Хальмг сойл – Әрәсән телеүзлд

04-06-2022, 11:54 | Общество, Таңһчин зәңгс

Хальмг мөрн цергин тускар – Әрәсән радиод

Әрәсән Радио каналын «Разное время» гидг соңсхврт Хальмгин радион седкүлч Виктория Мендгалиева орлцад, 110-ч онц хальмг мөрн дивизин залу-зөргин үүлдврт нерәдсн керг-үүлдврин тускар келҗ өгв. Алдр Диилврин 77 җилә өөниг темдгләд, баһчуд мөр унад, Баһ Дөрвд селәнәс Элстүр ирәд, энд мөр урлдана спортивн марһанд орлцсна тускар Әрәсән соңсачнр медҗ авв.

Хөн сарин 3-д мөр унсн баһчуд дәәнә цагт ончрсн дивизь бүрдсн бәәрнәс, Баһ Дөрвд селәнәс, мөр унҗ һарсна тускар Виктория тодрха кевәр, керг-үүлдврин учр-утхинь медүлҗ өгв. 1942-ч җилд дивизь эклҗ бүрдсн герин өөрәс мөр унад баһчуд һарсмн. 80 җил хооран болсн йовдлмудыг сергәһәд, баһчуд өвкнрин санлыг күндлв. Мөртә 25 күн иигҗ дәәнд зөргәрн ончрсн ах үйин дәәчнрин санлыг темдглв. Эн мөрчнрин отрядт таңһчин олн һазрас баһчуд орлцла.
Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Бату эн керг-үүлдвриг дөңнв. «Аранзал» нертә мөрнә-спортивн клуб эн йовлһиг бүрдәсмн. Мөр унсн баһчудын хаалһ Көтчнр, Ергенинск, Көглт, Аршан Булг болн Троицкое селәдәр давҗ һарла.

Элстд ирҗ мөрән унсн баһчуд, дәәнә түрүн әәмшгтә җилд дәәлдәнд орсн хальмг дивизин тускар әмтнд дәкн нег тодлулв. Тең һол деерк тагтыг харсҗ, терүгән хортн бичә давҗ һартха, гиҗ 110-ч мөрн цергә дивизин цергчнр әмән әрвллго зогссмн. Василий Хомутников һардҗасн дивизин цергчнр эврә даалһвран кецү кевәр, йоста баатрмуд болҗ күцәсмн. Геедрлт угаһар хооран цухрҗ, чидлән шинәс батлҗ авч Сталинградск дәәлдәнд белдсн дивизьмүдин хаалһиг харсҗ, Хальмг дивизь үктлән дәәлдсмн. Тер учрар дивизин кесг цергчнр дәәнә олн ачлврар темдглгдсмн. Советск Союзин Баатрин нерн Делгә Эрдньд зүүлһгдсмн. Сталинградск дәәлдән күцәмҗтә болхд зөвтә болн чинртә тәвцән орулсн Хальмг дивизин залу-зөрмг үүлдвр бичә мартгдтха, гиҗ мөр унҗ йовсн эндрк үүлдвр күцәгдсмн.
Зөргәрн туурсн дивизин санлд кегдсн керг-үүлдврин тускар тиигәд Цуг Әрәсән радиоһар болсн соңсхврт Виктория Мендгалиева келҗ өгв.

Ашлҗ келхлә, Хальмг радио федеральн эфирт дару-дарунь һардгинь темдглхмн. Виктория Мендгалиеван келсәр, давсн җил Россия-1 болн Россия-24 каналмудт 61 видеоматериал болн 10 радиосоңсхвр һарсмн.

Бичкн домбрчнр – НТВ-д

Цаһан Амна домбрчнр НТВ телеканалд болдг «Поедем, поедим» гидг телесоңсхврт мөчн сард һарх һарцднь орлцҗана.
Соньн иим йовдл яһҗ учрсмб? Хөн сарин 2-т Бамб цецгин фестивалин товчлгч концертд орлцхар Үстин районас домбрчнр ирсмн. Зуг теңгрин бәәдл сольгдад, хур орад, байриг маңһдуртнь кехәр шиидсмн. Өрүн гертәсн һарч йовсн Цаһан Амна домбрчнр тиим шиидвр авгдсинь медлго Элстүр ирв. Энд эдниг «Бамб цецг» ансамблин һардач Савр Катаев тосад, репетиц кех бәәриг олҗ авад дөңгән күргв. Тернь тер. Эднә хөвәр Хальмгт хот-хоолын тускар соңсхвр цокч авхар «Поедем, поедим» гидг телесоңсхврин көдләчнр ирсн бәәҗ. Энүг хәләдг әмтн терүнд олн-зүсн хот-холла таньлдулсн деерән соньн улсин тускар, сойлын болн авъясмудын тускар келгддгинь меднә.

