Академикд Хальмгин Геройин нер зўўлєв

Эн љилин октябрь сарин 17-д Хальмг Тањєчин Толєач Алексей Орлов шишлњ зірлг єарєад, делкід нер туурсн академик, КалмГУ-н профессор Пўрві Мучкаевич Эрдниевд Хальмгин Геройин нер зўўлєв. Эн ончта йовдл хальмг улсиг икір байрлулљана. Энтн мана улсин тууљд алтн ўзгір бичгдхнь лавта.

Пўрві Мучкаевич Эрдниев 1921 љилин октябрь сарин 15-д Бає Дґрвді района Ик Бухс хотнд эгл улсин ґрк-бўлд тґрсмн. Бає Дґрвді селіні школд кесг љилдін сурад, терўг 1938 љилд тґгсілі. Дарунь Іідрхн балєснд Хальмг педагогическ училищд сурад єарв. Энд сурн бііљ Ик Царњ селіні кўцц биш дундын школд багшлла. Нам биш директорин ўўл чигн дааљ йовла.

Хальмг кґвўн медрлін гўўдўлід, математикин халхар шинљллєні кґдлмш кўцієід, номин хаалєд орв. Пўрві Мучкаевич Эрдниев УДЕ гидг ґвірц сурєуль-эрдмин технологий ўўдієід, Ірісід болн єазадын орн-нутгудт нерін туурулсмн. Багшнр эн эв-арєиг ґргір олзлљана. 1998 љил Пўрві Мучкаевич сурєуль-эрдмин халхд Ірісін Президентин мґрієір ачлгдла. Кґвўнь Баатр Пюрвеевич болн ачнь Арслан Батырович бас билгті математикўд. 2005 љил «Ірісін ґрк-бўл» гидг марєанд «Династия» гидг номинацд эдн диилід, шишлњ мґрієір ачлгдла.

П. Эрдниев дііні цагт фронтд артиллерист болљ зґрмгір діілдљ йовла. 1941 љил толєадан шав авад, госпитальд бийін эмнўлчкід, дікн немшнриг кўўчхір фронтд одла. Взводын командир Пўрві Эрдниев ик біір бірлдінд орлцад, нег кґл уга ўлдсмн, Алдр Диилвриг госпитальд тоссмн. Эдні ґрк-бўлин альбомд 1945 љил бає лейтенант Пўрві Эрдниев авальтаєан Буля Бадмаевнала хамдан цокулсн зург бііні. Тер амр биш цагт авальнь энўг ик килмљтієір хіліљ йовсмн.

Діінд, Сиврт ик зовлњ ўзсн болвчн Пўрві Мучкаевичин урмднь хірсн уга, дањгин сурєуль сурхар кўцл тівљ йовсмн. Тегід Барнаульск педагогическ институтд орад, терўгін сіінір тґгсів. Сурчахдан талдан оютнр дундас ухан-билгірн, математик йир сіінір меддгірн ончрдг біісмн. Хґґннь Алтайд селіні школд математикин болн физикин багшар, завучар кґдлљіхдін математикиг яєљ дасххла сін болхинь, багшнрин кґдлмшиг номин халхар яєљ ясрулхинь ухалљ йовсмн. Кичілдін кесг эв-арє олзлад, хілієід йовљ, УДЕ технологий ўўдісн болдг. Нобелевск мґрін лауреатнр И.Павловин, А. Шеррингтона, И.Пригожині номин шинљллєір ул кеєід, эн эв-арєиг ўўдіљ єарєсмн.

Мана нег єазра кўн, номт П. Эрдниевин технологийин ик тусинь болн чинринь медід, Хабаровск, Череповец, Братск, Самара, Екатеринбург балєсдт, Украинд, Татарстанд нань чигн єазрт эн эв-арє олзлна. Љил болєн УДЕ-н тґрір болдг нарт-делкін номин-дамшлтын конференцд багшнр академик П. Эрдниевин нерті мґрієір ачлгдна. Ўлгўрнь, Татарстанас- педагогическ номин доктор А.Ефремов, Украиніс - номт В. Кавешников, Екатеринбург болн Череповец балєсдас -Ірісін ачта багшнр Н. Пировских, Т. Соболева, нань чигн дала улс ачлгдла. Японьд, Германьд, Финляндьд, Корейд чигн УДЕ технологийір багшнр, номтнр икір соньмсљана.

Бидн Пўрві Мучкаевичиг Хальмгин Геройин нер зўўснлі ірўн седклісн йґріљінівидн, оньдин дґрвн цагт эрўл-дорул бііљ, буйн-кишг эдлљ, ачнр-љичнриннь хґвті љирєлинь ўзљ, дікід чигн олн љилдін амулњ сііхн љирєхиг Олн Деедс бурхд евітхі!

Босхмљин Валентина