Äóðòà êåðã çóðêíè çàëìšëà íåãäõë³...

21-12-2016, 16:58 | Общество

²ð³ñ³í ïðåçèäåíò Âëàäèìèð Ïóòèí Ôåäåðàëüí õóðãò íåð³äñí ¢ãä³í øêîë ñóðºóëü ´ãñí äååð³í ñóðºìšèí öóòõëœ áîëõ ç´âò³ ãèñí òîîëâðàí ìåä¢ëâ. Ìåäðë çààñí äååð³í ñóðºóëü÷íðòàí ñóðºìš ´ãäã áàãøíðèí íåãíü Àíòîíèíà Õåé÷èåâíà Áîñõàíäæèåâà Ýëñò áàëºñíà 12-÷ òîéãòà äóíäûí øêîëä ê´äëí³. Ýí áàãøèí áîëí ýí¢í³ á¢ðä³ñí àíñàìáëèí òóñê ìàòåðèàë Êåìáðèäæñê óíèâåðñèòåòèí ñàéòä îðñí á³³í³. Õàëüìã êåëí-óëñèí çàœ-àâöëà áîëí óðí ¢ãèí ç´´ðë³ òàíüëäóëšàõ ýí ìàòåðèàë õîéð çóí šèëèí òóðøàðò õàäºëãäš, êåñã ¢éíðò èê ç´´ð áîëõìí.
Ýí áàãøèí ñóðºóëü÷íð "Öàºàí áîòõí", "Šàœºð" áààòðëüã äóóëâðàð êåãääã áîëí íàíü ÷èãí õàëüìã êåëí³ ìàðºàñò îðëöš, ì´ð³ëã÷ îðì ýçëí³. Áàëºñíà ñóðºóëü-ýðäìèí çàëëò Áóðõí Áàãøèí Àëòí ñ¢ìë³ õàìäàí šèë áîëºí êåäã õàëüìã êåëí³ ìàðºàíä Àíòîíèíà Õåé÷èåâíà Áîñõàíäæèåâàí ñóðºóëü÷íð í¢ð îðì ýçëí³. Çààºàä êåëõë³, Ýëèíà Áàòûðîâà, Âèêòîðèÿ Êèòàåâà, Òåíçèí - Ëîâñàí Áîëäûðåâ, Àðíóø Ìåíêåíîâ, Áàäìà Ìåíêåíîâ, Âàëåðèÿ Ìàëóíîâà áîëí íàíü ÷èãí ñóðºóëü÷íð. Ýëñò áàëºñíà áîëí òàœº÷èí îëèìïèàäìóäò Ýðåíöåí Î÷èðîâ, Äåëãð Àäüÿåâà, Èëüÿ Áàäìèíîâ, Ýëüçà ×îíàåâà, Áóëÿø Òîäàåâà, Ýðäíè Óòàøåâ áîëí íàíü ÷èãí ñóðºóëü÷íðíü í¢ð îðì ýçëš éîâñìí. Ñóðºóëü÷íðèí ê¢ö³ìš áàãøèí ´´ä³í ýðäìèã éèð ñ³³í³ð ìåä¢ëš³í³.
Õàëüìã êåë³ðí ꢢíäš, ò´ðñêí êåëí³ ñ³³õíèã ìåäš àâäãèã äàñõñí äååð³í ñîéëäàí, øàšíäàí õàðó ñåäêëò³, ñ³í ìåäðëò³, ´ð-´â÷ ñåäêëò³, õàëüìã ê¢¢í³ äààâðèã ìåääã ꢢêä-ê´â¢äèã Àíòîíèíà Õåé÷èåâíà Áîñõàíäæèåâà ñóðºíà. Îëí šèë³ äàìøëòòà, êåðã³í ñ³³í³ð ìåääã, ¢¢ä³ã÷ êåâ³ð ¢¢ëääã ýí áàãø áè÷êä¢äò õàëüìã êåë äàñõëºíà éîñòà ¢ëã¢ð áîëšàíà. Ýëñò áàëºñíà 12-÷ òîéãòà äóíäûí øêîëä õàëüìã êåëí³ áîëí ëèòåðàòóðèí áàãø áîëš Àíòîíèíà Õåé÷èåâíà ê´äëí³.