Эн соңсхвриг һарддг Федерико Арнальди домбрчнриг соңсхврт орлцтн гиҗ үрвр кев. Бийнь Федерико тиигхд хамцу оркестрин дирижер болад һардв. Тегәд Цаһан Амна домбрчнр федеральн телеүзлд домбр цокч, эрдмән үзүлх арһта болв.

Эдн тер соңсхврин төлә көгҗмин дөрвн айс татад, седкл төвкнүн герүрн хәрв. Нина Хечиева һардҗах домбрчнрин коллектив райондан темдгтә. Билгтә көгҗмчнр олн марһанд орлцҗ нер һарсмн. Келхәс, Нина Яковлевна һардҗадг коллектив 2018-ч җилд Хошуда хурлын 200 җилин өөнд нерәдсн концертд орлцла. Тиигхд эдн Хальмг Таңһчин искусствин ачта үүлдәч Савр Катаев һардсн хамцу ик оркестрин ханьд билгән үзүллә. Тер кемәс авн Цаһан Амна домбрчнр Савр Катаевла үүдәгч залһлда бәрҗәнә.

«Ут дун» Цугәрәсәд үзүлгдх

Таңһчд «Ут дун» гидг ик төсв күцәмҗтәһәр кегдснә тускар урднь бичгдлә. Улсин сойлын зөөрин салһгдшго нег әңгнь болгч ут дууг сергәҗ әмтнд терүг өргәр дасхлһна төриг Хальмг Таңһчин ачта артистк Эрвена Оргаева арднь орҗ күцәҗ йовна. Амр биш эн көдлмш арһлач Байрта Тостаеван дөңгәр күцәгдҗәнә.
Ода эн үүлдврлә залһлдата бас нег сән зәңг бәәнә. «Ут дун» төсвд орлцачнр телеүзлин Негдгч каналд үзүлгдхмн. Шин соңсхвр «Цуг орн-нутгин замд хамдан дуулый» гисн нер зүүнә. Көгҗмин эн шоуд орн-нутгин билгтә улс орлцхмн. «Ут дун» гидг төсвд орлцсн Анна Эрендженова, Болвсн Хромова, Ногала Бакурова Хальмг Таңһчас тенд билгән үзүлхмн.

«Ут дун» төсвин тускар тодлулад келхлә, тернь Хальмг Таңһчин ачта артистк Эрвена Оргаева ухалҗ белдсн керг-үүлдвр мөн. Хальмг Таңһчин сойлын министерств дөңнсн эн төсв ик бәәдл-җирһлд тохралһнд «Иньглән» гидг олна бүрдәцин ахлач, арһлач Байрта Тостаева дөң болҗ орлцсмн.

Эн төсвд 22 күн орлцҗ, ут дууна эрдмиг дассмн. Насарн әдл биш әмтн, келхәс 17-ас авн 70 күртл наста билгтнр ирҗ, дууна эрдмиг дасв. Тедн дунд нег залу күн йовла. Тернь Баатр Босхомджиев болв. Баатрин келсәр, ут дууг ээҗнь дуулҗ йовсиг эн тодлна. Бийнь эн домбр цокдгиг дасч авв. Залу улс хоолан шахҗ дуулдг эрдмиг чигн Баатр дасв.

Һурвн сардан нәрн эн эрдмиг орлцачнр дасв. Аштнь эдн олна оньгт дассан медүлҗ, концерт үзүллә. Эн төсвд орлцачнрин тускар документальн фильм чигн цокч авгдв.

Ут ду дуулдг эрдмчнр ода Москвад федеральн телеүзлд һардг көгҗмин шоуд орлцхмн. Цуг орн-нутгин һазр болһнас билгтә әмтн терүнд орлцҗахарн көгҗмин эн марһан соньн болҗана. Ут ду дуулдг хальмг билгтнр Әрәсән әмтнә оньгиг эрк биш авлх гиҗ ицхмн.
Әрәсән сойлын зөөрин җилд хальмг әмтнә өвәрц дууна эрдмнь, ут дун, орн-нутгин олн келн-әмтнд темдгтә болхнь йир чинртә гих кергтә. Европин һазрт бәәдг хальмгуд ут дуундан тууҗан, өвкнрин авъясмудан үзүлҗ, өдгә цагт шагшавдын гүн чинртә тер ик зөөр ямаран өвәрц болҗахинь медүлҗәнә.

ХӨӨЧИН Галина

Видео