Шорван Феликс болн энүнә үүрмүд

01-09-2022, 13:25 | Общество, Таңһчин зәңгс

Һаха сарин 3-д соньн концерт болхмн. Шорван Феликс үүрмүдтәһән билг-эрдмән үзүлх гисн зәңг пард гиһәд тер дарунь тарв. Офисмудт, автобусмудт, әмтн олар хурсн һазрт, герин өөр суух олн көгшдүд дунд Феликсин концерт болҗана гиһәд, нег-негндән зәңгләд, альд кезә болхинь медәд авчкв. Концерт болхин туск зарта цаасн энд-тенд өлгәд уга бәәтл әмтн тиигәд шуугад-ниргәд, дурта артистын билг-эрдмиг хәләхдән белн болв.

Хальмг келтә, билгтә, әмтнлә тевчңһү эн көвүнә тускар сурһуль сурч йовсн цагаснь авн зәңг һарч йовла. Арв һар җил хооран «Иткл» гиһәд төрскн келндән хару баһчуд хурад, селәдәр йовҗ, концертмүд үзүлҗ, хальмг келән болн сойлан олн дунд тархаҗ йовснь цугтад тааста йовдл болла. Альд болвчн көвүдиг тосҗ, эднә седвәриг әмтн үнн седкләсн дөңҗ йовла.

Аав, ээҗин һарт өссн, эк-эцктәһән хальмгар күүндҗ йовсн баһчуд баһ насни зөргтәһәр төрскән келән мартулшгоһар шунҗ үүлдсмн. Седвәртә болн билгтә эн баһчуд дунд Феликс йовла. Тер цагас авн заяни билгтә эн көвүг таңһчд цугтан меддг болв. Энүнә орлцлһн угаһар ямаран чигн концерт давдмн биш. Хальмг келән өргҗүлхәр келндән хару баһчуд кесг керг-үүлдвр күцәв. Әмтн дунд таасгдсн кесг дууг видеоклип кеҗ, өдгә цагин некврлә ирлцүлв. Наадмуд, дууна марһас бүрдәҗ, олн әмтиг, тер дотр баһчудыг орлцулҗ йовв. Моңһл келтнрин билгтә эрдмчнрлә эдн үүрлҗ, кезәнәк өвкнрин авъясмудла болн сойлын зөөрлә таньлдв.

– Тер цагас авн олн җил давв. Тана җирһлд ямаран хүврлтс учрв?
– Цаг негәр йовдго гисн үгмүд үнн бәәҗ. Сән тоотла зергднь ухаһан туңһаҗ, чик ашлвр кех тоот бас учрв. Һазр дорас һарч ирсн мет цуг делкәг догдлулсн гем әмтнә җирһлд ик әәмшг учрав. Иим әәмшг һархла, күүнә уханд олн-зүсн тоолвр орна. Альд, юн эс учрсинь, юн тоод авгдлго бәәснь ямаран халхиг делгрүлсинь туста болх гиҗ сангдна. Әмтнә ухан-седкл хүврәд иим болх-болшго юмн учрҗадг чигн болх гисн тоолвр амр өглго бәәнә.
Мана орн-нутгин өмнәс һазадын нутгуд бурушагч үүлдвр күцәҗ, маднла залһлда бәрдгән уурчана. Эн кемд нутган улм батлҗ авхин кергт эврә эдл-ахуһан, цуг тоотан эврән кедг арһ хәәх кергтә. Күүнә заасар, күүнә һар хәләҗ бәәҗ болшгог ода цугтан медҗәнә. Дәәнә операц болҗах нәрн бәәдл чигн үүмүллго бәәхш.

– Тернь тер цуг улсин җирһлд нилчән күргҗәх йовдлмуд. Тана үүдәгч үүлдврт юн учрв?
– Бурятьд болн нань чигн һазрт күрч концертмүд үзүлх, билгтә улсла харһх саам учрв. Москвад, Санкт-Петербургд тенд бәәх хальмгудт нерәдсн концертмүдт чигн орлцҗ йовлав. Йириндән мини һол төр – хальмг келн. Тегәд Хальмг ик сурһуль төгсәснә хөөн Элстин 12-ч тойгта дундын сурһульд тавн җил көдлүв. Хойр җил П. Чонкушовин Элстин көгҗмин колледжд хальмг кел дасхлав. Көтчнрә района муниципальн бүрдәцин толһач Санал Годжуровин үрврәр Сарпа селәнә школд директор болҗ ода көдлҗәнәв. Күүнә һазрт йовҗ көдлснәс эврә һазртан көдлсн деер гиһәд санад, Сарпад ирҗ көдлүв. Селәнә әмтиг дөңнх кергтә гиҗ санҗанав. Баһчуд селәнәсн Элстүр, талдан балһсдур, нам һазадын ор орад һарчана. Болв эврә һазртан кен көдлхмб? Көдлмш уга гиҗ келнә. Болв һар-көл бәәхлә, көдлмш олдх. Һарсн һазран хайҗ һархин өмн ухалх кергтә. Болв яахв, күн болһна хөвнь әдл биш.