"Óëàí çàëàòà õàëüìãóä"
Ýâð³ííü ñóðºóëèí-ñóðºìšèí ê´äëìøò³í áàãø êåëí-óëñèí àâúÿñìóäûã, óðí ¢ãèí ç´´ðèã, äó-áèèã îðëöóëš ê¢¢êä-ê´â¢äò ñóðºìš ´ãí³. Èèã³ä ýí øêîëä áàãøèí ñåäâ³ð³ð "Óëàí çàëàòà õàëüìãóä" ãèäã ôîëüêëîðí áèèºèí áàã á¢ð䳺³ä, îëí ñóðºóëü÷íðàí êåëí-óëñèí áèëã-ýðäìèí ç´´ðë³ òàíüëäóëš äàñõëà. Õîòë áàëºñíä áîëäã êåñã êåðã-¢¢ëäâðò îðëöäã áèëãò³ êîëëåêòèâ ðåãèîíàëüí, Öóã³ð³ñ³í êåñã ìàðºàíä ê¢ö³ìšò³º³ð îðëöâ. "Îðëåíîê" áè÷êä¢äèí Öóã³ð³ñ³í Öóòõëœãä áîëäã ôåñòèâàëüìóäò "Óëàí çàëàòà õàëüìãóä" ãèäã êîëëåêòèâ äàœãèí îðëöíà, òåíä õàëüìã ñóðºóëü÷íðèí áèëã-ýðäìèã îíüäèí ´´ä³í ¢íëí³. Öóã³ð³ñ³í ôåñòèâàëèí õàìãèí ãåðëò³ îäí ãèš "óëàí çàëàòíðèã" òààñš íåð³äí³. 2014 šèë³ñ íààðàí äóòëãî ôåñòèâàëü áîëºíä îðëöšàõ ò´ë³äíü "Óëàí çàëàòà õàëüìãóä" êîëëåêòèâèã îí÷ëš òåìäãëâ. Ýäí³ ºàðäà÷íü Àíòîíèíà Õåé÷èåâíà Áîñõàíäæèåâà "Ôåñòèâàëüí šèñ³íä èòêëò³ áîëñí ò´ë³äíü" ãèäã øèøëœ à÷ëâðàð îí÷ëãäâ.
Øêîëä ñóð÷àõ öàãòàí ñóðºóëü÷íð ýí áàãèí ¢¢ëäâðò îðëöš áàãøèí ÷àäìã ºàðäâðò äóóëäã-áèèëäã äàñš, òóóëü-ò¢¢êñ êåëš, "Äàëí õîéð õóäë" áîëí íàíü ÷èãí öåöí òóóëü ìåääã áîëš, í³ðí øèíš³ð ñîíüìñš ´ñí³. Êè÷³ëä äàññí òîîòàí ýí ꢢêä-ê´â¢ä ôîëüêëîðí - áèèºèí áàãä óëì ñ³³í³ð ìåäš àâàä, šèðºëä òåðíü ÿìàðàí îðì ýçëäãèíü ìåäš àâíà. Áàã ãèñí äåã³ä àìð ¢ã, ýíòí éîñòà àíñàìáëü. Òèèã÷ê³ä áàº÷óä áèéñíü äóðòàºàð îðëöäã êîëëåêòèâ áîëšàíà. Àíòîíèíà Õåé÷èåâíà áåëäñí ºóðâí áàã ñóðºóëü÷íð òåð àíñàìáëèã ò´ãñ³š ºàðâ.
Èèì ¢¢ä³ã÷ áîëí ñåäâ³ðò³ ¢¢ëäâðèí óëíü àëüäâ ãèõë³, íè-íåãí ´ðê-á¢ëä, óõàòà áîëí áèëãò³ ýê-ýöêèí íèë÷ ãèõ êåðãò³. Àíòîíèíà Õåé÷èåâíà éèñí ¢ðò³ Ìåíêíàñóíîâèõí³ á¢ëä ´ññìí. Óðí ºàðòà, ÿìàðàí ÷èãí ¢¢ëèã ê¢ö³š ÷àääã ýöêíü Õ´´÷ Áîëäûðåâè÷ áèëãò³ ê¢í áèë³. Äîìáðò êåëñí öàãòíü öóãòàí ³ òàñðš ñîœñäã á³³ñìí. Àìóëœ ýêíü öîêñí äîìáðèí àéñò êåä¢ áàº÷óä ´ñš-áîññíü îäà òîîëõä ÷èãí ê¢÷ð. ²ìòíë³ ýýëò³ áîëí ´´ä³í äààâðòà óëñèí - ýê-ýöêèííü ñóðºìš áàãøèí ýðäìäíü éèð òóñòà áîëâ. Õàìöó êåñí êåðã ê¢ö³ìšò³ áîëäãèã ꢢêí ´ðê-á¢ëä³í äàñš àâñìí.
