Ýýšèí ´ëç³ò³ çóí íàñí

Øèí šèë ýêëñí³ñ íààðàí Áîâà Ëèäæèåâíàí ãåð³ñ ãèè÷íð õ´´ºš³õø. Öóºàð èð³ä, ýýšèí çó íàñèíü é´ð³öõ³í³. Òèèì áîëäãíü îðòà, þœãàä ãèõë³ Áîâà Ëèäæèåâíà íàñíè òóðøòàí îëí äóíä ê¢íäò³, òîîìñðòà éîâõ ê¢í.
Áîâà Õîìóòíèêîâàí íàñí-šèðºë îðí-íóòãèí òóóšëà çàëºëäàòà. Ìàíà îðí-íóòãò êåä¢ õ¢âðëò ó÷ðâ, òåð¢ãèíü öóãèíü ýýš ¢çš, îðëöš éîâñí áîëäã. Áîâà Õîìóòíèêîâà (ꢢêí öàãòàí Øàðìàíäæèåâà) ìàë÷èí ´íð á¢ëä ºàðñìí. Ýäí³ ò´ðñêí ºàçð-óñí ´äã³ öàãèí ¡ñòèí ðàéîíà Ñìóøêîâî áîëí ²³äðõí³ ðàéîíà Ëèíåéíîå ãèäã ñòàíöèí õîîðíä á³³ñìí, òèèãõä ²³äðõí³ ðàéîíà Ïðèâîëæñê ðàéîíà Äæàêóåâê ñåë³í³ ñîâåòèí õàíüä îðäã áèë³. Óœã-òîõìäíü øàð øàšíà ãåëœ-ëàìíð á³³ñìí. Àâºíü áîëí íàºöõíü õóðëä ìàíš áîëš öåðãëš. Òåã³ä ÷èãí Áîâà Ëèäæèåâíàä Äååäñ óò íàñ çàÿñí áîëõ ãèš ñàíãäíà.
1930-÷ šèëì¢äò ýöêíü, àâºíü ´œãðñí³ õ´´í Áîâà ꢢêí ²³äðõí áàëºñíà áè÷êä¢äèí Ãåðò òóñâ. ¥ñ³ä-áîñàä, ²³äðõíä ïåäðàáôàêä îðàä ñóðñìí. 1937 šèëèí ÷èëã÷³ð ²³äðõí¢ð èðñí Áîãøðàõíà ³³ìã³ ê¢í Ïåòð Õîìóòíèêîâëà ýí õàðºíà. Áààõí ê´â¢í Ïåòð ñ³³õí ÷èð³-ç¢ñò³, êåâë¢í öîãöòà Áîâàã ¢çí, äóðàí ´ãí³. Òåð äàðóíü ³ðê ç´´õ³ð ñåäí³. Òèèã³ä Áîâà àðâí éèñò³ä³í õ³ðä ºàðàä, àâàëÿí äàõàä, Òåœãèí ºàçðóð, Ðîñòîâñê îáëàñòèí Õàëüìã ðàéîíà Íîâî-Íèêîëàåâñê ñòàíèöóð, Áîãøðàõíà ³³ìã¢ð îäâ. Ýíä ýäí á³³ðí øêîëä áàãøëâ. 1939 šèëä àâàëüíü öåðãò ìîðäâ, õ´´ííü ä³í ýêëõë³, ýíòí áຠêîìàíäèðì¢äèí êóðñìóä ò´ãñ³ñí ò´ë³ä³í äàìøëò àâñí ñàëäñ áèë³.
Äîëàí šèëä³í ýí¢ã ò¢ð¢ë³ä öåðã³ñ, äàðóíü ä³³í³ñ ýêíü Ëîøè Íàìðîâíà, àâàëüíü Áîâà Ëèäæèåâíà áîëí 1940 šèëä ò´ðñí óóºí ¢ðíü Ñâåòëàíà ê¢ë³ñí áîëäã. ij³í³, íåìøíðèí îêêóïàöèí áîëí Êðàñíîÿðñê êðàéèí á¢ò¢ ´ øóºó ìîäí çààãò Þðüåâêà ñåë³íä òóóâðò á³³ñí öàãò àâàëèííü íåã ºàçðà, Áîãøðàõíà ³³ìãèí óëñ Õîìóòíèêîâèõí³ ´ðê-á¢ëèã õ³³ðëš, äîòàëš, ä´œíš éîâñìí. Áîâà Õîìóòíèêîâà îäà ÷èãí òåäíèã õàíëòòà ñåäêëò³º³ð òîäëíà. Òóóâðò éîâñí öàãòàí Áîâà Ëèäæèåâíà àâàëÿñí áîëí õàäì ýöê³ñí, íåðíü ºàðñí ãîñóäàðñòâåíí áîëí öåðã³ ¢¢ëä³÷, òóóðìšòà 110-÷ Õàëüìã ì´ðí öåðãèí êîìàíäèð Âàñèëèé Àëåêñååâè÷ Õîìóòíèêîâàñ, áè÷ã¢ä àâäã á³³ñìí.
