Афганистана дәәнд орлцачнриг тодлад

Лу сарин 15-д мана орн-нутгт, тер тоод мана таңһчд бас санлын керг-үүлдвр болв. Мел эн өдрлә 36 җил хооран Афганистан Республикд цергә үүлән күцәсн Советин Союзин салдсмуд хәрҗ ирсмн. Тер дәәнд орн-нутгин, нег үлү нег һазра мана баахн көвүд орлцад, кесгнь баатр кевәр әмнәсн хаһцсн билә. Ахнран, дүүнрән, үрдән геесн улс тер цагин өвдкүриг эндр күртл мартад уга. Тер дәәнд нег һазра 493 күн орлцв. Советин Союзин Баатр Очра Валерий, таңһчд Улан Тугин орденә ор һанцхн ачлгдсн Доран Игорь, Улан Одна хойр орденә кавалер Владимир Свириденко, Улан Одна орденә кавалермүд Геннадий Берестнев, Николай Ковалев, Очра Анатолий, Бутан Тавн, Артем Рубашанов, дәәнә һалд орад әмнәсн хаһцсн Баран Эдуард, Игорь Плотников, Бадан Юрий, Иван Слизский, Саид-Магомед Ахматханов болн талдан улс Хальмг Таңһчин тууҗд орв.

