Ээљин йґрілір сансн санан бўтні

Октябрьск района Мирный селінд біідг Роза Чудыдовна Манджиева хотндан тоомсрта улсин негнь мґн. Насн-љирєлиннь туршарт чидлін нґґлго кґдлљ йовсн, авальтаєан ўрн-садан ґсксн, ўснднь буурл орад біісн ээљ ода кўўкдиннь, ачнр-зеенриннь љирєл ўзљ, бичкн љичнрін таалљ, хґв-кишгін эдлљіні. Роза Чудыдовна дал єарчксн болв чигн, баєинір серглњ, байрин инідті, тиньгр чиріті, тґвшўн зањта кўн.

Ик Буєса іімгі Роза Чудыдовна тавтадан эктієін, эгчнртієін киитн Сиврўр туугдла. Эдні ґрк-бўл Алтайск крайин Шипуновск района Урлаповк селінд туссмн. Тууврт цуг хальмгудла ідл муулян эдлљ, кесг зовлњ-тўрўг дааєад єарсмн. Хальмгуд гесндін иддг хот уга, ээмдін зўўдг хувцн уга йовсмн. Геснь ґлн Роза кўўкнд сурєуль сурхд кўчр біісмн. Єурвн класс сурчкад, киитн цагт ґмсдг дулан хувцн-хунр уга болад, школан хайчксмн. Сиврт экнь хамгин кўнд хар кґдлмш кељ йовсмн. Роза чигн экдін нґкд болдг билі. Дарунь ґсід, эврін чигн тірі-темс урєалєна кґдлмшт, саальчар, малчар чигн кґдлљ йовла.

1958 љилд хальмгуд ниргід-нўгшід єазр-уснурн темцв. Цуєар тањєчан шиніс босххар гўљрв. Роза Чудыдовна эгчтієін болн кўргн ахтаєан тґрскн єазртан ирљ, Мирный селінд бўўрлв. Тґрскндін ирсні хґґн баахн кўўкн Роза олн імтні хормад багтљ, хґвін олв. Роза Чудыдовна Баатр Музраевич Манджиевлі ґрк-бўлін ґнділєсмн. Эдні ґрк-бўлд долан ўрн тґрв: єурвн кўўкн, дґрвн кґвўн. Зовлњ уга љирєл уга гидг. Харм тґрхд, олн љил хооран нег кґвўнь зеткрлі харєљ ґњгрсмн.

Роза Чудыдовна болн Баатр Музраевич арє-чидлін ірвллго олна кергин тґлі шунљ йовсмн. Тиигхд то-томљ уга хґґті, олн бод малта элвг-делвг, бііхті эдл-аху біісмн. Кеер энд – малын хош, тенд хош, энд хґґдин сўрг, тенд – ўкрин сўрг, тґгілњдін дґрвн ўзгт тасрхан уга мел мал. Ґвсн-тоосн элвг, совхозд хадљ, цокљ авсн буудян урєциг зґґхд машидин кўчн ірі кўрдг біісмн. Ик чигн дґрвн ток деер эњдін буудя овалєата біісмн. Малын тооєар чигн, тірі-темсні урєцар чигн эдл-аху зураєан давулљ кўцідг билі. Мал, тірі-темсн элвг біісн тер цагт кґдлмш дала билі. Трактористір кґдлљ йовсн Баатр Музраевич ґрўн эрт кґдлмштін єарад, герўрн ора хірљ ирдг билі. Роза Чудыдовна бас совхозд олн зўсн кґдлмш кељ йовсмн. Эдн бийснь цаєан саната, ўнн-чик седклті, кґдлмшч улс болдг тґлідін олн дунд тоомср эзлљ, кўўкдтін оньдин ўлгўр-ўзмљ болљ йовсмн. Ўрнь-саднь бичкнісн авн эк-эцкін тевчдг, эдні хіліцір біідг йоста біісмн. Кен чигн кўўнд єарсн, тґрсн єазрас дота, ўнті юмн уга. Тўўшњ Роза Чудыдовнан болн Баатр Музраевич Манджиевихні кўўкднь эк-эцкісн ўлгўр авч, тґрсн єазртан эњкр болн хару. Эдн імтні ээмд кўрід ґсв, цуєар сурєульта-эрдмті. 1990-ч љилмўдт орн-нутгт хўврлт болсн цаг берк кўнд билі. «Кўн єазрин сіінинь хіідг, заєсн усна гўўнинь хіідг» гиљ келдг. Болв Манджиевихні кўўкднь сін љирєл хіієід, талдан єазрур нўўљ єарсн уга. Эдні ґрк-бўлд зуг отхн кґвўнь Баатр Элстд сурєуль сурад, тендін ўлдв. Наадк ахнр-эгчнрнь цуєар біісн єазриннь кишгт багтљ, зўсн-зўўл эрдмір кґдлљ, імтнд тусан кўргљ йовна. Йоста тґрскнч седклті улс мґн.

Роза Чудыдовнан авальнь Баатр Музраевич кесг љил хооран сііни орнд тґрв. Болв ээљин геріс кезід чигн кўн хґґєхш. Ґдр болєн ўрн-саднь, ачнр-зеенрнь золєљ ирні. Роза Чудыдовнан 13 ач-зень, 4 љичнь седклд нар урєаљ, чеељинь байсана. Нег ўлў байрин ґдрмўдт Манджиевихні ґнр-ґсклњ, нииті ґрк- бўл ач икті ээљиннь герт цуглрна. Байрта йовдлмуд-дару-дарунь учрна. Ачнр-зеенрнь сурєулян тґгсіхлірн, эрк биш эњкр ээљўрн ирљ, байрарн хувалцљ, иткл цаасан йґрілєні. Тўрўн болљ школд орљах ачнрнь бас сентябрь сарин нег шинлі - медрлин Ґдрлі, школд одхиннь ґмн ээљўрн ирљ, йґрілинь соњсна. Юњгад гихлі ээљин йґріліс даву юмн уга, ямаран чигн ірўн керг ээљин йґрілір бўтні.