Төрскн һазран делгрүлҗәдг улс

14-05-2025, 11:34 | Таңһчин зәңгс, Зіњг

Хөн сарин 2-т Ик Буурла района Приманыч селән 60 җилин өөнән темдглв. Өрүн эртәс авн селәнә улс, кесг гиичнр байрин керг-үүлдврт орлцхар адһв. Байрин керг-үүлдврмүд мөрнә урлдаһар эклв, тегәд селәнә захд болсн марһанд ик-бичкн уга цуглрв. Урлданд орлцхар Октябрьск, Яшкулин райодын элчнр мөрдән бас авч ирснь темдгтә болв.

Үдин хөөн байрин керг-үүлдвр селәнә төв паркд болв. Энд ирсн гиичнр ишкә герт орад, цә-боорцг амсад, селәнә улсиг ончта өөнләнь йөрәҗ һарв. Бәәрн арһлачнрин седвәрәр бичкдүдин төлә шишлң талвң бүрдәгдв. Селәнә тууҗин тускар медүлҗәх хуучн зургудын һәәхүл олна оньг авлв. Далн дөрвтә Увшин Лидия селәнә өөнин байрт талдан медәтнрлә хамдан орлцсндан байрлв. Эднә өрк-бүл Новосибирск мүҗин Куйбышевск районд арвн һурвн җилдән тууврт бәәснә хөөн бичкн Шатта селәнүр 1956 җилд нүүҗ ирсмн. Энд эн дунд сурһульд орв. Хөөннь өрк-бүлтәһән Приманыч селәнүр нүүһәд, эндр күртл энд бәәнә. Лидия Исяевна селәнә лавкд, талдан һазрт көдләд, ачта амрлһнд һарсмн. Энд тавн үрнь өсәд-босв, ода ээҗән тавн ач-зень байрлулҗана.
Приманыч селәнә муниципальн бүрдәцин толһач Хулхачин Баатр нег һазра улсиг ончта өөнлә йөрәһәд, селәнә депутатнрин Хург эн җиләс авн төрскн һазр-уснаннь делгрлтд тәвцән орулсн улст «Приманыч селәнә күндтә иргн» гидг нер зүүлһх шиидвр батлсинь зәңглв. Селәнә 60 җилин өөнлә ирлцүләд, Иван Эрднеевич Санджиев, Андрей Потнеевич Пюрбеев болн Василий Матвеевич Чужаев түрүн болҗ эн өөдән нер зүүҗ, Күндллһнә һашгар болн медаляр ачлгдв. Иван Эрднеевич болн Андрей Потнеевич байрин керг-үүлдврт орлцҗ чадсн уга, тегәд эднд гертнь ачлвринь бәрүлҗ өгх болв.
Хальмг Таңһчин болн Ик Буурла района күндтә иргн болн Хальмг Таңһчин селәнә эдл-ахун ачта көдләч Чужан Василий «Приманычский» селәнә эдл-ахун һардач болҗ, дөчн җилдән үнн-чик седклтәһәр көдлсмн. Энүнә һардврт эдл-аху тохма мал асрлһна болн тәрә тәрлһнә халхар ик күцәмҗ бәрҗ йовсмн. Василий Матвеевич 2015 җилд ачта амрлһнд һарсн бийнь най һарсн медәт эндр күртл крестьянск-фермерск эдл-аху һардҗана. Валентина Андреевна авальтаһан тәвн һар җилдән ниитәһәр бәәҗ, көвүн күүкн хойртан чик сурһмҗ өгсмн. Келхд, Чужан Василий «Хальмг Таңһчин сойлын ачта көдләч» гидг нер зүүҗәхнь өврмҗтә болв. Тиигн гихнь, һучн һар җил хооран Нәдвдә Петр «Өөрднр» бииһин театр бүрдәхлә, «Приманычский» селәнә эдл-ахун һардач Чужан Василий эднд автобус хулдҗ авхд болн хувц уйхд демән күргҗ, олн җилин эргцд үүдәгч коллективиг дөңнҗ ик ач-тусан күргсмн. Тегәд Приманыч селәнә өөнин керг-үүлдврт бииһин театрин артистнр ирҗ, билг-эрдмәрн байрлулснь кеермҗтә болв.
Селәнә әмтиг өөнин байрла йөрәхәр күндтә гиичнр ирв. Хальмг Таңһчин Улсин Хуралын (Парламентин) Ахлачин дарук Бадмин Вячеслав болн депутат Дорҗин Артур, Ик Буурла РМО-н толһачин дарук Уланкин Станислав, Элст балһсна Хургин депутат Дорҗин Терек, Ик Буурла болн Целинн райодын селәдин муниципальн бүрдәцсин толһачнр, «Владимирский» СПК-н һардач Юрий Крупинский селәнә өөнлә бәәрн улсиг йөрәҗ, хөв-кишг дурдв. Дорҗин Артурин аваль Галина Васильевна эн селәнд өсәд-боссмн, энд сойлын Герт көдлҗ йовсмн, тегәд эдн өрк-бүлиннь нерн деерәс сойлын бүрдәцд белг бәрүлҗ өгв.
Эн өдр спортын халхар марһас болв. Давсн җиләс авн мөрнә урлданд «Эцкнрин кубок» зарлгдсмн, нидн терүг Хулхачин Элвг аавдан нерәдсн билә. Эн җил эн мөрәг Манҗин Санл Анҗа Авинович эцкдән нерәдҗ, мотоцикл зарлв. Терүг Октябрьск района Цаһан Нур селәнә Энән Санл шүүв. Селәнә өөнлә эн җил 60 җилин ончта өөнән темдглҗәх бәәрн улс негдәд, бас мөрә зарлснь темдгтә болв. Чедыра Александрин болн Конән Николайин келсәр, эдн хамдан сурһуль сурч йовсн үүрмүдтәһән ут тоодан 85 миңһн арслң цуглулад, киитрүләч, телеүзл болн талдан кергсл хулдҗ авв. «Приманыч селән 1965 җилд РСФСР-ин Деед Хүүвин Президиумин зәрлгәс иштә Җиҗикн, Шатта болн Зурһан Худг һурвн бичкн фермин улд бүрдәгдсмн. Тер җил бидн һарлавидн, бидн хамдан селәнә дунд сурһульд сурад, эндр күртл цуһар бат залһлда бәрнәвидн. Эндр бидн төрскн селәнә өөнд орлцхар ирвидн, мөрнә урлданд диилвр бәрсн улст мөрә бәрүлҗ өгвидн, нег һазра улсиг ончта өөнлә йөрәҗәнәвидн», - гиҗ залус үүрмүдиннь нерн деерәс келв.
Байрин керг-үүлдвр асхн ора күртл болв. Нертә дуучнр Ханьна Мингиян болн Бембин Гилән селәнә улсиг йөрәҗ, билг-эрдмәрн байрлулв. «Байн тег» болн «Эрктн» үүдәгч коллективслә хамдан бәәрн сойлын Герин улд үүлддг «Байсвр» ансамбль ду-бииһәрн бас соньмсулв.
ДООҖАН Наталья