Элстд «Мөңк һалын» өөр санлын митинг болв. Терүнд зөв-йос харлһна болн баһчудын олна бүрдәцсин элчнр, ветеранмуд орлцв. Манҗин Аркадин нертә филармоньд «Мана зүркнд» нертә Афганистана дәәнд орлцад, әмнәсн хаһцсн Хальмгин зөргтә 15 дәәчин туск фильм үзүлгдв.
Тер өдр Яшкульд болсн санлын митингд олн-әмтн хурв. Эн района һардвр, таңһчин баһчудын кергүдин төрәр үүлддг агентствин һардачин үүл дааҗадг Камиль Маркеев, Хальмгин МВД-н ветеранмудын хүүвин ахлачин дарук Макуна Константин, Яшкулин района цергә комиссар Цеднә Константин, Афганистана дәәнә ветеранмуд, юнармейцнр болн нег һазра улс эн керг-үүлдврт орлцв.
Митингин йовудт цуглрсн әмтн агчмин зуур тагчг зогсад, Афганистана дәәнд әмнәсн хаһцсн салдсмудын санлынь күндлҗ тевчв.
– Афганистанд церглсн улс мана санлд зөргтә, йоста баатрмуд болҗ мөңкрв. Эднә үлгүрәр дорас өсч йовдг баһчудыг өскхәр шуннавидн, – гиҗ Яшкулин района муниципальн бүрдәцин толһачин дарук Валерий Колошев темдглв.
Керг-үүлдврт орлцачнр Афганистанд церглсн ахнр-дүүнрән, үүрмүдән тодлад, ханлтта үгмүдән келв. Митингин чилгчәр дәәнә туурмҗин бумблвд гүрмр цецгүд тәвгдв. Дарунь гвардин майор С.В.Санчировин нертә Яшкулин селәнә дунд сурһульд цуһар одв. Тенд Афганистанд церглсн, эн сурһулиг төгсәсн Доран Игорьт нерәдсн санлын самбр секгдв.
Доран Игорь Яшкуль селәнд өсч-боссмн, 1986 җилд энүнд района комиссариатас цергт мордх ирлцңгү цаасн ирсмн. Цергә шишлң белдвр авсна хөөн тер дарунь гилтә Доран Игорь Кабул балһснд йовулгдв. Тиигхд әәмшгтә дәәнә дөрвдгч девсңгнь давҗала. Түрүн өдрәс авн цергә дааврта керг күцәҗәсн залус хоорнд батлгдсн иньгллтын тускар эн сәәнәр медҗ авв.
Цергллтин җилмүдин туршарт ГАЗ-66 тамһта маши залҗ, эврәннь үүрмүдтән бу-селм болн хаһрдг сумна кергсл ачад зөөдмн. Баахн салдсмудла ах үүрмүднь даңгин дамшлтарн хувалцҗ, кергтә медрл заадг билә. Тедн дунд нег һазра ах үр Муутла Игорь көвүнд нөкд болдг билә. Нег дәкҗ әәмшг учрсн цагт эн Доран Игориг үкләс гетлв.
Афганистана Хост нертә һазрт Советин Союзин салдсмуд буудя, эм болн түлә ачҗ йовсн машидлә хамдан өндр уулд бәәдг селәнүр һарч йовсмн. Доран Игорь залҗ йовсн машин түрүн зергләнд йовла. Генткн хаһрсн юмна ә соңсгдад, уулын деерәс чолуд унв. Хальмг көвүнә залсн машин сум дәврснь медгдв. Өшәтнә бәрәнд манахс тусв. Тер әәмшгтә ноолданд мана салдсмуд залу-зөргән үзүлв. Шавтсн Доран Игориг шачах машинәс Муутла Игорь һарһад, түрүн дөңгән күргв. Кесг частан мана салдсмуд өшәтнлә дәәлдәд, әмд үлдв. Тиигхд Доран Игорь йоста дәәч болдган үзүләд, хөөннь нег әңгин командир болв. Госпитальд тусад, шаван эдгәһәд, тер дәәлдәнд йоста баатр кевәр бийән үзүләд, «Дәәнә кергт тәвцән орулсн төлә» медаляр болн «Улан Одна» орденәр эн ачлгдсн болдг.
Тиим кевәр Яшкуль селәнә хәәртә үрн 1989 җил күртл үүрмүдтәһән хамдан әмән әрвллго, даавртаһар церглв. Хөөннь Игорь Владимирович «Улан Тугин» орденәр болн талдан кесг ачлврмудар бас темдглгдв. Афганистанас Советин Союзин салдсмудыг һарһҗана гисн байрта зәңг ирв. Чаңһ-чиирг, йоста баатрмуд болсн мана көвүд гертән хәрҗ ирв. Эдниг өөрхн улснь, элгн-саднь, үүрмүднь тосв.
Төрскн һазртан Доран Игорь Афганистана дәәнә ветеранмудла хамдан дорас өсч йовдг баһчудын төлә төрскнч сурһмҗ өглһнә керг-үүлдврмүд бүрдәҗ, шунмһаһар орлцдг болв. Дунд сурһульмудт ирәд, залу-зөргин кичәлмүдт бас орлцдмн. Нег һазра баһчудын сурһмҗллһнд тәвцән орулсн Доран Игорь «Яшкуль селәнә күндтә иргн» гидг нер зүүв. Хальмг Таңһчин Афганистана ветеранмудын хүүвин седвәрәр Доран Игорь бәәсн герин эрс деер санлын самбр секгдв. 2023 җилд эн зеткрлә харһад әмнәсн хаһцв.
Тиим зөргтә, дааврта, төрскнч седклтә улсин тускар дорас өсч йовдг үйнрт бидн эрк биш келх зөвтәвидн. Афганистанд цергә даалһвран үнн-чик седклтәһәр күцәсн улсин төлә 2023 җиләс авн Хальмгин Толһач Хаска Батун батлсн зәрлгәс иштә җил болһн нег дәкҗ демин мөңг өгдг болв.
Өдгә цагт Афганистана ветеранмудын ач-тус үнлҗ темдглхин туст эднә Хүүвин һардач Сергей Пристаев ик көдлмш күцәҗ йовна. Келхәс, энүнә седвәрәр арвн һар җил хооран Яшкуль селәнд дәәнә туурмҗин бумблв секгдв. Афганистана дәәнд ончрсн цергчнрин нердинь мартлго, санлынь тевчҗ, үйәс үйд күргҗ хадһлҗ йовхмн.

КАРСАНА Евгения