Селәнә улст магтал өргҗ...

Җил болһн хулһн сарин хойрдгч долан хонгин нарн өдрлә мана орн-нутгт селәнә эдл-ахун халхар көдлдг улсиг темдглдг авъяста. Эн өдрт мал өсклһнә, тәрә тәрлһнә, эдл-ууш кеҗ һарһдг болн АПК-ан халхар көдлдг мергҗлтнриг йөрәҗ, ач-тусинь хәрүлдг йоста.
Хальмг таңһчд селәнә эдл-ахун халх экономик делгрүллһнд нег онц орман эзлнә. Ик кезәнәс авн мана өвкнр нүүдл улс болсн төләдән у-өргн теегт дөрвн зүсн малан өскәд, өрк-бүлмүдән теҗәдг бәәсмн. Эндр зәрмнь аавнрин-эцкнрин үлгүрәр тохма бод малан, хөөдән асрад, таңһчин АПК-н халхиг делгрүлҗәнә. Терүнәс нань мана таңһчин фермермүд кесг җил дарандан буудян элвг урһц хураһад, ик күцәмҗ бәрсинь темдглх кергтә. Тер мет нег һазра мана арһлачнр олн зүсн эдл-ууш кеҗ һарһад региона экономикд бас тәвцән орулад болн орн-нутгин хот-хоолын әәмшг уга бәәдл тогталһнд баһ биш тәвцән орулҗана.
Темдглхәс, Хальмгин Толһач Хаска Бату селәнә эдл-ахун халхд, нег үлү мал өсклһнд даңгин онц оньган тусхана. Мана фермермүд шаңһас дөң авч, тустаһар олзлҗана.
Селәнә эдл-ахун көдләчнрин сән өдр угтҗ хулһн сарин 8-д Москва балһснд «Алтн намр-2025» Цугәрәсән селәнә эдл-ахун һәәхүл көдлмшән эклв. Чинртә һәәхүл «Тимирязев Центр» сурһуль-һәәхүлин төвд болв. Хальмг Таңһчин делегацин ханьд залврин Ахлачин дарук Җамбинә Очр, селәнә эдл-ахун министр Гаван Тимур, Яшкулин района толһач Эдгән Бора, таңһчин нүүрлгч эдл-ахусин һардачнр болн селәнә эдл-ахун халхин мергҗлтнр орв. Эндр һәәхүл төгсәд, ашнь диглгдхмн.
Эндр мана таңһчд 15 һар эдл-аху тохма хөд өскчәнә. Грозненск, сарпулин, советин меринос, хар һазра меринос болн сарпан тохма хөд өсклһнд фермермүд тәвцән орулҗана. Тер мет таңһчин фермермүд хальмг тохма бод мал, мөрд, темәд болн ямад өскчәнә.
Дәкәд темдглхәс, Яшалтан районд буудя эд-бод кедг бүрдәц көдлнә. Орн-нутгин Өмн үзгин округд эн хамгин ик бүрдәц болна. Энд мана таңһчин бәәтхә хам-хоша бәәдг регионмудын селәнә эдл-ахун арһлачнр буудя эд-бод кеҗ, көдлмшән өргҗүлҗ чадхмн. Өдгә цагин некврлә ирлцҗәдг бүрдәц нег часин туршт арвн хойр тонн буудя эд-бод кеҗ һарһна. Иим кевәр Хальмг Таңһч аграрн-индустриальн регионд хүврҗәнә гиҗ темдглх кергтә.
Одахн Октябрьск районд тутрһ хуралһна кем эклв. Хальмг Таңһчин селәнә эдл-ахун министр Гаван Тимур тиигәрән одад, көдлмшин йовудыг бүрткв. Хулһн сарин эклцәр 5 миңһн һар тонн тутрһ хурагдсн болв. Эн җилд тутрһ тәрсн һазрин аһу икдүлгдв. Тер мет шаңһа дөңнлтин йовудт тутрһин услврт олзлсн усна үн нег һазра мана фермермүдт даңцадг болв.
Терүнәс нань таңһчд селәнә эдл-ахун көдләчнр олар керглгдҗәснәс иштә Хальмгин АПК-н көдләчнрин дамшлтынь өөлдүлдг күрәлңгин ул деер «Фермермүдиг белддг сурһуль» нертә төсв күцәгдҗәнә. Хальмг Таңһчин селәнә эдл-ахун министерств болн «Россельхозбанк» АО энүг бүрдәв. Төсвин йовудт таңһчин фермермүд болн эн халхар түрүн ишкдлән кеҗәдг улс шишлң сурһуль төгсәҗ, мал өсклһн болн урһмл урһҗ авлһн төрмүдәр ирлцңгү медрл авч чадҗана.
Удл уга үвлзллһнә дааврта кем эклхмн. Энүг сән аштаһар давулхин төлә нег һазра фермермүд малын хотан эртәснь белднә. Эдн хаша-хаацан ясад, дааврта кевәр үвлд белдҗәнә.
Хальмг Таңһчин селәнә эдл-ахун көдләчнриг өөрдҗәдг сән өдрләнь йөрәҗ, цааранднь тәвцән орулҗ, АПК-н халхиг делгрүлҗ, күцәмҗтәһәр көдлхитн дурдҗанавидн!
БАДМИН Занда