Ýäí³ íèë÷³ð ³ìòí³ ãåðì¢äò ñàðóë áîëí äóëàí

Ýíåðãåòèê¢äèí áàéðèí òóóšíü èèì. 1920 šèëèí äåêàáðü ñàðèí 22-ò VIII Ñîâåòì¢äèí Öóã³ð³ñ³í ñúåçä äååð îðí-íóòãèí ýëåêòðèôèêàöèí Çóðà (Ïëàí ÃÎÝËÐÎ) áàòëãäñìí. Òèèã³ä 1966 šèëä ýí îí÷òà éîâäëûã òîäëóëàä, ìåë äåêàáðü ñàðèí 22-ò ýíåðãåòèêèí áàéðèã òåìäãëõ øèèäâð àâãäñí áîëäã. Ýíòí îðí-íóòãèã øèíð¢ëõ, ýêîíîìèêèã ´´äë¢ëõ ê¢ñë ò³âš³ñí ê¢÷ò³ ãèñí çóðà áèë³. Ýí çóðàºàñ èøò³ îðí-íóòãò ýëåêòðîñòàíöñ òîñõãäàä, óëñèí ýäë-àõóí îëí ç¢ñí õàëõñèã õ¢âð¢ëš øèíð¢ëñìí. Òèèã³ä ýí áàéðèí ´äð ýíåðãåòè÷åñê õàëõä ê´äëš éîâõ óëñèã õàìöóëš íèèë¢ëí³.
²ð³ñ³í ýíåðãåòèê äåëãðš, øèíðš, óëì ÿñðš éîâíà. Ñ¢ë öàãò öóã äåëê³ä íàðíà áîëí àºàðèí ê¢÷èã ÿºš îëçëš áîëõèí òóñêàð ñïåöèàëèñòíð ñîíüìñ÷àíà. Þœãàä ãèõë³ ýíòí ýðãíäê éèðòìšä õàðøëòàí ê¢ðãøãî. Ýíåðãåòè÷åñê õàëõèí ÷èíðíü óëì ´´äëõíü ìàºä óãà.
Ìàœºäóð ³ìòí ýëåêòðîê¢÷³ð òåòêäã õàëõä ê´äëš³õ óëñèã áàéðèí ´äðë³íü é´ð³š, õàíëòòà ñåäêë³í ìåä¢ëš, ýäí³ à÷-òóñèíü õ³ð¢ëõ³ð øóíõìí. Òåð ìåò "ÌÐÑÊ Þãà" - "Êàëìýíåðãî" ÏÀÎ-í ôèëèàëûí ÁຠĴðâä³ ÐÝÑ-èí ê´äë³÷íðò ³ìòí é´ð³ëèí ¢ã³í íåð³äõíü ëàâòà. Ýäí èê ÷èíðò³ áîëí òóñòà ê´äëìø ê¢ö³š, îëíä à÷-òóñàí ê¢ðãš³õíü ì´í. Ýí ïðåäïðèÿòèí õàíüä ýëåêòðîê¢÷í³ ñåòüì¢äèí ä´ðâí ó÷àñòê îðíà. Ýííü ÁຠĴðâä³ ÓÝÑ (ÁຠĴðâä, Òóíäóòîâî ñåë³ä, Âàñèëüåâ ꢢòð), Öàºàí Òîëºàí ÓÝÑ (Õàíàòà, Çóðºàí áîëí Óíºí Ò´´ð³÷ ñåë³ä), Êðàñíîñåëüñê ÓÝÑ (Èê Áóõñ, Èê Ìàëàí áîëí Õîí÷íóð ñåë³ä). Ó÷àñòê áîëºíä ýíåðãåòèê¢äèí áðèãàä ê´äëí³. Ýäí ÿìàðàí ÷èãí öàãò, ñ´´äíü ÷èãí ê´äëš, ýâäðëò ó÷ðõëà, ÿñâð êåõ³ð ºàðàä éîâõäàí äàœãèí áåëí.
¡âëèí êèèòíä ýëåêòðîê¢÷í³ ñóœºóã ì´ñòõë³, ýñ ãèš ÷àœº ñàëüêí ê´äëõë³ ýâäðëò ó÷ðíà. Òåð êåìä ìàñòåðì¢äèí, ýëåêòðîìîíòåðìóäûí, òåõíèê¢äèí, èíæåíåðì¢äèí áðèãàä àõð öàãò ýâäðëòèã ÿñíà. Þœãàä ãèõë³ ³ìòèã òàñðõàí óãàºàð ýëåêòðîê¢÷³ð òåòêëºí - ýäí³ ýðêí êåðã ãèš ýäí òîîëíà.
ÐÝÑ-èí ê´äë³÷íð ýâð³ ºîë êåðã-ò´ðì¢ä³í ê¢ö³äã äååð³í ñàð áîëºí ê¢÷-ê´ëñ õàðëºíà ¥äðì¢ä ãèäã êåðã-¢¢ëä îðëöíà. Ýäí ñóðºóëèí-äàìøëòûí ïîëèãîíä ýðäìèííü õàëõàð ìåäðë³í 㢢ä¢ëš äàìøëò àâíà.
