Îëí ³ìòíä òóñàí ê¢ðãš öåðãëš³í³

Îêòÿáðü ñàðèí 27-ä ê¢íäò³ ëàì 45 íàñàí 碢â. 1992 šèëèí èþíü ñàðä ýí áèëãò³ ê¢í Õàëüìã Òàœº÷èí øàší ëàìèí ¢¢ëä áàòëãäëà. Òýëî Òóëêó ðèíïî÷å 25 šèëä³í Õàëüìãò, îëí ³ìòíä òóñòàºàð öåðãëš³í³. Ýâð³ ºàðñí ´äðë³ Äàëà ëàìèí ê¢íäò³ ýë÷ Ìîñêâàä áèë³. Òèèãâ÷í "Áóðõí Áàãøèí Àëòí ñ¢ì" ãèäã Öóòõëœ õóðëä ýí¢í³ 45 šèëèí ´´íä áîëí Õàëüìãò ¢¢ëäñí³ 25 šèëèí ´´íä íåð³äãäñí êåðã-¢¢ëäâðì¢ä áîëâ.
¥öêëä¢ð 11.00 Öóòõëœ õóðëûí áóääèçìèí òóóšèí ìóçåéä øèí ýêñïîçèöèí º³³õ¢ë áîëâ. Õàëüìãèí øàší ëàìèí ¢ðâð³ð òàœº÷ä èðñí ´´ä³í öîëòà áóääèéñê áàãøíð õóðëä Áóðõí Áàãøèí ñòàòóýòêñ áåëãëë³. Òåäíèã áîëí "Öàì" ìèñòåðèéä îëçëãääã ÷èð³í õàëõöñ ³ìòí ñîíüìñš õ³ë³â. Êåñã šèë õîîðàí ìàíà òàœº÷ä Äçîíêàð ×îäå ãèäã òàíòðè÷åñê õóðëûí ãåëœã¢ä èðë³. 100 šèë äàâñíà õ´´í ìàíà õàëüìã ºàçðò "Ìèñòåðèÿ "Öàì" ãèäã êå糜ê áóääèéñê àâúÿñ ä³êí³ñ áîñõš àâãäëà.
ijê³ä áàñœ ´äð õóðëûí áèáëèîòåêä "Ìàíäæóøðè" ãèäã êëóáèí óë äååð ãåâø Ëîáñàíã Äæàìïà "Äðàãîöåííîå ðîæäåíèå - Ðèíïî÷å" ãèäã ò´ð³ð ëåêö óìøâ. Íåð ºàðñí áóääèéñê áàãø "ðèíïî÷å", "òóëêó" áîëí íàíü ÷èãí ¢ãì¢äèã îëíä ö³³ëº³ä êåëâ. "Áóéí÷ ñåäêëò³ ³ð¢í ꢢã îëõä ê¢íä, ýíòí àëüä áîëâ÷í ò´ðäìí áèø. Òîõìä òèèì óõàòà ê¢í ò´ðõë³, öóºàð îíüäèí šèðºäã áîëí öåöã³ðäã" ãèäã áàãøèí ëåêöèí ýïèãðàô "Äõàììàïàäà" ãèäã ñóðºàëèí äåãòð³ñ àâãäâ.
Òýëî Òóëêó ðèíïî÷å (Ýðäíè Áàñàíîâè÷ Îìáàäûêîâ) 1972 šèëä ÑØÀ-í Ôèëàäåëüôèÿ áàëºñíä õàëüìã ýìèãðàíòíðèí ´ðê-á¢ëä ò´ðñìí. Ä´ðâò³ä³í ýí ãåëœ áîëõ ñàíàí-ñåäêë³í ýê-ýöêä³í êåëš ìåä¢ëë³. Çóðºàòàäàí Áîãä ãåã³í Äàëà ëàìëà õàðºõ ç´â àâñìí. "Ýíòêãä ¢¢ëääã Äðåïóíã Ãîìàíã áóääèéñê õóðëûí óíèâåðñèòåòä ê´â¢º³í ´ãòí", - ãèš Äàëà ëàì ýê-ýöêäíü êåëš. Òåã³ä Äàëà ëàìèí ñåëâã³ð ýí äîëàí íàñòàºàñí àâí òåíä ò´âäèí áàãøíðèí íèë÷³ð àðâí ºóðâí šèëèí òóðøàðò áóääèéñê ôèëîñîôèé äàññìí. Íàéäã÷ šèëì¢äèí ÷èëã÷³ð Áîãä ãåã³í Äàëà ëàì óéí Õàëüìãò Ýíòêãä á³³ñí àëäð ³ð¢í ãåëœ Òèëîïà øèí³ñ ò´ðñèíü îëíä 糜ãëâ.
¥äã³ öàãò Òýëî Òóëêó ðèíïî÷å äåëê³ä íåð ºàðñí ê¢í. Ìàíà òàœº÷ä 25 šèëä³í öåðãë³ä, îëí êåëí-³ìòíä èê òóñàí ê¢ðãš³í³. Ñ¢ë šèëì¢äò Õàëüìãò ýí¢í³ ºàðäâðò êåñã õóðëìóä áîëí ì´ðã¢ëèí ãåðì¢ä ñåêãäë³. Ìàíà øàší ëàìèí íèë÷³ð 2004 šèëèí íîÿáðü ñàðä ²ð³ñ³ä Áîãä ãåã³í Äàëà ëàì çàëðš èðë³. Ýí éîâäë ìàíà îðí-íóòãò øàð øàšíà çàœøàëìóäûã, àâúÿñìóäûã îëí äóíä òàðõàëºíä èê òóñòà áîëâ. Ýíòêãä 2009 šèë³ñ àâí Äàëà ëàìèí ñóðºàëü áîëíà. Ýíòí Õàëüìãèí øàší ëàìèí áîëí Åëî ðèíïî÷åí ñåäâ³ð³ð šèë áîëºí á¢ðä³ãäí³. Ýí¢íä Áóðÿòèí, Õàëüìãèí, Òûâàí áîëí ²ð³ñ³í èê áàëºñäûí áóääèñòíð îëàð îðëöíà. 2014 šèë³ñ àâí Ëàòâèí õîòë áàëºñí - Ðèãàä Äàëà ëàìèí ñóðºàëü áîëíà.
Õàëüìãèí øàší ëàì Òýëî Òóëêó ðèíïî÷åã ³ìòí èê³ð ê¢íäëí³. Ìàíà ãàçåòèí ðåäàêöèí õàéãàð ³ìòí áè÷ã¢ä áè÷³ä, ºàðñí ´äðë³íü é´ð³â. Êåëõä, ìàíà ãàçåòèí óìøà÷ Óóäàí Õàðëàíà Íèíà Ìàíšèõí³, Šååšèõí³, Îðºàõíà ³ìòí³ íåðí äååð³ñ øàší ëàìèã õàëóíàð é´ð³º³ä, óò íàñ áîëí àëòí õààëº äóðäâ. Ìàíà "Õàëüìã ¢íí³" êîëëåêòèâ òàœº÷ä èòêëò³º³ð öåðãëš³õ ê¢íäò³ Òýëî Òóëêó ðèíïî÷åã áàñ àâñí íàñíëàíü é´ð³š³í³, èê õàíëòàí ´ðãš³í³.
ÁÎÑÕÌŠÈÍ Âàëåíòèíà