Номтнрин күцәмҗ урмдулна

Бар сарин 10-д СВО-н ветеранмуд болн орлцачнр «Баатрмуд- 08» көтлврәр цааранднь медрл болн дамшлтын эв-дов хоршаҗ Хальмг ик сурһулин номтнрин болн багшнрин үүлдврлә өөрхнәр таньлдв. Түүнә тускар хальмг ик сурһулин һардач Салан Бадм дамшлтарн хувалцҗ, эднә олзлҗадг эв-арһин, залврин көдлмшин тускар тодрхаһар келҗ өгв.
- Хальмг ик сурһулин номтнр ода ик дамшлт хоршаҗ таңһчин делгрлтд болн экологийд нерәдсн кесг шинҗллтән, орн-нутгин экономикин, селәнә эдл-ахун, номин делгрлтд тәвцән орулҗ, орн-нутгин залвр өгсн чинртә даалһвриг күцәҗ нарт-делкән хәрлцәһән өргҗүллһнә кергән цааранднь күцәҗ уралан йовлһна җисәһән чаңһаҗана, – гиҗ Бадм Катинович келсн үгдән темдглв.
Кесг төсвиг, көтлвриг күцәҗ, түүнә ул деер номин көдлмшиг кесг халхар өргҗүлҗ, орн-нутгин кемҗәнд чигн даалһвр күцәҗ түүнә төлә Хальмг ик сурһулин номтнриг хамцулҗ бүрдәцин һардвр күцәмҗд күрв. «Цугтан ни-негн кевәр күслд күрхәр седхлә, тер керг эрк биш бүтх. Бидн мана профессормудла, баһ наста номтнрла бачм кесг төрәр күүндвр кеҗ иргч күцәмҗин ул сүүр белдҗәнәвидн. Таднд, иргчин һардачнрт, дааврта көдләчнрт тиим эв-арһ эрк биш кергтә болх. Тана седвәриг әмтн дөңнхлә, тернь тана сән йовудта көдлмшин бат ул-сүүрнь болхмн», – гиҗ Бадм Катинович СВО-н ветеранмудла тоолврарн хувалцв.
Цааранднь ик сурһулин һардач генетикин болн химийин номин лабораторьмуд, мал эмнлһнә клиник, тохма мал өсклһнә станциг үзүлв. Тер саамд СВО-н ветеранмуд бас селәнә эдл-ахуд баһ биш дамшлт хоршасн улс болҗ бийән үзүлв. Эдн мал бордлһна талвңгуд тогталһна, тохма мал өсклһнә халхар кесг сурвран өгч номтнрас дигтә хәрү авв. Селәнә эдл-ахун төрмүд эднд өөрхн бәәхинь медүлв, эднәс кесгнь райодын болн таңһчин йосна бүрдәцст иргчдән көдлх, селәнә эдл-ахун делгрлтд эврә үүлдвртән ик оньган өгхнь лавта.
Яһад гихлә мана таңһчин экономикд селәнә эдл-аху, тер тоод мал өсклһн һоллгч орм эзлнә. «Хальмг ик сурһулин номтнр таңһчин төлә бәәтхә, бүкл орн-нутгин төлә өдгә цагин технологийиг өргҗүлҗ кесг даалһвр күцәҗәнә. Түүнлә дегц эдн нарт-делкән хәрлцәһән өргҗүлҗ Моңһлла болн талдан чигн орн-нутгудла нөкцлтән өргҗүлҗәнә. Эднә үүлдврнь улм ик күцәмҗтә болтха, яһад гихлә эдн кесг ик керг күцәчксн бәәнә, тегәд талдан аһу ик зурасиг чигн тохраҗ чадхнь лавта. Хальмг ик сурһулин үүлдвр маднд сән үлгүр болҗана», - гиҗ ветеранмуд кичәлин болн күүндврин чилгчәр ашлвран кев.
Тер мет Хальмг ик сурһульд малын хот белдлһнә керг күцәлһнд номтнр ик тәвцән орулҗана. Теегин зултрһн болн нань чигн урһмлас эдн шимтә - шүүстә малын хот келһнә эв-арһиг делгрүлҗәнә. Тиим кевәр һазр элсрлһиг чигн уурулҗ болхмн, зуг хальмг теегин урһмлыг өргнәр суулһҗ, тер экологин төриг хаһлҗ болҗана гиҗ инженерин-технологин дацңгин профессормуд тоолвран келв.
Тер мет тосхлтын отрядмуд хальмг вузд өргнәр үүлдҗәнә. Нарт-делкән олимпиадын, «Росатом», «Ростех» болн ик кемҗәтә нань чигн компаньсин объектст тосхачнр болҗ көдлҗ ховр дамшлт оютнр хоршана. Тосхачнр болн инженермүд болх мергҗлтнрин төлә тернь иргч зурасин бат ул болхнь лавта.
Оютнр Әрәсән болн таңһчин лагерьмүдт вожатнр болҗ көдлнә, тиим кевәр эдн сурһмҗин халхар чигн медрл хоршаҗ дамшлт авна. Эдн эврә седвәрәр таңһчд туста кесг төсв күцәнә, тер тоод баһчуд дунд хальмг кел тархалһна көтлвриг үүдәв, талдан чигн туста кергүд күцәҗәнә. Тиигҗ Хальмг ик сурһулин номтнр, багшнр, оютнр седвәртә хәләцән үзүлҗ шин болн олнд туста технологиг, эв-арһиг таңһчд тархана, эднә дамшлтыг орн-нутгт чигн өргнәр олзлна. Тиим седвәртә үүдәгч көдлмшнь улм ик күцәмҗтә, сән ашта болтха гиҗ СВО-н ветеранмуд вузин коллективд дурдв.
Түүнәс нань СВО-н ветеранмуд «Баатрмуд-08» көтлврин йовудт залврин шин эрдм дасҗ Элстин кесг салг-үүлдврәр хальмг вузин багшнрла хамдан одҗ теднә лекцс сонсҗ, арһлачнр эврә кергән яһҗ бүрдәҗәхинь үзҗ номтнрин цәәлһвр авв. Өдгә цагт арһлачнрин кергиг делгрүлҗ әмтнд туста салг-үүлдвриг бүрдәҗ болҗана гиҗ эдн номтнрин цәәлһврәс медҗ авв, тиим эв-арһиг эдн иргч үүлдвртән чигн олзлад бәәх гиҗ сангдна. Зуг түүнә төлә седвәр болн таал кергтә.
Номтнрин күцәҗәдг керг эндр кесг мергҗлтнриг соньмсулҗана, яһад гихлә эдн тохма малын тоог икдүлҗ шин технологиг селәнә эдл-ахуд өргнәр олзлхар седҗәнә.
«Баатрмуд-08» көтлвр СВО-н ветеранмудас иргчин нүүрләчнриг белдҗәнә, эдн йосна бүрдәцст, бизнест болн таңһчин олна бүрдәцст көдлх. Залврин өдгә цагин эв-арһ яһҗ олзлдгинь эдниг дасхҗана, тиим кевәр Төрскән харсачнр ода эврә иргч өслтин ул тәвҗәнә. Эднәс кесгнь ода һардгч көдлмшт бәәнә, олна дааврта үүлдвр күцәҗәнә. «Баатрмуд-08» көтлвр Хальмг Таңһчин залврин дөңнлтәр күцәгдҗәнә. Тиим кевәр Әрәсән һардвр цуг регионмудт Төрскән харсачнриг, зөргтә улсиг, өдгә цагин баатрмудыг дөңнҗәнә.
ТҮРВӘН Һуна