Дуулыч, теегм, дуулыч

Хальмг Таңһч эн өдрмүдт өргмҗин бәәдлд бәәнә. Энткгин һазрас авч ирсн Бурхн Багшин әрүн тоотд мөргҗ зальврад, әмтн таңһчиннь делгрлтин тускар, энд бәәдг әмтнә эвин болн өр-өвч седклин бәәдлин тускар ухалҗана. Хойр миңһн һар җил хооран Бурхн Багш үүдәҗ зарлсн номин евәлд багтҗ, җирһлин цуг хату-мөтиг дааҗ һарсн әмтн эндр төрскн теегтән Бурхн Багшин номин герл падрҗ , әмтнд евәлән күргҗәх седклин сәәхн бәәдлд бәәнә. Бурхн Багшин Алтн сүмд әмтн өдр болһн одад, бурхна әрүн тоотд зальврҗана. Хол һазрас әрүн эн тоотыг авч ирсн улст хальмгуд ханлтан медүлҗәнә.
Хальмг Таңһчин билг-эрдмин үүлдәчнр эн өргмҗтә йовдлд нерәдәд байрин концертан кев. Манҗин Аркадин нертә филармоня бәәрнд олн күн цуглрҗ ирв. Бурхн Багшин әрүн тоотыг авч ирсн Энткгин делегациг күндтә гиичнриг әмтн альхан ташҗ тосв.
Кезәңк цагас авн дуулгдҗ йовсн «Сүмин магтал» соңсгдҗ, цуглрсн улсин седклд өргмҗин седклин бәәдлиг тогтав. Цевгә Төлән нертә дууна коллектив өргҗ дуулсн өвкнрин мөргүлин үгмүд чееҗд орсн болв. Эндрк үйин баһчуд, гелңгүд, сойлын көдләчнр мартгдад бәәсн кезәнк мөргүлин, шаҗна йосрхлын айсмудыг сергәҗ, бәәдл-җирһлд орулснь ода Бурхн Багшан күндлхд, бурхна әрүн тоотыг авч ирсн улст ханлтан медүлхд туслснь йир сән болв. Өвкнрин зүркнд төрсн оюни заль иигәд эндрк баһчудын зүркнд күрснь евәлтә йовдл болҗана.
Хальмгудын алдр тууҗин эклц болсн «Җаңһр» угаһар мадн яһҗ бәәх бәәсмб?! Тәәз деер Хальмг улсин артист Мукөвүнә Кутлан һарч ирҗ, «Җаңһрин» бөлгин күчтә дүүрәнд цуглрсн улсиг орулв. Арднь тәәзин эрст баатрльг дуулврин бөлгиг дахулҗ, Бумбин орна, Җаңһр хаана баатрмудын дүрмүд үзүлгдәд бәәв.
Дарунь «Үрс Сар» хореографическ нәр тәәз деер «Бамб цецг» ансамблин бииһин баг үзүлв. Арднь болхла, хулһн сарин түрүн серүг мартулҗ, мөрн сарин манурсн тег бамб цецгүдәр кеерснь үзүлгдв. Хальмг Таңһчин нериг өргҗ дуудулҗ йовсн олн билгтнрин нериг амлҗ келх таал эн концерт өгв. Ода тер нертә үүлдәчнрин нердиг үүдәгч коллективс зүүҗәнә. Цагтан Кремлевск бәәшңд Цугәрәсән ик концертд һурвн агчмин дунд Хальмгин тууҗиг хальмг бииһин дөңгәр үзүлҗ чадсн Манҗин Эмбан сурһульчнр - «Герл» бичкдүдин ансамбль байрин бииһән ирсн гиичнрт нерәдв.
Кезәңк хальмг көгҗмин зевсгүд концертд соңсхгдснь ирсн Энткгин улсин чикнә хуҗриг хаңһаҗ, өвкнрин цагиг өөрдхсн болв. «Бамб цецг» ансамблин ятх татҗ дуулсн багин «Богшурһа» дун эк-эцкнрин баһ насни цагиг тодлулсн болв. Манҗин Аркадин «Иҗлин усн» гидг көгҗмин үүдәвриг ятх татҗ Хальмг Таңһчин ачта артистк Авджан Галина билгтә кевәр күцәв. Манҗин Аркадин дәкн нег үүдәвриг лимба зевсгт айс орулҗ наадсн Хальмг Таңһчин ачта артист Шавкана Байрин билгтә наадлһиг әмтн байрта кевәр альхан ташҗ темдглв.
Тавн зун җил хооран Иҗлин көвәд ирҗ бүүрлсн хальмгудын Ик төрскнд Әрәсәд күндллһән медүлҗ «Матушка земля» гидг дун күңкнв. Дууг Хальмг Таңһчин ачта артистк Босхмҗин Диана дуулв.
«Цецгәрич, Хальмг минь» гидг дун сүл цагт әмтн дунд ик тааслт олҗ, эндрк таңһчин салһгдшго әңгнь болв. Хальмг улсин артистк Очкан Анна өргҗ дуулсн дууг дахҗ хореографическ үүдәвр үзүлгдв.
Хальмг улсин артист Бурлака Эдуард дуулсн «Шинин Һәрә» гидг улсин дун эврә һазрин үрдән әмтн кезәнә дуундан орулҗ мөнкрүлсинь үзүлв. Күн болһна җирһлд ончта орм эзлдг, мана бичкнд тууль-түүк келҗ, саатулын ду дуулҗ өсксн, өвкнрин авъясмуд хадһлсн ээҗнрт магтал болсн дун - «Ээҗин дун» делкән кесг һазрт күрч, хальмг улсин дууна алтн көрң болсмн. Ик тууҗта эн дууг Хальмг Таңһчин ачта артист Һәрән Лиҗ дуулв. Хальмгин Келн-улсин оркестрин дууч Ханьна Мингиян «Дурна туск» дууһарн әмтиг байрлулв.
Хальмг бииһин кеермҗ болсн «Чичрдг» бииһәр «Бамб цецг» дууна болн бииһин академическ ансамбль байрин концертиг төгсәв. Төрскн һазрин магтал болсн байрин концерт әмтнд болн гиичнрт икәр таасгдв.

ХӨӨЧИН Галина