Җирн җилдән хамдан җирһлин хаалһар йовна

Эн җил мана орн-нутгт өрк-бүлин Җил зарлгдсн бәәнә. Олн җилдән хамдан ниитә бәәдг, өлзәтә сән үрд асрсн, отг-әәмгтән күндллһ олсн, олна бәәдл-җирһлд шунмһаһар орлцдг улсин ач хәрүлҗ эднәр үлгүр-үзмҗ кехмн. Хальмг Таңһчд өркбүлин Җил секлһнә байрин ик хургт тиим өрк-бүлмүдиг ачлҗ, эднә күцәмҗин тускар олнд медүлв. Таңһчин Толһачин Ханлтын бичгәр ачлгдсн өрк-бүлмүд дунд җирн җилин эргцд ни-негн бәәдг, долан үрән өскәд-босхсн Василий Санжеевич болн Александра Дорджиевна Мукебеновихн билә.
Бийснь эдн Баһ Дөрвдә района Ханата селәнд һарсн улс болна. Хальмг олн әмтиг цааҗла харһулад Сиврүр нүүлһхлә, Василий Санжеевичин өркбүл Алтайск крайин Быстроистокск района Верх-Ануйск селәнд тусв. Александра Дорджиевнан өрк-бүл болхла Алтайск крайин Зональн районд бәәв. Сиврин һазрт эдн баһ цагасн авн күч-көлснә хаалһан эклҗ, олн зүсн күнд көдлмш кеҗ йовла. 1957 җилд хальмгудын нерн цеврлгдәд төрскн һазрурн хәрх зөв өгхлә, эднә өрк-бүлмүд Ханата селәндән ирв.
Төрскн һазртан ирәд, эдн 1964 җилд өрк-бүлән өндәлһв. Ачта амрлһнд һартлан Василий Санжеевич Чапаевин нертә эдл-ахуд җолачар, Александра Дорджиевна болхла олн зүсн көдлмшт үнн-чик седклтәһәр көдләд, совхозин делгрлтд ик тәвцән орулсмн. Тиигхд селәнә эдл-аху көл деерән бат кевәр зогсҗадг, олзта-орута совхоз бәәсмн, җилин туршарт кех-күцәх көдлмшнь төгсдмн биш, тегәд өрүн эртәс авн асхн ора күртл көдлх кергтә билә. Нег үлү герин эзн әрә өр цәәхлә көдлмшин кергәр һарч йовдг бәәсмн. Александра Дорджиевна көдлсн деерән долан үрән арднь орҗ хәләҗ, герән ахулҗ, хот-хоолан белдҗ, бичкдүдин хувц-хунринь уһаҗ, даңгин сахняд йовдмн. Сууҗ амрдг цол уга болдмн. Бичкнәсн авн күнд көдлмш кеҗ дассн төләдән эн хойр көлән тинилһҗ хара суудмн биш, сул цаг учрхла үүл бәрҗ, долан үрндән олн зүсн хувц уйҗ, беелә-өөмс өлгҗ өгдмн. Зурһан күүкнь болн ор һанцхн көвүнь бичкнәсн авн эк-эцкиннь сурһмҗар һартан өөтә, ямаран чигн көдлмшәс әәлго цугинь кеҗ дассмн. Күүкд экән дахад үүл бәрдг эрдмтә болҗ өсв. Эцкиннь болн аавиннь ач-тусар күүкднь болн ачнр-зеенрнь маши залдг дасч авв.
(полную версию статьи можно посмотреть в бумажной версии выпуска № 17 (18999) 20 февраля 2024 года, ВТОРНИК)
ДООҖАН Наталья
ЗУРГТ: Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Бату Василий Санжеевич болн Александра Дорджиевна Мукебеновихниг ачлҗах кем