Мал асрхла амн тоста

18-08-2022, 11:27 | Общество, Таңһчин зәңгс

Өдгә цага селәнә тускар, зокал мет, мууһар келнә, юңгад гихлә әмтн мөңг олхар тендәс оңдан һазрур нүүһәд бәәнә гинә. Терүнәс көлтә селәд баһ-саһар нурад уга болҗана. Харм төрхд, эн үгмүдт үнн бәәнә, болв тер бийнь өдгә цага селәдт төрскнч улс бас бәәхнь маһд уга. Эн зурцд би тиим улсин тускар келҗ өгхәр бәәнәв.

Явана Савар Цаһан хойр Ик Царң поселкд ноха сарин эклцәр эврә хүрмин 14-ч җилән темдглсмн. Өрк-бүлин җирһл гиснь амр биш юмн мөн, яһад гихлә наснаннь туршт ямаран чигн йовдлмуд харһна, җирһлин олн зүсн боомтг һатлад һарсн өрк-бүл ни-негнд тоолгдна. Яванахн мел тиим өрк-бүл болад, көрстә эн һазрт эврәннь амулң бәәдл-җирһлән олҗ авсмн. Мал асрхла амн тоста гисн үлгүрәр тедн экнәс авн бәәнә. Эн учрар Яванахн төрскн селәнәсн оңдан һазрур нүүхәр бәәхш.
Нәәмн җил хооран эдн Ик Царңд хаша-сарата 400 миңһә гер хулдҗ авсмн. Эдл-ахудан герин эзн һол цергллтин хөөн көдлнә. Савар түүмр унтрадг әңгд церглнә. Өдрин дуусн көдмштән бәәчкәд асхнднь эн герүрн адһад, хашад бәәсн мал-шовудтан хот өгәд, теднә бәәриг цеврләд, оңдан чигн юм кеһәд герән ахулад бәәдмн. Келхд, Саварт ахнр-дүүнрнь бас нөкд болна. Харм төрхд, давсн җилд һаң халунас көлтә тег шатад, Яванахн бәәсн малас өрәлнь геесмн. Ода теднәд туһлмудта 15 үкр бәәнә.

Ик Царң поселкин һазрт “50 лет Октября” гидг бат совхоз үүлднә. Эн эдл-ахуһас Яванахн эврәннь малын төлә буудя, тутрһин үлдл, өвс хулдҗ авна. Поселкд бәәҗ-бәәҗәһәд яармин өдрмүд давна. Тендәс өрк-бүл бас буудя хулдҗ авна. “Яаарм гисн һәәвһә юмн бәәҗ, яһад гихлә гертәсн хол һазрур йовлго малын хотан урдаснь белдх арһ өгнә”, – гиҗ Савар келнә.

Рынкин шин таалд үкрән саадг цол олдхш, тегәд туһлмуд цадтлан үсән көкәд чиңнүрән ахр цагин болзгт икдүлнә. Бүрүс кергтә чиңнүрт күрхлә Яванахн бордсн малмудан Ар Кавказас ирсн улст хулдна. Савар эврәннь көдлмшән күндләд, бордсн малан уулын улст кимдәр хулдхш. Баһ гихдән нег җилтә бүрүһән 20 000 арслңгар хулдна.

Келхд, Цаһан Дмитриевна Ик Царң поселкин 1-гч тойгта дунд сурһульд англь келнә багшар көдлнә. 2022-ч җилд эн “Хальмгин багш” гидг таңһчин чинртә дөрлдәнд орлцад 3-ч орм эзлсмн. Цаһан йир шулун-шудрмг баһ наста күүкд күн, ю болв чигн көдлмштән чигн, гертән чигн цаглань кеҗ күцәнә.

Келхд, Яванахна бүлд дөрвн үрн асргдҗана. Ууһн күүкн Савгира эк-эцкин түрүн нөкдт тоолгдна, яһад гихлә гер-дотран ахулсна деерән дорас өсҗ йовх дүүнртән олн зүсн халхар дөңгән күргнә. Нимгр көвүн 7-ч класст сурчана. Сурһульч даалһсн даавран күцәмҗтәһәр эс төгсәтл һазаран һарад нааддмн биш. Һурвдгч күүкн Амулң инәдтә серглң-дерглң үрн, шуугата нааднд дурта юмн. Отхн үрн – көвүн Аюш мөн, ода деерән поселкин “Тууль” гидг бичкдүдин садт орна.

Савар Цаһан хойр оданас авн күүкдиннь иргчин тускар ухалад, поселкин һадрврин нерн деер эрлһ бичәд, түүндән шин гер тосххин төлә һазрин участк сурсмн. “Поселкин муницпальн негдлтд бичсн эрлһиг хаңһахла, мана олн үртә өрк-бүлин төлә сән болхмн билә, – гиҗ Цаһан нанла ухан-тоолврарн хувалцв. – Юңгад гихлә бидн шин герин һазрт дөңцл туслң эдл-аху бүрдәх санатавидн. Мини тоолврар, эдл-аху улм ик болх дутм мана күүкдт сән болхнь маһдго”.

Баһ наста Савар Цаһан хойр сән-сәәхн җирһл хәәһәд төрскн һазрасн оңдан һазрт нүүхәр бәәхш. “Бидн Хальмг Таңһчдан һарлавидн, мадн эн төрскн һазран байҗулхар бәәнәвидн. Оңдан һазр маднд уга, эн һарлдсн теегән кеерүлхәр бәәнәвидн”, – гиҗ Яванахн келнә.
Миниһәр болхла, йир чикәр эдн ухалҗана.

НАМРУҺА Людмила

Видео