Мергҗлттә эмчнр энд көдлнә

19-05-2022, 10:09 | Общество, Таңһчин зәңгс

Маңһдур цуг нарт-делкәд травматологудын сән өдр темдглгдҗәнә. Эдн көл-һаран авсн, зеткртә йовдлд харһад шавтсн улст дөң болна. П.Жемчуевин нертә таңһчин эмнлһнә травматологическ әңгин көдләчнрт эн өдр хойр дам байрта болхнь лавта. Юңгад гихлә таңһчин эмнлһн эн җил 120 җилин өөнән темдглҗәнә, 50 җил хооран травматологическ әңг энд бүрдәгдсмн. Тегәд сән өдр угтҗ эн әңгин эмчнр, медицинск эгчнр болн санитармуд урднь энд көдлҗ йовсн ветеранмудыг бүләнәр тодлҗ, эн җилмүдин эргцд ямаран күцәмҗ бәрснә тускар хувалцҗана.

Тәвн җил хооран…
Урднь мана таңһчд олн зүсн шарх-шав авсн улст олн халхин хирургуд дөң күргдг бәәсмн. Тәвн җил хооран таңһчин эмнлһнә улд травматологическ әңг секгдхлә, тиим улс стационарт эмнлһ авдг болв. Иим әңг секх седвәриг нертә эмч Конкан Иван татсмн, таңһчин эрүл-менд харлһна министерствин ах хирург, медицинск номин кандидат Марк Андреевич Бочаев эн төр хаһллһнд дөң-тусан күргв. Иван Манджиевич бүрдәгдсн шин әңгиг толһалад, хөрн тавн җилдән терүг һардв. Эн өөдән мергҗлттә, байн дамшлтта, цагин некврлә ирлцҗ үүлдҗ шин эв-арһс олзлхар шундг эмч билә. Мана таңһчд түрүн болҗ кегдҗәсн чинртә месллһиг эн бийнь кедг бәәсмн, тер тоод Илизаровин аппарат эн олзлв. Ик дааврта, чаңһ неквртә Конкан Иван эврәннь мергҗлт өөдлүлҗ шин эв-арһс олзллһиг дасдг деерән баһ наста эмчнрлә дамшлтарн хувалцҗ теднә төлҗлтд ик ач-тус күргсмн. Иван Манджиевичлә хамдан өөдән мергҗлттә эмчнр Мухарина Эдуард, Намина Һәрә көдлҗ йовсмн, эдн кесг күүнд месллһ кеҗ әминь аврсмн.

1996-ч җилд травматологическ әңгиг Мучкан Анатолий һардв. Анатолий Байраевичин нерн травматологуд дунд темдгтә, энүнә һардврт өөдән чинртә шишлң дөң күрглһн делгрв. Н.Приоровин нертә ортопедийин болн травматологин Келн-улсин төвин медицинск номин доктор Н.Гаврюшенко шин эв-арһс олзллһнд цуг халхин дөң күргдг бәәсмн. Әңгин һардачин седвәрәр шавтсн болн көл-һаран авсн улст дөң күрглһнд шин эндопротез углҗ тәвдг болв, нүүрлгч эв-арһс олзлдг болв. Мучкан Анатолий болн хирург Шарапа Николай таңһчин эмнлһнд эндопротезированя месллһ түрүн болҗ кев. Анатолий Байраевич арвн тавн җилдән әңгиг чадмг кевәр һардҗ, өөдән чинртә медицинск дөң күрглһиг гүүдүлҗ, кесг баахн эмчнриг белдв. Эндр бийнь таңһчин бичкдүдин эмнлһнд травматолог болҗ көдлҗәнә.
Ах үүрмүдин ач-тусар кесг баахн эмч төлҗәд, мергҗлттә болн дамшлтта эмчнр болв. Теднә негнь Манҗин Санл мөн. Санл Санджиевич әңгиг 2011-ч җиләс авн һардв. Кергән сәәнәр меддг, чадмг, әмтнлә тевчңһү, дааврта эмчин һардврт ташан болн өвдгин үйд протез углҗ тәвлһнә месллһн улм шинрүлгдҗ өргнәр олзлгдв. Әңгин һардач болн таңһчин эрүл-менд харлһна министерствин ах травматолог бәәсн цагтан Манҗин Санл өөдән чинртә месллһ келһнә туст федеральн лицензь авсмн.

