Эврә керг бүтәх седклтәһәр

26-09-2023, 09:30 | Общество

Һурвн җил хооран мана орн-нутгт баһ тетквртә болн җирһлин күнд таалд туссн улсиг дөңнҗ олз-оруһинь икдүлхин төлә социальн бооцан батлгддг болв. Сүл һурвн җилин эргцд терүг кесг миңһн күн батлад, өрк-бүлән теҗәдг, эврә керг бүтәҗ олзтаһар үүлддг болв. Мана таңһчд эн көтлврт орлцсн улсин то җил ирвәс өсәд йовхнь темдгтә. Шидр Хальмг Таңһчин социальн делгрлтин, күч-көлснә болн көдлмшәр тетклһнә министрин дарук Екатерина Потолдыкова «шуд залһлдана» йовудт әмтиг соньмсулҗадг сурврмудт хәрү өгч, социальн бооца батлхин төлә ямаран некврмүд бәәдгин тускар келв.

Дааврта һардачин келсәр, 2021-2023 җилмүдт мана таңһчд 1736 социальн бооцан батлгдв, эн кергт 226,7 сай арслң йилһгдв. Эн җилин эклцәс авн 4447 күн социальн бооца батлв, эднд 86,7 сай арслң йилһгдсмн. Бооца батлсн улс нурһлҗ эврә керг бүтәҗ үүлдҗәнә. Мана таңһч 2021 җиләс авн социальн бооцана медлд иргнмүдиг дөңнлһнә керг-үүлдврмүд күцәлһнд федеральн хазнас мөңг авчана. Социальн бооцан баһ тетквртә иргнә болн социальн харслтын цергллт хоорнд батлгдна, терүнд һоллгч дөрвн зөрүллт бәәнә. Тегәд бооцана медлд иргн шишлң неквр күцәҗ, шаңһас йилһгдсн мөңгәр күнд бәәдләс һархин төлә көдлмш олҗ авх, эврә керг бүтәҗ, дөңцл эдл-аху бүрдәҗ, өрк-бүлдән кергтә тоот хулдҗ авч эс гиҗ нань талдан төр хаһлҗ теҗәлин кемҗәг икдүлх зөвтә, гиҗ Екатерина Владимировна цәәлһв.
Көдлмш хәәҗәх күн социальн бооца батлад, сар болһн дем авх зөвтә эс гиҗ сурһуль сурад дамшлт хоршаҗ чадҗана. Эн җил көдлмшәр тетклһнә цергллтд тоод авгдсн иргнд сард 14885 арслңга дем өгчәнә, хөөннь көдлмшт орсна дару энүнд һурвн сарин эргцд тер дем бас өгхмн. Кемр көдлмш хәәҗәх күн сурһуль сурхар шиидсн болхла, терүнд һаруһинь даахмн. Болв сурһульд һарх мөңгнә кемҗән 30 миңһн арслңгас үлү болх зөв уга. Келхд, сурһуль сурсн күүнд бас һурвн сарин туршарт демин мөңг өгнә, зуг терүнә кемҗән 7442,50 арслң тогтана. Бас тер мет сурһуль сурсн иргниг көдлмшт авсн бүрдәцд терүнд һурвн сара җалв өглһнд һарһсн мөңгинь даңцана.
- Социальн бооца батлсн улс дундас 40 процентнь эврә керг бүтәҗ олзта-тустаһар үүлдҗ, өрк-бүлән теҗәдг болснь темдгтә. Эн халхар үүлдх саната иргн зура белдҗ, ямаран халхар кергән бүрдәхин тускар комиссьт келҗ төсвән харсх зөвтә. Эврә керг бүтәхд зөв авсн күүнд шаңһас 350 миңһн арслңга дем өггднә. Иргн эрк биш алвна цергллтд цаасан орулҗ онц арһлачин чинртә болҗ, зурала ирлцҗ эврә кергт мөңгән тустаһар олзлсна туск тооцаһан өгнә. Мана таңһчд онц эдл-аху бүрдәсн улсин то бас баһ биш. Нег үлү селән һазрт бәәдг улст эн халхар кергән делгрүлхд тааста болна. Эн кергт шаңһас 200 миңһн арслң өггднә, иргн бас алвна цергллтд тоод авгдҗ, мөңгән олзта-тустаһар олзлсна туск тооцаһан өгх зөвтә, – гиҗ Екатерина Владимировна цәәлһвр өгв.
Җирһлин күнд таалд туссн баһ тетквртә өрк-бүл эврә керг бүтәдг эс гиҗ онц эдл-аху бүрдәдг арһ уга болхла социальн бооцана медлд шишлң дөң күрггднә. Тиигәд, эднд гер-бүүртнь кергтә эд-тавр, үрн-саднднь хувц-хунр хулдҗ авлһнд, эрүл-мендин бәәдлин шинҗллт кеҗ эмчд бийән үзүлҗ эмнлһ авхд мөңгн өггднә. Терүг өрәл җилдән сар болһн эс гиҗ нег дәкҗ өгнә, демин мөңгн зурһан сарин теҗәлин баһ гисн кемҗә тогтана.
- Социальн бооца батллһна төрәр соньмссн улст әмтнә социальн харслтын цергллтд ирҗ эрлһән орулҗ өгх кергтә. Иргнмүдин иткл цаасиг район болһнд болн Элстд үүлддг ведомствс хоорндк комиссь хәләҗ шинҗлнә. Терүнә ханьд социальн харслтын, көдлмшәр тетклһнә цергллтсин, муниципальн органмудын, экономикин, АПК-н, эрүл-менд харлһна, алвна әңгүдин элчнр орна. Иргнә иткл цаасиг шинҗлснә хөөн комиссь социальн бооца батллһнд зөв өгнә. Кемр иткл цааснь ямр нег некврлә эс ирлцдг болхла, тер цагт бооца батлх зөв өггдхш. Социальн бооцана цаг-болзгнь төгссн болв чигн иргнә үүлдвриг җилин эргцд шинҗлҗ, көдләд эс гиҗ эврә керг делгрүләд олз олҗадгинь бүрткнә, – гиҗ Екатерина Владимировна келв.
Темдглхәс, социальн бооца батлхас урд өрк-бүлин ору үнлгднә. Әрәсән залврин тогтаврас иштә шаңһа социальн дөң күргсн цагт мобилизацин ашт шишлң цергә керг-үүлдврт орлцҗадг улсин олз-ору тоод авгдхш. Бооца батлад церглҗәдг улсин ору учрт авгдна.

ДООҖАН Наталья

Видео