Селәнд би ода нег җил көдлчкүв. Йир байрта бәәнәв. Яһад гихлә, көдлҗәх һазрм йир сән. Нанд йир таасгдна. Багшнрин ни-негн коллектив көдлнә. Мини үүлдврт һардачин дарукс медрлтә болн дамшлтта багшнр йир ик дөң болна. Ода мана школ сурһулин җил эклхд белн. Эн җил негдгч класст зурһан күн ирҗәнә. Урзн тас уга билә, давсн җил тавн күүкд негдгч класст орла. Селәнүр баһчуд хәрү ирҗәнә, гиҗ бидн байрлҗанавидн. Цуг Көтчнрә районд чигн школмудар негдгч класст тиигәд бас тиим тоота күүкд-көвүд ирҗ орҗахнь сән темдг болҗана. Баһ наста багшнриг дуудҗанавидн. Зуг дегәд холд бәәнәт гиһәд кесгнь ирхәр седхш. «Хөрн күн ни уга болхла, шавр шивә, хойр күн ниитә болхла төмр шивә» гидг үлгүрәр бидн ни-негн көдлҗәнәвидн. Би уң-тохмарн Тугтн селәнәс, Сарпад мини наһцнр бәәнә. Мини экин төрсн һазр.

– Ямаран көдлмш кевт?
– Әәмшгтә гем түгәд мана үүлдврт зөвәр боомтг болв. Тер бийнь сурһулин көтлврән күцәсн бәәнәвидн. УДЕ гидг төрәр школдан зональн хург кех зура бәәнә. Мана сурһулин дамшлтта багш Ольга Ситеевна Акчаеван үүлдврт нерәдәд, билг-эрдмин цуг халхар марһа кехәр сана зүүсн бәәнәвидн. Бурять нутгин нег сурһульла хамдан хург кех зура чигн бәәнә. Сарпа селәнә көвүн Аркадий Бадмаев мөр унҗ саадгар хадг эрдмд һавшун көвүн, олн марһанд орлцад, сән күцәмҗ бәрнә. Эн көвүн тегәд селәндән баһчудт тер эрдмәсн дасххар бәәнә. Селәнә әмтн өвкнрин авъяс бәрҗ, ни-негн бәәнә. Селәнә һардвр сурһульд ик дөң болна. Школыг сар тетклһнд, ах классмудын сурһульчнрт хотар тетклһнә мөңгинь даана. Эклц классин сурһульчнр болхла федеральн мөңгәр хот-хоолар теткгднә. Школ иигәд селәнә җирһлин һол нег әңгнь болад, әмтиг хамцулна. Тернь тегәд мана үүлдврт сән түшг болҗана.

– Феликс, концертд үүрмүдчн орлцҗах йовдл байрта.
– Ода һуч күрсн насндан элгн-саднларн, үүрмүдләрн, таңһчин әмтнлә байран хувалцхар эн концерт кеҗәнәв. Ончта өөн гиҗ концертан нерәдснь бас орта. Һучн насн идр сәәхн насн, кегдәд угаһан күцәх цаг одачн бәәнә. Дәкәд болхла үүрмүд бәәхлә, ямаран чигн кергиг күцәҗ болхмн. Мини үүрмүд намаг дөңнәд, билг-эрдмән үзүлхмн. Тадн тедниг сән меднәт. Билгтә баһчуд Шаран Дмитрий, Хоньна Мингиян, Брүгидикин Айса, Хальмг Таңһчин ачта артистнр Орһан Эрвена болн Мукөвүнә Кутлан сәәхн дуудан олн хәләһәчнрт нерәдхмн. Хальмг Таңһчин билг-эрдмин ачта үүлдәч Катан Саврин һардврт Келн-улсин оркестр көгҗмин халхиг күцәхмн.

Кезәнәк ду дуулҗ сергәх санатав. Йовсн һазртан чикән өгәд соңсад, бичҗ авнав. Кесгнь мартгдад бәәнә. Ода әмтн гертән күүнддгән уурсн учрар кел медҗ авх, ду дуулх авъяс медҗ авх арһ уга болҗана. Күүкдт хальмг кел дасхлһн чигн кецү болҗ одв. Хальмг келнә багшнр дасхад бәәсн бийнь гертнь күн теднлә хальмгаһар күүндҗәхш, тегәд кесн көдлмш ашан өгчәхш. Эннь төрскн келнә багшнрин зовлң болҗана.

Хальмг хүрмиг сәәнәр цуг авъясарнь үзүлҗ, видеоһарц белдх санатав. Белдврин көдлмш кеҗәнәв. Терүг күцәх нег цаг ирх гиҗ саннав. Мана номтнр урднь бичсн тоотыг шинҗләд, деернь немәд, шин ямаран заңшал һарсинь орулад тиим көдлмш кех санатав.
Хальмг улсин авъясмудыг тархах, тер заңшалмудыг хадһлҗ йовх мана ээҗнрин җирһл үзүлхәр кесн мана телевизионн нааддыг чигн әмтн үзхмн. Һәрән Лиҗтә хойрулн бидн таднд сергмҗ үүдәхдән белн бәәнәвидн.

Күүндснь ХӨӨЧИН Галина

Видео