Дәәнә журналист болн багш

04-08-2020, 10:32 | Общество

«Дәәнә өмн би багшлҗалав. 1942 җил мини церглжәсн әңгин ахлач намаг дуудад келҗәнә: «полковник Кокаревта харhх зөвтәч». Тер өдртән полковник Кокаревта харhҗ чадсн угав. Манhдуртнь харhувидн. Полковник нан тал хәләчкәд, келҗәнә: «А он говорит по-русски?». Мини ахлач хәрү өгчәнә: «Вы сами поговорите с ним». Генткн полковник планшетасн цаас hарhҗ авад, машина капот деер тәвчкәд, келнә: «мини умшсиг бич». Тиигәд «шүүврин диктант» бичснә хөөн, полковник Кокарев мини бичсиг умшчкад, 2-3 дәкҗ «хм» гичкәд, «Беру!» гиҗәнә. Тиигҗ би фронтовой газетин седкүлч болув.
Дәәнә өмн Үлмҗ Кекеевич багшар, хөөннь сурһулин һардачин үүл дааҗ йовсмн.
Үлмҗ Кекеевич Сталинградск дәәнд, Ростовск, Ворошиловградск, Донецк мүҗин сулдхврт орлцсмн.
1943 җилин hаха сарин 17-д Запорожск мүҗин нег ик бәәрн харслһ бәрҗәсн кемлә, Мухлаев күнд шав авад, госпитальд орсмн. Госпиталин хөөн дежурный корректор болҗ «Сталинское знамя» гидг фронтын газетд көдлсмн. Эн газет орс, хасг, манhд, узбек, азербайджан келәр hардг бәәҗ.
«1944 җилин мөрн сарин нег шинлә, намаг ах редактор дуудҗана. Ирхлә, полковник Кокарев мини менд гиснд хәрү өглго сурҗана: «Ты калмык?» Би хәрү өгчәнәв – «Да, я калмык».
Цаараннь цергә шиидвр: «Сержант Мухлаев, ты переводишься на службу в калмыцкий полк!»
1944 җилин мөрн сарин 14-д Үлмҗ Кекеевич НКВД СССР – Широковский лагерт туссмн.
Энд Мухлан Үлмҗ дү көвүтәhән харhсмн. Эн харhлт хойраднь ик сүртә болн hашута болв. Байр hундл хойр нүднәс хар нульмс асхрулад, зөвәр чееҗ дотркиг үүмүләд бәәв.
Широклагин цагиг Үлмҗ Кекеевич иигҗ келдг билә: «Время, проведенное в лагере медленной смерти, казалось бесконечным».
Широклагд Мухлан Үлмҗ газетин цензор орчулачар көдлсмн.
1945 җилин хөн сарин 5-д Мухлан Үлмҗ Кандинский района Красный Яр гидг селәнд Ханты-Мансийск национальный округин Омск мүҗд эврәннь өрк-бүлән олҗ авсмн.
Төрскн hазрур иртл, Үлмҗ Кекеевич Омск мүҗин 7-жилә сурһулин директор болҗ көдлсмн.
1958 җилд Танhчурн ирсмн. Черноземельск района Нарын-Худга дундын сурһулин һардачар 1966 җил күртл көдлсмн. Хөөннь Ставропольск пединститут көдлн бәәҗ сурсмн. Комсомольск дундын сурһулин, санаторн сурһуль-итернатын hардачин үүл дааҗ йовсмн. Элстин 2-гч тойгта сурһульд бас багшлсмн.
53-н багшлсн җилмүдәс Үлмҗ Кекеевич ут турштан 30 жил hардачин үүл дааҗ йовсмн.
Мухлан Үлмҗ «СССР-ин Эрдм-сурhулин ачта багш», «Октябрьск Революцин орденар» ачлгдсмн, «Медаль за Победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.».
Үлмҗ Кекеевичин нерн «Книга Почета Калмыцкой АССР» гидг дегтрт бичгдсмн.

Бадмин Римма,
Хальмг Танhчин ачта багш,
күч-көлснә ветеран

Видео