Õàëüìã êåë øèíšëëºèã 㢢ä¢ëõ³ð

- Îäàõí ìàíà èíñòèòóòûí ê´äë³÷íðèí íèë÷³ð 4 áîòüòà Èê àêàäåìè÷åñê ìë-îðñ òîëü áàðàñ ºàðâ. Òåð¢ã áèäí ìë íîìòíðëà í´êöëòš ºàðºëàâèäí. Ìàíà èíñòèòóòûí ôèëîëîã íîìèí äîêòîð Ãðèãîðèé Ïþðáååâ ýí òîëèí ðåäàêòîð áîëâ. Íîìò Âÿ÷åñëàâ Õîíèíîâëà áîëí íàíü ÷èãí íîìòíðëà ýí òîëü òîãòàëºíä áè îðëöëàâ. 10 šèëä³í ýí òîëü ¢¢ä³ãäë³, ìë, õàëüìã, áóðÿò êåë äåëãð¢ëëºíä ýí èê êåìš³ò³ òîëü ñ³í íèë÷³í ê¢ðãõíü ëàâòà.
Òåð ìåò áóðÿò, õàëüìã áîëí ìë êåë õîîðíäíü 䢜ö¢ëëºí³ äåãòð ìàíà èíñòèòóòûí ê´äë³÷íð îäàõí äóóñš áàðàñ ºàðºëà. Ýíä ìîœºë ¢íäñò³ ºóðâí êåëí³ ãðàììàòèê, ñèíòàêñèñ áîëí ìîðôîëîãèé, øèí ¢ã òîãòàëºíà ýâ-àðº øèíšëãäâ.
Òåð ìåò ìàíà èíñòèòóòûí íîìèí ê´äë³÷íð ìîœºë ¢íäñò³ êåëí³ òóóšëã÷ (èñòîðè÷åñêàÿ) ãðàììàòèê, òóóšëã÷ ëåêñèêîëîãèé áîëí íàíü ÷èãí äåãòðì¢ä ¢¢ä³ëºí³ ê´äëìø³í ê¢ö³š³í³. Òàëäàí ÷èãí øèíšëëòñèã ÐÀÍ-à êåë øèíšëëºí³ èíñòèòóò áåëäš³í³, òåð äåãòðì¢ä õàëüìã êåëí³ äåëãðëòä íèë÷³í áàñ ê¢ðã³ä á³³õíü ëàâòà.
Õàëüìã íîìòíðëà ìîœºë ¢íäñò³ êåë øèíšëëºí³ õàëõàð í´êöëò³í øóíìºàäóëõ ñåäêë á³³í³. Ìàíà èíñòèòóòûí ºàðäâð òèèì ¢¢ëäâðò ä´œ áîëàä á³³õ. Ýí ò´ð³ð îäàõí Ìîñêâàä ꢢíäâð ºàðëà, Õàëüìã óíèâåðñèòåòèí íîìòíðèí äåëåãàö ðåêòîð Áàäì Ñàëàåâèí ºàðäâðò ìàíà èíñòèòóòä èðë³. Òåð ꢢíäâðèí éîâóäò òåìäãëñí ç³ðì ò´ðì¢ä Ýëñòä îäàõí áîëñí êîíôåðåíöä ê¢ö³ãäë³.
- Òàíà èëäêë ÿìàðàí ò´ð³ð êåãäâ?
- Ýí êîíôåðåíöä áè "Àëòí òîâ÷" ãèäã ìë áè÷ìðèí êå糜ê áóìáèí êåë øèíšëëºí³ ò´ð³ð èëäêë êåë³â, êåëí³ ÿíç (çàëîã) ýíä ÿºš îëçëãäšàõèí òóñêàð êåëë³â. Òåð ìåò õ³ð¢ä ÿíç (âîçâðàòíûé çàëîã) ÿºš îëçëãäšàõèã áè øèíšëë³â, êå糜ê òåð "Àëòí òîâ÷" ¢¢ä³âðò òèèì ¢ëã¢ð á³³í³.
Ýí êîíôåðåíö ´´ä³í êåìš³íä äàââ, íààðàí êåñã èíñòèòóòûí ºàðäà÷íð èðâ, í´êöëòèí òóñê áîîöàí áàòëãäâ. Òåã³ä õàëüìã óíèâåðñèòåòèí óë äååð âîñòîêîâåäåíÿ øèíšëëòñ óëì èê äåëãðëò àâõìí ãèš ëàâòàºàð êåëš áîëõìí. Ýíä ñ³í ìåðãšëòò³ ñïåöèàëèñòíð ê´äëš³í³, ýäí³ ä´œã³ð ìîœºë ¢íäñò³ êåëèã óëì í³ðí³ð áîëí äèãò³º³ð øèíšëš áîëõìí.
Îäà äåëê³ä ìë êåë³ð èê³ð ñîíüìñ÷àíà, ÿºàä ãèõë³ ýíòí êå糜ê òóóšä èê ÷èíð 碢š³ñí ìë óëñèí, òåäíèã ºàðäš éîâñí ×蜺ñ õààíà êåëí áîëšàíà. Òåð ìåò àðàáñê áîëí åâðîïåéñê íîìòíð êåç³í³ ìë êåë áîëí òóóš øèíšëš ñîíüí êåñã ¢¢ä³âð³í ¢ëä³ñìí, òåäíèã áàñ øèíšëõ êåðãò³.
Êîíôåðåíöèí éîâóäò îí÷òà ÷èíðò³ éîâäë áîëâ - Õàëüìã óíèâåðñèòåòèí óë äååð êîìïëåêñí êååð êåäã (ïîëåâîé) øèíšëëòèí íàðò- äåëê³í öóòõëœ ñåêãäë³, òåð¢í³ óë äååð èê ÷èíðò³ êåñã ¢¢ëäâð òàëäàí îðí-íóòãóäûí íîìòíðëà ÷èãí ê¢ö³š áîëõìí, òåã³ä øèí öóòõëœ ´ñ³ä- ´ðãš³ä, êåñã îðí-íóòãèí íîìòíðèã íåãä¢ëëºíä, òåäí³ øèíšëëò ´ð㚢ëëºíä èê ò³âö³í îðóëòõà ãèš é´ð³š³í³â.

Ò¡ÐÂ²Í ªóíà