Өр-өвч седклтә олн үртә эк

Цаһан седклтә, өр-җөөлн заңта күүнә урһасн цецгүд болн модд сәәнәр шавшад урһад, элвг урһц өгч, эзән байрлулдг гиҗ тоолгдна. Үстин района Харба селәнд бәәдг медәт Аңһра Елизавета (зургт) тиим улсин тоод орна. Елизавета Николаевна олн зүсн цецгүд, зер-земшин модд урһахдан дурта. Олн ачнр-зеенрнь ээҗиннь тааста кергиг медәд, гиичд ирхләрн эрк биш шин цецг авч ирнә.

Елизавета Николаевна Болд Убушаевич авальтаһан хамдан нәәмн үр һарһад, олн җилдән ниитә бәәсмн. Харм төрхд, тавн җил хооран герин эзн насан барв. Альберт, Александр, Андрей, Анатолий, Алексей көвүднь болн Людмила, Лия, Лолита күүкднь эк-эцкәсн үлгүр авч, көдлмшч, чик авг-бәрцтә, төрскнч седклтә улс болҗ өсв. Аңһра Болд олн җилдән төрскн селәндән трактористәр көдләд, даалһвран давулҗ күцәһәд, Күч-көлснә Улан Тугин орденәр ачлгдсмн. Селәнә эдл - ахун нүүрлгч көдләч отг-әәмгтән күндтә, тоомсрта күүнд тоолгдҗ йовсмн. Болд Убушаевичин һурвн ахнь бас трактористнр болҗ көдлҗ йовсмн. Көвүднь цуһар эцкиннь болн авһнриннь үлгүрәр трактористнр болснь темдгтә. Елизавета Николаевна болхла селәнә дегтрин саңд, сойлын герт көдлҗ йовсмн. Эдн эгл көдләчнр бәәсн бийнь кергән үнн кевәр күцәҗ, олн дунд күндллһ олҗ, күүкдтән чик сурһмҗ өгч, бәәсәрн байн бәәдг бәәсмн.
- Мана эк-эцк хоорндан ни-негн, кен негнәннь седкл болн заң медҗ, керүл-цүүгән угаһар бәәдг билә. Эцкмдн олн җилин туршарт селәнә эдл-ахуд көдлв. Ачта амрлһнд һарсн бийнь көдлдг билә, күцәмҗтәһәр көдлсн төләдән олн ачлврар темдглгдсмн. Маднд олн зүсн төрәр сүв-селвгән өгәд, герин көдлмш кедгиг дасхад, эврәннь бәәдл-җирһләрн, авг-бәрцәрн үлгүр болдмн. Эк-эцкин ач-тусар бидн хоорндан ниитә, кен ахан күндлдг, бичкнән өкәрлдг улс болҗ өсвидн гиҗ тоолнав. Эндр хойр эгч Элстд, нег ах Яшкульд, дәкәд нег ах Әәдрхнә мүҗд бәәнә, би һурвн ахтаһан өсәд боссн Харба селәндән бәәнәв. Ода мана эк 14 ач-зеетә, 9 җич-зеенчртә ээҗ болна. Сән өдрмүдт цуһар цуглрад, шуугатаһар нәәрлнәвидн, – гиҗ Лолита Болдаревна күүкнь келнә.
Елизавета Николаевнан эцкнь маңһд, экнь болхла чуваш улс бәәсмн. Бийнь эн хальмг күүнд мордад, герин эзнә авъяс тевчдг болв. Эднә өрк-бүлд олн келн-улсин авъяс-заңшал хадһлҗ, күүкдтән болн ачнр-зеенртән цугинь зааҗ өгхәр шунна. Олн үртә эк сенр болн шимтә хот-хол болһхдан дурта болдмн, тегәд эднә герт орҗ ирсн күүкнд хотын сәәнинь өгч тооҗ һарһдг авъяста. Елизавета Николаевна һартан өөтә, эн күүкдтән олн зүсн хувц уйҗ, Шин җилин нәәрт ке-сәәхн костюм белддг бәәсиг күүкнь тодлна. Баһ цагасн авн эн хатхмр хатхдан дурта, энүнә кегдлмүд геринь кеерүлҗәнә. Дәкәд эдн герин һаза олн зүсн темс, зер-земш урһана, тегәд намртнь эдн терүг эд-бод кеҗ, үвлд белднә. Селәнд усн бәәнә, тегәд сад-һаруд урһахд цуг таал бәәнә. Эднә өрк-бүл эндр чигн мал бәрҗ, эврә үстә, махта, өндгтә бәәнә. Медәт сүл цагт дару-дарунь гемнәд бәәнә, болв дассарн цецгүд урһаҗ, цаган тустаһар давулна. Нидн селәнә дунд сурһульд бат ясвр кесн билә, тегәд медәт шинрүлгдсн бүрдәцд 40 цецг суулһҗ белглв. Лолита Болдаревна селәнә бичкдүдин садт сурһмҗлачар көдлнә, тегәд экнь энүнд бас цецгүд урһаҗ өгнә. Күүкднь сурһуль сурчасн цагт цуһар цецгүд урһадг бәәсмн, экнь сүв-селвгән өгч нөкд болдг билә.
- Экмдн дегтр умшхдан дурта. Мана герт дегтр дала. Мана экд ямаран белг белглх кергтәг цуһар сәәнәр меднә. Эннь дегтр болн цецгүд мөн. Ода экмдн 84 наста, гертәсн хая һарна, тегәд дурта дегтрән һартан авад, цецгүдән урһаһад, ачнр-зеенриннь күцәмҗәр соньмсҗ бәәнә. Тааста кергнь, ачнр-зеенрнь болн җич-зеенчнрнь энүнд ик омг өгнә, – гиҗ Лолита Болдаревна күүкнь келнә.

ДООҖАН Наталья