Òàœº÷äàí èê à÷-òóñ ê¢ðãñí Àííà Òàïêèíà

Òåð šèë Àííà ýê-ýöêò³º³í, ýëãí-ñàäòàºàí Õàëüìã Òàœº÷äàí èðâ. Äèãò³ òåð êåìë³ öààðàíäíü ñóðõ öàã èðâ. Òåð¢ã Àííà Î÷èðîâíà èèãš òîäëíà: "Áèäí ¢ð ꢢêò³º³í Ñòàâðîïîëèí ïåäàãîãè÷åñê èíñòèòóòä ø¢¢âð³í ´ã³ä, õ³ð¢ Ýëñòä èð³ä ñóðºóëü-ýðäìèí ìèíèñòåðñòâä îäàä, êåç³ ñóðºóëüäàí ºàð÷ éîâõìá ãèš ñóðõàð ñåäš³ë³âèäí. Òåð öàãò ìèíèñòð áîëš Ïàâåë Äîðäæèåâè÷ Ñàíãàäæèåâ ê´äëš³ñìí, êàáèíåòä íàìàã äóóäàä êåëš³í³: "Òà, Àííà Î÷èðîâíà, øêîëàí öàºàí ì´œãí ìåäàëüòàºàð ò´ãñ³ë³ò, ìàäíä áîëõëà øêîëàñ òàëäàí õàëõàð ÷èãí ñïåöèàëèñòíð êåðãò³ áîëšàíà. Òåã³ä áèäí òàíèã Ìîñêâàí òóóšèí-àðõèâèí èíñòèòóòä éîâóëõàð á³³í³âèäí. Òà ç´â³í ´ã÷³íò³? - "¥ã÷³í³â, - ãèš ¢¢ì³ä õ³ð¢ ´ã¢â",- ãèš âåòåðàí òîäëâ.
Ýê-ýöêíü òèèãõä Ïðèþòíà ðàéîíà Äîöœ ñåë³íä á³³ñìí, ýäíä Àííà áàéðòà 糜ã³í êåëâ. Á¢êë ñåë³í ¢¢ì³ä, ìàíà Àííà Ìîñêâàä ñóðõ ãèš áàéðàðí õóâàëöàä áàõìš êåš³ñìí. Òèèãõä ³ìòí íè-íåãí, áàéð-çîâëœãàðí õóâàëöš, íåã ´ðê-á¢ë áîëš á³³ñìí, õàìãèí ò¢ð¢íä ñåë³í ºàçðò, Ñèâðèí òóóâðò ÷èãí ýäí õàìöó, íè-íåãí á³³ñìí. Àíÿã õ³ð¢ òàœº÷ òàëàí éîâšàõëàíü ßëóòîðîâñê øêîëàí ò´ãñ³š³ñí àðâäã÷ êëàññèí ¢¢ðì¢äíü á¢êëä³í èð³ä õîë õààëºäíü ¢äø³â, ꢢêí íàì õàíëòûí ¢ã³í êåëš³º³ä óóëÿä àââ.
Ìîñêâàí èíñòèòóòä ñóðõ õîéð îðì ´ãñìí, òåã³ä Àííà Òàïêèíà áîëí Ðîçà Ïþðâååâà õîþðí òèèã³ð³í éîâñìí. Èíñòèòóòàí ò´ãñ³º³ä Àííà òàœº÷èí àðõèâä ê´äëâ, 1968 šèëä ýí¢ã ãîñóäàðñòâåí àðõèâèí äèðåêòîðò øèèäâ. "Àðõèâ éîñòà èðãíèã ñóðºìšëíà, ýí ýðäìèí ÷èíðíü öàã èðâ³ñ ´ñ³ä éîâíà, òåã³ä òàäí "àðõèâîâåäåíèå áîëí äîêóìåíòîâåäåíèå" ãèäã ýðäìèã ø¢¢š àâñíòí éèð ñ³í.
