Шин эрдмәр сурһуль сурад

Ода мана таңһчд «Баатрмуд-08»гидг көтлвр өргнәр күцәгдҗәнә. Түүнд СВО-н ветеранмуд орлцҗана. Хөөннь эдн таңһчин болн райодын бүрдәцст көдлх маһд уга. Теднд шин эрдмиг дасхлһна көдлмшиг Хальмг ик сурһулин багшнр күцәҗәнә, эднд талдан ик сурһульмудын элчнр дөң болҗана. Давсн долан хонгт Элстд, «Негдсн Әрәсә» партин Олна дөңнлтин штабин герт «Баатрмуд-08» көтлврин дарани кичәлмүд болв. Энүг Әрәсән Президентин медлд бәәх РАНХиГС-ин Орн-нутгин залврин ик сурһулин (ВШГУ) шинҗләчнр «Экономик болн финансы» модулин кемҗәнд дамшуллһна ничәлмүд кев.
Багшнрин өгсн һоллгч даалһврар «Баатрмуд-08» көтлврин орлцачнр заасн балһсна әмтнә бәәдл-җирһлин кемҗәг өөдлүлх зөвтә бәәсмн. Муниципалитетиг заллһна дамшлтан тиим кевәр орлцачнр гүүдүлҗ авсн шин медрлин болн эв-арһин ул деер күслдән күрх зөвтә бәәсмн. Шин цага күчиг тер саамд өргнәр олзлх кергтә бәәсмн.
Наадна чилгчәр эдн ашлвр кеҗ теднә балһсна экономик яһҗ делгрснә, түүнә хаалһс болн нань чигн инфраструктур яһҗ ясрсна тускар эдн келх зөвтә бәәсмн.
Шинҗләчнрин өгсн даалһвриг эдн дигтә-даратаһар күцәв, күслдән күрәд, әмтнә бәәдл-җирһлинь наадна йовудт өөдлүлв, шин медрл хоршав, болв дасч авсн эв-арһан цааранднь хурцдулхин төлә эдн белдврән өөдлүлхд белн бәәнә. Түүнә тускар орлцач Утикә Сергей тодрхаһар келҗ өгв. «Ода бидн наадна йовудт балһсна делгрлтин цуг таалыг яһҗ тогтахин, түүнә бюджетин көтлврин кесг төриг яһҗ күцәхинь хәләҗәнәвидн. Тиим кевәр бидн эврә балһсна әмтнә җирһлинь ясрулх күцл тәвҗ түүнә эв-арһ олҗ авчанавидн. Тиим кевәр бидн мөңгиг дигтәһәр олзлдгиг, ямаран кергт хамгин түрүнд мөңгән орулхиг дасч авчанавидн. Наадна эв-арһ шин медрлиг түргәр болн ицгтәһәр олзлхин төлә сән таал учраҗана. Ахр болзгт чик шиидвр батлҗ авх кергтә, тернь күнд болв чигн шин дамшлтыг түргәр даслһнд ик нилчән күргнә, компьютерин наадн маднд таасгдҗана. Дамшад бәәхлә тер шин керг амр болад бәәх гиҗ бат ицгтә бәәнәв.
Әмтнә бәәдл-җирһлиг ясрулҗ теднә җалвинь өөдлүлҗ бидн демографин төриг чигн хаһлҗанавидн, сән таалта җирһлән хайҗ талдан балһс хәәһәд күн нүүшго. Бидн хамцу кевәр тер көдлмш күцәҗәнәвидн. Нег баг цуг төриг хаһлна, наадкнь буру шиидвр батллһнас гетлнә, тиим кевәр бидн нег-негнәннь тоолвр соңсҗ хамцу кевәр үүлдҗ күцәмҗд күрнәвидн».
Тер мет эн наадна һол күслин тускар РАНХиГС-ин ВШГУ-н шинҗләч, шишлң төсвин болн көтлврин төвин ах мергҗлт Мария Синанова тоолвран келв. «Энтн багин көдлмш, наадна йовудт орлцачнр эврә шиидврән тохрадгиг дасна, муниципалитетиг яһҗ делгрүлдгинь медҗ авна. Эдниг хойр багд хувалавидн. Нег багнь буру шиидвр авдг әәмшглә чигн харһна, яһад гихлә эдн иргчдән учрх төр хаһлна, наадкснь болхла ода бәәх кергиг күцәнә, тиим кевәр эдн хоорндан үгцҗ хамдан амр биш төр яһҗ хаһлдгинь дасч авна.
Эн наадыг бидн ода регионмудар үзүлҗ өргҗүлҗәнәвидн. Бюджетиг йилһҗ финансиг яһҗ олзлхин тускар тиим нааднд бидн бас үзүлҗәнәвидн. Орлцачнр дамшулачнрин һардврт кесг шин тоот дасна, терүг яһҗ олзлдгиг медҗ авна. Дәкәд эврә бәәдл-җирһлин дамшлтын ул деер шин эв-арһиг олзлна, хоршасн медрлән маднд үзүлнә. Тиим наадн кесг тоотыг ахр болзгт дасч авлһнд болн терүг дигтәһәр олзллһнд дасхна», – гиҗ шинҗләч темдглв.
«Баатрмуд-08» сурһулин көтлвриг Хальмг ик сурһулин болн РФ-н Президентин медлин РАНХиГс-ин профессормуд болн багшнр тогтала. Эн көтлвр дөрвн һоллгч модуляс тогтна – орн-нутгин политикиг болн орн-нутгиг заллһна систем, экономик болн финансы, регионмудыг болн муниципалитетмүдиг заллһн, залврин өдгә цагин технологий. Тер мет талдан кичәлмүд орлцачнрт өггднә, эдн сурһмҗлачнрла, номтнрла, министрмүдлә харһна, сойлын болн гегән-герлин керг-үүлдврт орлцна», – гиҗ СВО-н ветеранмудын белдврин тускар Хальмг ик сурһулин һардачин дарук Конин Оксана келҗ өгв.
Тер мет җилин эргцд эдн Хальмг ик сурһулин багшнрин лекцст болн семинармудт орлцх, улсин эдл-ахун Әрәсән академин болн Әрәсән Президентин медлин Орн-нутгин цергллтин академин багшнрин кичәлд орлцх. Тиим кевәр СВО-н ветеранмуд сурһулян цааранднь сурчана.

ТҮРВӘН Һуна