Ò´ðñêí÷ ñåäêëèí ýêëöä
Îäà òàëäàí êåñã áàëºñäàð àõ ñóðºóëü ñóð÷àõ Àíòîíèíà Áîñõàíäæèåâàí ñóðºóëü÷íð õàëüìã àâúÿñàí á³ðš éîâíà. Êåðãò³ áîëõëà äóóëàä, áèèë³ä, îëìºà êåë³ðí é´ð³ë - ìàãòàë êåë³ä, àëüä áîëâ÷í í¢¢ðò ýäí. Ñóðºóëüäàí, äàñš àâñí ýðäìä³í þìíà ºàë ìàœíàä éîâíà. Þœãàä ãèõë³ áàãø òåäíä ºîë ñóðºìš ´ãñìí. "Õàìãèí ò¢ð¢íä ÷è õàëüìã ê¢í áîëšàíà÷" ãèñí ´´ä³í ñåäêëèã ñóðºóëü÷íðòàí çàœ-àâöäíü Àíòîíèíà Õåé÷èåâíà áàòðóëíà. Ýâð³ êåë³í, ´âêíðèí àâúÿñàí ìåäñí ê¢í äååðíü òàëäàí íåìð ñóðºóëü àâàä êåñã õîëâàíä áàéí áîëí ìåäðëò³ áîëäãèíü òåäíä Àíòîíèíà Õåé÷èåâíà äàñõâ. Ñóðºóëü÷íðíü òåã³ä áàãøèí çààñèã äàœãèí šèðºëä³í îëçëàä, ÿìàðàí ÷èãí êåðãèí í¢¢ðò éîâíà.
Ñóðºóëü÷íðèí êåñãíü áàãøèí ¢ëã¢ð³ð ò´ðñêí êåëí³ áàãøíð áîëâ. Èèã³ä ò¢ð¢í ñóðºóëü÷íðèí íåãíü Êåðìí Àëåêñååâíà Áàòàåâà õàëüìã êåëí³ áàãøíðèí òàœº÷èí ìàðºàíä í¢ð îðì ýçëñìí. Áàãøàí äóðàºàä, ê´äëìøò³í èê ê¢ö³ìš á³ð³ä, îäà áèéíü äàìøëòòà áàãø áîëñí Êåðìí Àëåêñååâíà õàìãèí ñ³í ñóðºìšëà÷èí íåðèã áàñ 碢í³. Âèêòîðèÿ Êóáåðëèíîâà (Ãàòÿåâà ) òåõíè÷åñê ëèöåéä õàëüìã êåëí³ áàãø áîëš ê´äëí³. Áèëãò³ ýí ꢢêí Ó. Ëèäæèåâàí íåðò³ ìàðºàíä áåëä³ä, ê¢ö³ìšò³º³ð îðëöñèíü Àíòîíèíà Õåé÷èåâíà îäà ê¢ðòë òîäëíà. Þëèÿ Äîðäæèåâà ðàéîíä áàãøëš éîâíà. Ñóðºóëü÷ áîëºíü áèéä³í ç´â ñóðºóëüòà, ýðäìò³ óëñ áîëñíà òàœº÷äàí òóñòà ¢ðä áîëñíà áàãø òààñš êåëí³. Ýííü òåã³ä áàãøèí õàìãèí èê ê¢ö³ìš áîëšàíà.
Àíòîíèíà Õåé÷èåâíàí ñ³í àøòà ê´äëìøíü ´´ä³í à÷ëâðàð òåìäãëãäñìí. "Ñóðºóëü-ýðäì" íåðò³ êåëí-óëñèí ò´ñâèí àøàð "Õàëüìãèí ñ³í ãèñí áàãø" ãèäã íåðèã 碢ñìí. Ýëñò áàëºñíà øêîëìóäò ê¢ö³ãäñí ò´ñâèí àøàð "Êëàññèí ñ³í ãèñí ºàðäà÷" ãèäã íåðí ýí¢íä 碢ëºãäë³. Òåðíü õàðà éîâäë áèø, Àíòîíèíà Õåé÷èåâíà ìåäðëò³ áàãø áîëñí äååð³í ñóðºìšèí òóñò èê áèëãò³ áîëí êèëìšò³ ºàðäà÷. Ñóðºóëü÷íðòàí êè÷³ëì¢äò ã¢í ìåäðë ´ã³ä, ò´ðñêí÷ ñåäêë 碢뺳ä, ýí óðàëàí ê´òëš ÷àäíà.