Àðõèâä ê´äëäã ꢢíä ìåäðë, òåñâðò³, ñ³í çàœ êåðãò³. Ìåä³ò³ õàëüìã óëñëà ꢢíäõèí ò´ë³ ò´ðñêí êåë³í ìåäõ êåðãò³. Èê Áóóðëà ðàéîíà Ìàíšèõí³ ñåëüñîâåòä 1920-÷ šèëì¢äò öóã äîêóìåíòèã õàëüìã êåë³ð áè÷š³ñìí, ÿºàä ãèõë³ Ñîâåòèí éîñíà ç³ðëã¢ä-äîêóìåíòñèã, òåäí³ ó÷ð-óòõèíü õàëüìãóä ìóóºàð ìåäš³ñìí, òåã³ä òåäí³ ÷èíðèíü éè뺚 àâõèí, õàëüìãóäò ö³³ëºš ´ãõèí ò´ë³ õàëüìã êåëíä îð÷óëšàñìí, òåðíü éèð ñîíüí, òåã³ä óðäê öàãèí éîñíà öààñ óìøš ìåäõèí, øèíšëõèí ò´ë³ õàëüìã êåë³í ìåäõ êåðãò³",- ãèš Àííà Î÷èðîâíà îþòíðò ꢢíäâðèí éîâóäò ñåëâã³í êåëâ.
Àííà Î÷èðîâíàÒàïêèíàëà õàìäàí ýí ꢢíäâðò òåð¢í³ ¢ð Íèíà Ðîòîâà îðëöš, áàñ òîäëâðàðí õóâàëöâ. Ò¢ð¢ë³ä ýí Ãîðîäîâèêîâñê ðàéîíà àðõèâä ê´äëš³ñìí, òèèãõä ãåð áîëºíà, ´ðê-á¢ë áîëºíà äåãòðì¢ä á³³ñìí - òåã³ä ãåðò á³³äã óëñèíü, áè÷êä¢äèíü, ìàëûíü, ´ëã-ýäèíü òåð äåãòðì¢äò îðóëšàñìí. Îäà ³ìòí èð³ä, òåð äåãòðì¢ä³ñ êåðãò³ òîîòûã îëš àâíà, òåðíü ýíäðê šèðºëä ÷èãí êåðãò³ áîëíà. Òåã³ä õóó÷í äîêóìåíòñèí ÷èíðíü öàã èðâ³ñ ´ñ³ä éîâíà ãèš ñïåöèàëèñò êåëâ.
"Àííà Î÷èðîâíàëà õàìäàí áèäí êåñã šèëä³í õàìäàí ê´äëš³í³âèäí, áàº÷óäò ä´œ áîëíàâèäí, ýäíë³ Àííà Î÷èðîâíà îíüäèí äàìøëòàðí õóâàëöíà, ñåëâã³í ´ãí³, öóã óëñëà ýýëò³º³ð ꢢíäš òåäíèã ê¢íäëí³", -ãèš ¢ð ꢢêä ê¢í êåëâ.
Òåð ìåò óðäíü òàœº÷èí ãîñàðõèâèí àõëà÷ áîëí áàðèí ìèíèñòð á³³ñí Âÿ÷åñëàâ Ñòîÿíîâ áàñ Àííà Î÷èðîâíàëà õàìäàí ê´äëš éîâñìí, òåð öàãàí òîäëš ýêë³ä ê´äëõäíü àõ ¢¢ðíü áîëí ºàðäà÷íü ýí¢íä ÿìàðàí èê ä´œã³í ê¢ðãñèíü êåëâ, šèðºëèííü àìð áèø êåìä ä´œí³ä, ÷èê øèèäâð áàòëõä íèë÷³í ê¢ðãâ. Ìàíà òàœº÷èã 1960-÷ 1990-÷ šèëì¢äò òóóâðèí õ´´í áîñõšàñí ê¢íäò³ àõ ¢éèí ýë÷íð áຠáèø ¢¢ëäâð ê¢ö³ñìí, öàºàí ñåäêë³ðí êåñã óëñò ä´œ áîëñìí, òåäí³ òîîä Àííà Î÷èðîâíà Òàïêèíà éîâíà. Âåòåðàí îäà ÷èãí àðõèâä ê´äëš³í³, à÷íð-çååíð³í ´ñêš³í³, òåäíä, öóã áàº÷óäò ¢íò³ ñåëâã³í ´ãí³.
Ãðèãîðèé ÄÆÎÕÀÅÂ
ÇÓÐÃÒ: À.Òàïêèíà ç¢í òàëàñíü íåãäã÷íü