Тәвн җилин эргцд травматологическ әңгиг Тачин Санл, Сергушкан Валерий, Бедеша Екатерина, Батра Алексей һардҗ йовсмн. Энд көдлҗ йовсн эмчнр Церн-Увшин М., Шавадан В., Басңга Н., Баджугина В., Манҗин В., Чумуда В., Наган Р., Уруса Е., Шарапа Н., Нүүдлә А. болн талдан улс травматологин халхд гүн медрлтә болн байн дамшлтта мергҗлтнр болҗ тоолгдна.

Эмнлһн күцәмҗтә болна
Дунд медицинск көдләчнр эмчнрин түрүн нөкднр болҗ гемтә улст нүдн-амн болна. Эн улсин килмҗтә хәләврт гемтә улс дарунь эдгҗ, күнд месллһнә хөөн чаңһрад, сәәнәр эдгәд герүрн хәрнә. Травматологическ әңгд эмнлһ авчах улсин ик зунь бийснь йовҗ чадхш, тегәд эднд хойр дам хәләвр болн оньг керглгднә. Әңгин ах медицинск эгч эмчнрин ицлтә нөкд болдгнь маһд уга. Шалхка С., Ванькан Л., Могушкан Л. олн җилдән ах медицинск эгчнр болҗ көдлҗ йовсмн, эднә ач-тусар әңгин үүлдвр дигтәһәр бүрдәгдсмн.

Могушкан Лейла хөрн тавн җилдән әңгин ах медицинск эгч болҗ көдлсмн. Өөдән мергҗлттә көдләч болсн деерән эн өмәрән зүткдг, ардасн әмт дахулҗ, ик дааврта болн неквртә күүкд күн болна. Лейла Хавашевна ах медицинск эгчәр көдлҗәсн җилмүдт травматологическ әңг таңһчин эмнлһнә сән гисн әңгин нер зүүҗ йовснь темдгтә. Ямр нег нәрн төр учрхла эн дарунь чик шиидвр батлҗ, эврәннь ухан-тоолвран һооднь келдг төләднь хамдан көдлҗәх үүрмүднь энүг күндлнә. Эндр Лейла Хавашевна таңһчин эмнлһнә ах медицинск эгч болҗ көдлҗәнә, ах медицинск эгчнрин хүүвин ахлач болна, Т.Хахлынован нертә медколледжин оютнрин сурһулин-производствин дамшлтыг һардна.

Эн әңгд олн җилдән көдлсн медицинск эгчнриг эндр күртл әмтн бүләнәр тодлҗ цаһан седклднь ханна. Василенкон А., Калкана В., Поветкинан Л., Баглан Т., Щепкинан Г., Гермак Н., Освана В., Босхмҗин В., Бавҗна Н. болн нань чигн кесг күүкд улс олн җилин туршарт гемтә улст килмҗән тусхаҗ, дарунь эдгхд дөңгән күргсмн. Ах үүрмүдәсн үлгүр авч баһ наста көдләчнр үнн кевәр көдлмшән күцәхәр зүткдгнь темдгтә. Эндр ах медицинск эгч Көкән О. һардврт көдлҗәх Васкән Х., Давашкина Н., Унчнә О., Бадмин И., Шарапа Н. эмнлһ авчах улст цаһан седклән нерәднә.
Санитаркс Ланцна С. болн Рыбасован Н. әңгд цевр-цер болхин төлә цугинь кеҗ сән таал тогтана. Эдн әңгд эмнлһ авчах улст, бүлән үгән келҗ дөңнхәр зүткнә.