Áàãø áîëõ ñåäêë ꢢêíä áè÷êí³ñíü àâí ò´ðñìí. Ýêëö êëàññò ñóð÷àºàä, áàãø Ìàðèÿ Êàòàåâíà Äîðäæèåâàí ºàðò óìøäã-áè÷äã äàñšàñí öàãòàí êåðñ¢ ꢢêí áàãøòàí í´êä áîëàä, êè÷³ëäíü îðëöš éîâëà. Áè÷êä¢äò ñóðºìš ´ãëºí³ ýðäìèã ø¢¢š àâõäíü õàëüìã êåëí³ áîëí ëèòåðàòóðèí áàãø Óëàí Ëèäæèåâíà Àíþøåâà èê íèë÷³í ê¢ðãñìí. ¡ëã¢ð áîëñí áàãøòàºàí Àíòîíèíà äàœãèí õàðºíà, ìåíäèíü ìåäš ê¢íäëí³.
Ìåðãí ýðäì³ð õàíäãî
Äàìøëòòà áîëí ìåäðëò³ ýí áàãøèí ìàñòåð-êëàññìóäò áîëí ñåê³ò³ êè÷³ëì¢äò áàãøíð èê äóðòàºàð îðëöíà. Ê´äëìøò³í îëçëš áîëõ òóñòà îëí òîîòûã äàñš àâõàí ýäí ìåäí³. Àíòîíèíà Õåé÷èåâíà áîëõëà äàññí äååð³í ò´âêíëãî, öàãèí éîâóä äàõš, ò´ð¢ö øèí ÿíç ñóðºóëèí - ñóðºìšèí ê´äëìøò³í îëçëõàð õ³³âð êåí³. Ýí¢í³ êè÷³ëä ýðê áèø íåã øèí òîîòëà òàíüëäõàí ñóðºóëü÷íðíü ìåäí³. Òåðíü òåã³ä áàãøèí äààâðèíü óëì ´´äë¢ëí³. Ñóðºóëü÷íðèí ê¢ë³âðèã ñ³í ìåääã ò´ë³ä³í õîîìàºàð ê´äëõ ç´â óãàºàí áàãø øêîëä ýêë³ä ê´äëñí öàãàñí àâí ìåäñìí. Ýí ´´ä³í íåêâðò³í ¢¢ëäâðèí öóã šèëì¢äèí òóðøàðò èòêëò³ éîâíà. Òèèì äààâðòà áîëí íåêâðò³ ê´äëìø äàëà öàã áîëí ê¢÷í-÷èäë íåêí³. Äàœãèí øèí òîîòûã ìåäš àâõèí ò´ë³ í´´ð³í õàñõ, ´ðê-á¢ëò³º³í á³³õ öàãèã õàñõ, íàíü ÷èãí í³ðí éîâäëëà õàðºóëíà. Áîëâ êëàññò ´äð áîëºí ÷èíè êåëñèã õàâëàä, ò´ðñêí êåëí³ ç´´ðë³ òàíüëäšàõ ꢢêä-ê´â¢äèí ãåðëòñí ÷èð³ ¢çõë³, òåäí àøòíü áàãøòàí õàíëòàí ìåä¢ëõë³ êåñã ê¢íä òîîòíü ìàðòãäíà. Šèë áîëºí øêîëûã ºó÷ øàõó áàº÷óä ò´ãñ³š ºàðíà. ѳí áåëäâðò³ áîëí ÷èê ñóðºìš àâñí šèðºëèí õààëºä îðšàõèíü ¢çš³õ áàãøèí ÷ååšíü äàœãèí ñàðóëòñí áîëíà. ßìàðàí åâ³ëò³ éîâäë! Äóðòà êåðã ç¢ðêíè çàëìšëà íåãäš áàãøèí ñåäêëèã áàéðàð 䢢ðãí³.
Õàëüìã Òàœº÷èí à÷òà áàãø, ²ð³ñ³í îëí äóíäûí ñóðºóëèí ê¢íäò³ ê´äë³÷ Àíòîíèíà Õåé÷èåâíà ýí ´äðì¢äò îí÷òà ´´í³í òåìäãëš³í³. Õàìäàí ê´äëš³õ áàãøíðíü, ñóðºóëü÷íðíü, "Õàëüìã ¢íí³õí" à÷òà áàãøèã é´ð³º³ä, øèí ê¢ö³ìš äóðäšàíà.

Ãàëèíà ÕÅÉ×ÈÅÂÀ

Видео