Хальмг гимназин төрскнә туск частр

23-04-2022, 11:58 | Общество, Культура, Таңһчин зәңгс

Эн җилд мана таңһчд Хальмгин хәәртә үрн, Социалистическ күч-көлснә Баатр, хальмг олн-әмтнә шүлгч Көглтин Даван 100 җилин өөнд нерәдсн керг-үүлдврмүд цааранднь давулгдҗана. Тер мет сойлын болн сурһуль-эрдмин бүрдәцс энүнд шунмһаһар орлцҗана.

Шидр Кичгә Төлән нертә Хальмг Келн-улсин гимназин сурһульчнр Көглтин Даван «Төрскнә туск частр» тууль-поэмәр дамҗад наад тәвсн билә. Келхәс, эн үүдәврәр 1997-ч җилд гимназин эклц классмудын сурһульчнр шүлгчин 75 җилин өөнд нерәдҗ түрүн наад тәвсмн. Хөрн тавн җил давад, билгтин 100 җилин ончта өөнд нерәдәд, эн тууль-поэмиг цуг классмудын сурһульчнрин орлцлһтаһар шинәс үзүлсмн. Бүрдәц болһн сурһулин шин җилин зураһан тогтана. Тегәд хальмг гимназин һардач Екатерина Ченкураеван келсәр, эн наад тәвлһн сурһулин бүрдәцин зурад эртәснь орулгдсн билә. Нааднд 250 шаху сурһульч орлцв. Эдн һурвн долан хонгин эргцд белдв, гиҗ темдглх кергтә. Екатерина Николаевнан келсәр, наадна дүрмүдт кергтә ке-сәәхн хувциг багшнрин, эк-эцкнрин күчәр эдн хулдҗ авад уяд белдсмн. «Төрскнә туск частр» наадна режиссер Екатерина Ченкураева болна. Өдр болһн сурһульчнртаһан наадна һол дүрмүдт келх үгмүдинь шалһҗ, энүгән давтҗ, күүндвр болһна чинринь медүлҗ, ик белдврин көдлмш күцәсн болдг. Тер мет белдврт көгҗмин болн бииһин багшнр эврә тәвцән орулв. Эннь болхла Эдуард Бурлаков, Алла Антонова, Ольга Габриелян, Алтн Сарангов, Светлана Евгеева болн нань чигн улс мөн. Наадна йовудар баахн артистнр олн орн-нутгар йовҗ, теднә авг-бәрцинь сәәнәр үзүлх зөвтә бәәсмн. Тегәд ду-бииһин эв-арһар күслдән күрсинь нааднд ирсн олн хәләһәчнр үнлв.

Көглтин Дава үүдәсн «Төрскнә туск частр» тууль-поэмин ахр аһулһнь иим болна. Кезәнә нег хан бәәҗ. Энүнә уудьвринь һарһхин төлә нег нойн дууһарн байрлулдг шову авч ирәд белглнә. Болв эн шовун дуулхар седхш. Тегәд нег цецн күүнә селвгәр хан шовутаһан олн һазрар зуульчлҗ йовна. Нег дәкҗ эҗго көдә һазрт тусхла шовун сәәхн еңсг дууһан дуулна. Эн һазр шовуна төрскн һазрнь болҗ һарв. Тегәд шовунд болну, күүнд болну, эврә төрскн һазр-уснас үнтә, эңкр юмн уга гиҗ эн наадна һол учр-утхнь болҗана. Наадна аһулһар дүрмүд олн һазрар йовсн төләднь кесг көгҗмин айс олзлгдсмн. Тер мет таңһчин билг-эрдмин ачта үүлдәч, Хальмг Таңһчин Баатр Аркадий Манджиевин, таңһчин билг-эрдмин ачта үүлдәч Савр Катаевин болн талдан кесг айс нааднд орулгдв. Темдглхәс, урдк җилмүдт гимназин сурһульчнр «Төмр шовуна домг», «Гиләнә шиидвр», «Җаңһр», «Цаһан Сар» болн талдан кесг наад тәвҗ үзүлсмн.

Элст балһснд келн-улсин халхар үүлдҗәдг гимназь сурһульчнртан уул хальмг кел, тууҗ, авг-бәрц дасххар даңгин шунна. Эннь сурһулин бүрдәцин багшнрин болн ээҗнрин күчн гиҗ темдглх кергтә. «Төрскнә туск частр» наадыг хәләсн күн энүг ил медв. Хальмг филармоня тәәз деер гимназин сурһульчнр сәәхн төрскн келәрн келҗ, йосн артистнр мет билг-эрдмәрн олн хәләһәчнрин седкл авлсн болдг. Иргчдән гимназин төгсәһәчнрин дундас нертә артистнр чигн һархинь эн нааднас ил медҗ болна.

Наад хәләхәр олн гиичнр ирсн билә. Тедн дунд Хальмг Таңһчин Толһачин администрацин һардач Чингис Бериков, Б.Б.Городовиковин нертә Хальмг ик сурһулин һардач Бадм Салаев болн талдан сурһуль-эрдмин, сойлын бүрдәцсин элчнр орлцв. Цуг гиичнр наадыг үнлҗ хәләһәд, сурһульчнрин билг-эрдминь темдглв.
Кичгә Төлән нертә Хальмг келн-улсин гимназин һардач Екатерина Ченкураева эн ончта керг-үүлдврт орлцсн багшнрт, ээҗнрт, сурһульчнрт седклән тәвҗ орлцснднь ик ханлтта бәәнә. Сурһульчнрин эк-эцкнрт дөңгән күргснд бас ханлтан күргҗәнә. Тегәд эн бүрдәцин сурһульчнр иргчдән Хальмг Таңһчиннь нерән дуудулҗ, хальмг келән мартлго, цааранднь тууҗин, сойлын делгрлтд тәвцән орулад йовх гиҗ ицҗәнәвидн.

«Төрскнә туск частр» наадыг олн улс хәләҗ чадсн уга, эн учрар наад давтгдад, маңһдур, мөрн сарин 24-д, дәкнәс үзүлгдхмн. Энүг хәләхәр седҗәдг улс Хальмг филармоньд ирҗ, гимназин артистнрин билгинь үнлҗ чадҗана».

КАРСАНА Евгения

Видео