Өвкнрин зөөриг хадһлхин төлә

Өдгә цагт дорас өсч йовдг баһчудт төрскнч сурһмҗ өглһнд онц оньг өггдҗәнә. Тер мет бичкдүдин садмудас экләд, көвүд-күүкдт өвкнрин тууҗин, сойлын, авг-бәрцин тускар олн зүсн керг-үүлдврмүдин йовудт келҗ өггднә. Дунд сурһульмудт болхла арвтнрин төлә бас ирлцңгү кергүд давулгдна.

Мана таңһчд «Дәәч» цергә-спортын төв эн туст тәвцән орулҗ йовна. Терүнәс нань «Движение первых», «Негдсн Әрәсән баһчудын гвардь», «Юнармия» болн баһчудын талдан кесг җисән эн туст шунҗ көдлнә.
2019 җилд төрскнч седклтә нег һазра Очр-Аран Эрднь Ростовск мүҗин Волгодонск балһснд болсн Әрәсән орн-нутгт бәәдг келн-улсин сойлын наадмд орлцв. Тенд Әрәсәһәс бәәтхә талдан орн-нутгудас ирсн элчнр бас орлцсн билә. Тиигхд, Эрднь ишкә герәр дамҗад хальмг улсин нүүдл бәәдл-җирһл үзүлв. Хальмгудын хувцта, зертә-зевтә, дотрнь мана өвкнр олзлҗ йовсн ааһ-сав, өмсҗ йовсн хувц-хунр, цуг авг-бәрциг үзүлв. Олн-әмтн мана сойлар соньмсад, кесгнь өврәд бәәв. Тер наадмас хәрҗ ирәд, Очр-Аран Эрднь цергә-тууҗин клуб секхәр шиидв. Өөрхн үүрмүдтәһән селвлцәд, дорас өсч йовдг баһчудт клубд ирҗ, гешүд болхд үрвр кеҗ, сурһуль-эрдмин бүрдәцсәр ирлцңгү зәңг тархав. Эн үрврәр таңһчин олн арвтнр клубд орх зөвән медүлв. Зурһадгч җилдән «Теңгр» цергә-тууҗин клуб күцәмҗтәһәр көдлҗәнә, гиҗ темдглх кергтә.
Клубд орлцачнр мана өвкнрин кеҗ йовсн олн тоотын тускар, урчнр ямр кегдлмүд кеснь болн талдан медрл авч чадҗана. Тер мет тууҗин чинртә йовдлмудыг шинәс бүрдәлһнд бас эдн шунмһаһар орлцна.
Эн җил мана орн-нутгт Алдр Диилврин 80 җилин өөн өргнәр темдглгдхмн. Чинртә өөн угтад, Әрәсән регионмудар олн зүсн керг-үүлдврмүд давулгдҗана. Одахн Аһш балһснд «Старая Сарепта» музейд соньн керг-үүлдвр бүрдәгдв. Тенд олн-әмтнә орлцлһтаһар дәәнә цагин нег йовдл үзүлгдв. Онц темдглхд, «Теңгр» клубд орлцачнр (зургт) тенд бас орлцв.
«Старая Сарепта» музей бәәдг һазрт дәәнә цагин шишлң техник тәвгдәд, ирлцңгү хувцта әмтн цуглрад, 1943 җилин йовдлыг үзүлв. Тодлхас, тер җилд Сталинградын бәрлдәнә йовудт немшнрин 6-ч тойгта әәрмиг советск цергүд бәрәнд авсмн. Тер мет олн-әмтн меддг «Барбароссин» зуран түүрвәчнрин негнь, 6-ч әәрмин командир, фельдмаршал Фридрих Паулюс бас бәрәнд авгдсн билә. Сталинград балһсна төвд танкс, дәәнә машид яһҗ орҗ ирснь үзүлгдв. Хәләһәчнр болад ирсн олн-әмтн тер тууҗлгч йовдлыг үзҗ, һаза ик хәәснд чансн хаш амсв.
Эн йовдлд орлцсн Әрәсән цергә-тууҗин ниигмин региональн әңгин гешүн, тууҗин номин кандидат Окна Баатрин келсәр, Сталинградын дәәлдәг шинәс бүрдәлһнд Хальмгин элчнр шунмһаһар орлцв. Көвүд-күүкд тууҗин халхсиг нүдәрн үзҗ, бу-селм һартан авч, цергә техник залҗ, шавтсн улст түрүн дөң яһҗ күргхинь медҗ авв. Урднь «Теңгр» цергә-тууҗин клубин элчнр Бородинск дәәлдәнә, Делкән I-ч дәәнә болн талдан ирлцңгү кергт бас орлцсинь темдглх кергтә.
Аһш балһснд болсн керг-үүлдврт Хальмг Таңһчас ут тоодан нәәмн күн орлцв, тедн дунд Элстин 12-ч, 18-ч тойгудта сурһульмудын болн Городовиковск балһсна 3-ч тойгта сурһулин элчнр мөн.
Немхд, эндр «Теңгр» цергә-тууҗин клубин хойр әңг таңһчд көдлнә. Негнь Элстд, хойрдгчнь Городовиковск балһснд бәәнә, энүг Манҗикә Руслан һардна.
Өдгә цагт «Теңгр» клубин элчнр Элстд Ленинә нертә уульнцд шишлң бәәр нәәмәдлҗ, тенд хальмгуд урднь олзлҗ йовсн зер-зев, бу-селм, арсар болн талдан кесг материал олзлҗ олн кегдлмүд кеҗ белднә. Таңһчд болдг чинртә олн керг-үүлдврмүдт эдн шунмһаһар орлцна. Сүл цагт мана таңһчур зуульчнр олар ирнә. Хаврар болдг бамб цецгин болн зунар болдг бадм цецгин хойр наадмд даңгин ирәд, мана тууҗла, авг-бәрцлә өөрхн таньлдна. «Теңгри» клубин элчнр эн керг-үүлдврмүдин йовудт олн зуульчнрт мана тууҗин болн сойлын тускар тодрхаһар цәәлһҗ келнә.
КАРСАНА Евгения