Ор һанцхн күүкд күн – травматолог
1989-ч җилд таңһчин эмнлһнд хирургическ шин бәәрн эдлврт орулгдхла Конкан Ивана седвәрәр травма-ортопедическ төв бүрдәгдәд, медлд травма-ортопедическ әңг болн ортопедийин-травматологическ пункт үүлддг болв. Травмпунктыг Бедеша Екатерина һардв. Екатерина Александровна мана таңһчд дамшлтта гисн травматолог болсн деерән эн халхар үүлддг ор һанцхн күүкд күн болна. Аһш балһснд деед сурһуль төгсәснә хөөн эн Шарту балһсна травматологин НИИ-н ординатурт сурсмн. 1977-ч җиләс авн эндр күртл эн таңһчин эмнлһнд көдлҗәнә. Дөчн тавн җилин эргцд Екатерина Александровна кесг күүнә әм аврҗ, зеткртә йовдлд харһад шав авсн улст түргн болн өөдән чинртә эмнлһ кев. Бедеша Екатерина эн җилмүдин эргцд кесг үй эмчнриг белдв, эндр чигн дамшлтарн хувалцҗ йовхнь темдгтә.

Екатерина Александровнала зерглҗ пунктд ах медицинск эгч болҗ Абшин Екатерина көдлсмн. Таңһчин эмнлһнд Екатерина Ивановна тәв һар җилдән көдләд, бас эмчнрин ицлтә нөкд болҗ үүлдсиг энд бахмҗтаһар тодлна. Энүнә чадмг һардврт кесг медицинск көдләч тахшад мергҗлттә улс болв. Травмапункт секгдснәс авн энд Цурюма Татьяна медицинск эгч болҗ көдлҗәнә. Эн ик дааврта, үнн-чик седклтәһәр көдлдг мергҗлт болна.

Чадмг баһчуд өдгә цагин эв-арһс олзлна
Эндр травматологическ әңгиг баахн эмч Болдра Олег һардҗана. Насарн баахн болв чигн Олег Васильевич дамшлтта травматолог болн чадмг һардач гиҗ тоолгдна, энүг үүрмүднь тевчҗ күндлнә. Энүнә һардврт көдлҗәдг Хоньна Валерий, Халтра Мингиян, Манҗин Дорҗ, Манцан Николай эндопротезированя, артроскопийин, ясна пластическ месллһнә халхин өөдән мерҗглттә эмчнр болна.

Травматологическ әңгин эмчнр даңгин мергҗлтән өөдлүлҗ, региональн болн Әрәсән конференцст, нарт-делкән травматологудын хургудт орлцна. Эдн орн-нутгин нүүрлгч деед сурһулин улд мергҗлтән өөдлүлҗ сурһуль сурна, Склифосовскийн нертә түргн дөңгин НИИ-д, Очаповскийин нертә 1-ч клиническ эмнлһнд болн нань чигн нертә бүрдәцст дамшлт хоршана. Әңгин эмчнр өдгә цага некврлә ирлцҗ үүлдҗ шин эв-арһс олзлҗ өөдән чинртә месллһ кедгнь бәәрн улст гертән эмнлһ авх арһ өгнә.

– Мана әңгин көдләчнр тәвн җилин эргцд әмтнд дөңгән күргҗ, шарх-шавинь эдгәҗ, күнд гем диилхд туслҗ йовна. Мана таңһчин нертә болн өөдән мергҗлттә эмчнр әңг секлһнә седвәр татҗ, энүнә делгрлтд ик тәвцән орулсмн. Эндр бидн теднә кергиг делгрүлҗ, мана таңһчин әмтнд өөдән чинртә медицинск дөң күргхәр шуннавидн. Мана эмнлһнд кергтә кергсл бәәнә, кергән сәәнәр меддг дамшлтта мергҗлтнр көдлҗәнә, өдгә цага эв-арһс олзлгдҗ месллһс кегднә, тегәд мана ах үүрмүдин керг күцәмҗтәһәр делгрхнь маһд уга. Мана әңгд олн җилдән көдлҗ йовсн ветеранмудт бат эрүл-менд дурдҗанавидн, эднә ач-тусар травматологическ цергллт сән гиснә тоод орсмн, – гиҗ Олег Васильевич келв.


ДООҖАН Наталья
ЗУРГУДТ: травматологическ әңгин көдләчнр (Конкан Иван тал дунд сууна); әңгин һардач Болдра Олег болн эмч Бедеша Александра;
месллһ кеҗәх кем

Видео