуст болн завод-фабрикүдт көдләчнр дунд социалистическ марһа зарлҗ, даалһвран давулҗ күцәһәд күцәмҗ бәрсн улсиг ачлдг бәәсмн. Нүүрлгч көдләчнрин зургиг Күндллһнә самбрт өлгҗ, бахмҗ болдмн. Олн дунд күндллһ болн тоомср олсн улс олна бәәдл-җирһлд орлцҗ, депутатнр болҗ үүлдҗ, дамшалтарн хувалцдг билә. Целинн района XXII партсъездин нертә колхозин (хөөннь «Страна советов» совхоз) саальч Саңһҗин Нинан нерн тер цагт бас ниргҗ йовсмн, энүнә күцәмҗин тускар района болн таңһчин барин һарцст бичдг, телеүзләр соңсхврмуд һардг билә. Нина Богнюшовнан зург Элстд нүүрләчнрин Күндллһнә самбрт бәәсмн. Нертә саальч Күч-көлснә туурмҗин орденә һурвн девсңгәр ачлгдсмн. Келхд, эннь Социалистическ Күч-көлснә Баатрин цолла әдл ачлвр гиҗ тоолгдна.

Эндр медәт Целинн района Бурһсн селәнд ууһн көвүтәһән бәәнә. Энүнлә хамдан көдлҗ йовсн саальчнр Лидия Зотова, Валентина Безрукова болн Евгения Педрикина бас эн селәнд бәәнә, тегәд эдн харһхларн тодлвран сергәҗ, көдлмш күнд болсн бийнь тер цаг сән бәәсиг темдглнә. Колхоз олзта-орутаһар үүлдҗ йовсмн, үснә фермд 600 үкр бәрдг билә, эврә сад-һарудт олн зүсн темс болн зер-земш урһаҗ көдләчнрән теткдг бәәсиг Нина Богнюшовна тодлна. Элдә Нармаевич Куксунов малч, Петр Васильевич Белоконев МТФ-н һардач болад, ниитәһәр көдлҗ, нег-негндән дөң болдмн.
олдмн. - Саальч болһн 20 үкр саадмн, бидн өрүн эрт 3 часас авн көдлмшән эклдг биләвидн, үдин хөөн дәкәд саах кергтә бәәсмн. Үкрмүдән сааһад өвс өгәд, хаша-хаацан цеврләд, туһлмудт үс өгәд болн нань чигн талдан көдлмш күцәдг биләвидн. Даалһвран күцәһәд, сән болн өөдән чинртә үс сааҗ авснд мадниг ачлҗ, тер цагт ховр бәәсн кевс, нань чигн талдан эд-тавр белглдг бәәсмн. Җилд нег үкрәс 3000 тонн үс сааҗ даалһвран давулҗ күцәсн төләдән би Ленинә 100 җилин өөнин болн «Күч-көлснә күцәмҗ» медальмүдәр ачлгдлав. Нанла хамдан көдлҗәсн Галина Григорьевна Чабанюк Ленина орденәр ачлгдсн билә. Мана саальчнр көдлмшән үнн-чик седклтәһәр күцәдг төләдән үнтә белгәр болн мөрәһәр ачлгдҗ, оньдин нүүрт йовдг бәәснь ик бахмҗта болдмн, - гиҗ Нина Богнюшовна тодлна.
1976-ч җилд Саңһҗин Нина Күч-Көлснә Туурмҗин орденә III девсңгәр ачлгдв, өөдән ачлвринь МТФ-д бәрүлҗ өгсмн. 1983-ч җилд II болн 1990-ч җилд I девсңгин орденар ачлхд Нина Богнюшовнаг района һардврт дуудҗ йөрәсмн. Саальчнр Саңһҗин Наталья болн Ветрован Нина Күч-Көлснә Туурмҗин орденә III девсңгәр ачлгдв, хөөннь мана орн-нутгт хүврлтс учрад, эн ачлвр бәрүлҗ өгдгән уурсмн. 90-ч җилмүдт совхозд үснә фермд зуг һурвхн үкр үлдхлә, Нина Богнюшовна Бүүрчин Мария болн Щепинан Марина саальчнрла хамдан тедниг саадг билә. Саасн үсиг совхоз хулдад, олсн мөңгәр эднд җалв өгдг бәәсиг медәт тодлна. Холд нер һарч, олзта-тустаһар үүлдҗ йовсн ферм нурад, малнь уга кегдв, көдләчнр көдлмш уга үлдв. Арвн нәәмтәһәс авн һучн шаху җилдән көдлҗ йовсн саальч тер һашута цагиг тодлхла зүркнь шарклна.
- Совхоз тарад бидн көдлмш уга үлдхләрн гертән бәәсн үкрән сааһад, Элстүр одад үс, тос, өрм, ээзгә хулдҗ олсн мөңгәрн теҗәл кедг болвидн. Мана совхозд 4 ферм билә, һурвнь саадг үкрмүд бәрдг билә. Совхозд ик сад-һарудт урһасн темсиг болн зер-земшиг эд-бод кеҗ көдләчнриг теткдг бәәсмн. Селәнд бәәсн хойр боодгас сад-һарудыг услдг билә, тенд заһсн чигн элвг болдмн. Ода нег боодгнь уга, хойрдгчнь бас хагсҗана. Советин йосна цагиг би бүләнәр тодлҗ, көдлмшән үнн кевәр күцәҗ, орн-нутгиннь даалһвриг давулҗ күцәҗ йовсан даңгин саннав. Бидн үкрән сааһад, үсән заводт йовулсна дару һарудт бас көдлдг биләвидн. Кех-күцәх көдлмш дала бәәсмн, болв бидн терүнәс әәлго цуһар хамдан үүлдҗ йовлавидн, - гиҗ медәт тодлҗ келнә.
Хальмг улс Сиврәс хәрҗ ирәд төрскн таңһчан босххар гүҗрҗ көдлдг билә. Тер цаг күнд болв чигн мана ах үйин улс ик даавртаһар үүлдҗ йовсмн. Күч-көлснә Туурмҗин орденә һурвн девсңгәр ачлгдсн Саңһҗин Нина өңгәр гер-бүүрәр теткгдх зөвтә бәәсмн, болв эн бәәсәрн байн болҗ, төрскн һазртан туста болхар зүткҗ йовсмн. Эндр Нина Богнюшовна хойр көвүндән болн күүкндән, 6 ач-зеедән болн нег җичдән нүдн-амн болҗ бәәнә. Өөдән ачлврар күч-көлснь үнлгдсн бийнь эн ик санан уга, һольшг күүкд күн болҗ маднд медгдв.

ДООҖАН Наталья

Видео