ÁຠĴðâä³ ÐÝÑ-èí ê´äë³÷íð 10 êèëîâîëüò áîëí 400 âîëüò ýð÷ìò³ àºàðèí ëèíèéñèã á¢ðí-á¢òí³ð, ýâäðëò óãàºàð òåòêí³. ÁຠĴðâä³ ýëåêòðè÷åñê ñåòüì¢äèí ðàéîí ýâð³ êå糜ê òóóšòà, ýâð³ õóó÷í çàœøàëìóäòà. Ýí¢í³ ò¢ð¢í ºàðäà÷íðíü Àëåêñàíäð Áàñàíîâ, Ãàéôóëëà Àáäðàõèìîâ á³³ñìí. ¥äã³ öàãò ÐÝÑ-èã Ìèõàèë Áàêàåâ òîëºàëšàíà. Ìèõàèë Ìóòóëîâè÷ 1984 šèëä Ñòàâðîïîëüñê ñåë³í³ ýäë-àõóí èíñòèòóò ò´ãñ³ñí³ õ´´í Òîìñê îáëàñòüä, "ÊÏÑÑ-èí XXIV ñúåçä" ãèäã êîëõîçä àõ ýíåðãåòèê³ð ê´äë³ä, ê¢÷-ê´ëñí³ õààëºàí ýêëñí áîëäã. 1986 šèëä ÁຠĴðâä³ ÐÝÑ-èí ÁຠĴðâä³ ó÷àñòêèí ìàñòåð áîëš ê´äëâ. Òåð¢í³ñ íààðàí ºó÷ ºàð šèë äàâñìí.
¥äã³ öàãò "ÌÐÑÊ Þãà - "Êàëìýíåðãî" ÏÀÎ-í ôèëèàëûí ÁຠĴðâä³ ÐÝÑ-ò 55 ýíåðãåòèê ê´äëš³í³, ýäí³ñ êåñãíü ýí õàëõä 40 ºàð šèë ê´äëš³í³. Ìèõàèë Áàêàåâèí ÷àäìã ºàðäâðò ýí¢í³ ê´äë³÷íð éèð øóíìºàºàð áîëí íèèò³º³ð ê´äëí³. Ýäí í³³ºèíü îëš, ´äð-á¢ðèí áîëí êàïèòàëüí ÿñâðèí ê´äëìø êåí³, ýâð³ êåðã³í éè뺳í ñ³³í³ð ê¢ö³í³. Ýíåðãåòèêèí äåëãðëòä âåòåðàíìóäûí îðóëñí ò³âöíü àºó èê áîëíà. Ðàéîíà ýëåêòðîê¢÷í³ ñåòü á¢ðäñí³ñ àâí Ïëîäîâèòåíñê ÓÝÑ-èí ìàñòåð Âàñèëèé Âåíãåð áîëí ýëåêòðîìîíòåð Ãåííàäèé Ìàíäæèåâ, ÁຠĴðâä³ ÐÝÑ-èí ìåõàíèê Âàñèëèé Êóðäþáîâ, ýëåêòðîìîíòåð Âèêòîð Áîñõîìäæèåâ,òðàêòîðèñò Àëåêñåé Æèðíîêëååâ, šîëà÷ Âèêòîð Èâàí÷åíêî àõòà óò öàãèí ýðãöä àðº-÷èäë³í í´´ëãî ê´äëš éîâñìí. Ýäí íàñí-šèðºë³í ýíåðãåòèêèí õàëõëà çàëºñìí ãèš ´ãš³ëºí óãàºàð ýäí³ òóñêàð êåëš áîëõìí. Âåòåðàíìóäàñ ¢ëã¢ð àâ÷ áàñ òåäí³ àâã-á³ðö á³ðš, òåäíë³ ³äë áàñ òèèãš äààâðòàºàð, ¢íí ÷èê ñåäêëò³º³ð ê´äëäã ýíåðãåòèê¢äèí øèí ¢é èðñí áîëäã. Ýííü èíæåíåð Èâàí Àíäðååâ, ìàñòåð Ìåðãåí Áþð÷èåâ, ýëåêòðîìîíòåðìóä Âèêòîð Öûáàí¸â, Àíäðåé Ãîðáóíîâ, Àëåêñàíäð Ãëóõîäåäîâ, Õîíãîð Õåé÷èåâ, Ñåðãåé Ýðåíæååâ, Ñàíàë Âàíüêàåâ áîëí Àðòåì Ìèòðèåâ àõòà ´´ä³í ÷èíðò³º³ð ýâð³ êåðã³í ê¢ö³í³.
ÁຠĴðâä³ ÐÝÑ-èí ê´äë³÷íðèí èê çóíü çàëó óëñ ì´í. Òèèì áîëâ ÷èãí êîëëåêòèâèí õàíüä ꢢêä óëñ ÷èãí á³³í³. Ýíä ýëåêòðîìîíòåð, êîíòðîëåð, èíæåíåð áîëš Ãàëèíà Âàíüêàåâà, Íàäåæäà Ãëóõîäåäîâà, Íàäåæäà Óòíàñóíîâà, Ðèòà Äàåâà, Òàòüÿíà Áóòåíêî, Ãàëèíà Çóáåíîê, Ñâåòëàíà Âàñèëüåâà, Èðèíà Øóðãàíîâà, Òàòüÿíà ×åêàðåâà, Ãàëèíà Ìåäâåäåâà, Ãàëèíà Ìàíäæèåâà, Ìàðèíà Êîêîðåâà, Åëåíà Áàêàåâà, Âàëåíòèíà ßâàøêèåâà áàñ ñåäêë³í ò³âš ê´äëš³í³. ÁຠĴðâä³ ÐÝÑ-èí êåñã ê´äë³÷íð îëí šèëä³í ¢íí-÷èê ñåäêëò³º³ð ê´äëš³äã ò´ë³ä³í ´´ä³í à÷ëâðìóäàð à÷ëãäñí áîëäã.
Ìàœºäóð ýíåðãåòèêèí ¥äð òåìäãëãäš³í³. Ýí õàëõèí ê´äë³÷íðèã ýðäìèííü áàéðëàíü é´ð³š, ê¢ö³ìš, ýð¢ë-ìåíä, àìóëœ, ñ³í-ñ³³õí šèðºë äóðäšàíàâèäí.
Ìàðãàðèòà ÀÐÇÀÅÂÀ