Ñèâðèí ê¢÷ð-ê¢íäèã äààõä àìð áèø áèë³. Òóóâðò Áîâà Ëèäæèåâíà öóã õàëüìãóäëà ³äë ê¢íä õàð ê´äëìø êåš éîâñìí. 1945-÷ šèëèí ìàé ñàðèí ÷èëã÷³ð Ìîñêâàí ´´ð-øèäð, Êóðñê äóºóä ä³³ëä³íä îðëöñí àâàëüíü õ³ðš èðâ. Ç´ðìã êåâ³ð ä³³ëäñíä³í Ïåòð Õîìóòíèêîâ Óëàí Îäíà îðäåí³ð, "Ìîñêâàí õàðñëòûí ò´ë³", "Áóäàïåøò àâëºíà ò´ë³" ãèäã ìåäàëüìóäàð áîëí íàíü ÷èãí à÷ëâðìóäàð à÷ëãäñí áîëäã. Áîâà Ëèäæèåâíàí õàäì ýöêíü, Âàñèëèé Àëåêñååâè÷ Õîìóòíèêîâ, Áóäàïåøòûí ò´ë³ áîëñí ä³³ëä³íä 1945-÷ šèëèí ôåâðàëü ñàðèí 4-ä ³ìí³ñí õàºöâ.
ij³í³ñ èðñí³ õ´´í Ïåòð Õîìóòíèêîâ ´ðê-á¢ëò³º³í Êàçàõñòàíóð í¢¢š èðâ. Ýäí³ á¢ë õîë Äæàëàíàø ñåë³íä òóñâ. ¥´äìò³, óóëòà, òààëìš óãà ºàçðò ýäí á³³â. 1946-÷ šèëä ýäí³ ´ðê-á¢ëä Ðèììà áîëí Ðèòà èêð ꢢêä, 1949-÷ šèëä áîëõëà Õð áîëí Šàœºð èêð ê´â¢ä ò´ðâ. Õ´´ííü Îëüãà áîëí Íàäåæäà ꢢêä ºàðñìí. Ïåòð Âàñèëüåâè÷ ñåë³í³ ýêëö øêîëûã ºàðäš éîâñí áèë³.
1957-÷ šèëä Õîìóòíèêîâèõí³ ´ðê-á¢ë ò´ðñêí ºàçð-óñàí òåìö³ä èðâ. Ãåðèí ýçí çàëó ýêí àâãòàí ïàðòèéí õàëõàð ¢¢ëäâ. Äàðóíü Ïåòð Âàñèëüåâè÷ ñóðºóëü-ýðäìèí õàëõàð ê´äëš, íàñí-šèðºë³í áàãøèí ýðäìë³ çàëºâ. Ýí¢í³ ê¢÷-ê´ëñíü ´´ä³í³ð ¢íëãä³ä, "ÐÑÔÑÐ-èí øêîëûí à÷òà áàãø" ãèäã ´´ä³í öîë 碢ñí áîëäã. Áîâà Ëèäæèåâíà à÷òà àìðëºíäàí ºàðòëàí ýêëö êëàññìóäûí áàãøàð, õ´´ííü øêîë-èíòåðíàòìóäò ñóðºìšëà÷àð ê´äëš éîâëà. Àâàëüòàºàí çóðºàí ¢ð³í ´ñê³ä-áîñõàä, ñóðºóëü-ýðäì äàñõàä, ê¢ êåâ.
ij³í³ öàãò àâñí õóó÷í øàâíü ê´íäð³ä, òåð ìåò ç¢ðêí³ ãåìò³ á³³ñìí, òåã³ä Êàçàõñòàíà çàõä, Êèòäèí ìåš³í ´´ð, Òÿíü-Øàíüñê óóëòà ºàçðò á³³ñíäíü ýð¢ë-ìåíäíü ìóóðñìí, òåã³ä ýí ó÷ðàð öàãàñí óðä, ê´ãøðõ íàñíäàí ê¢ðëãî, 1973-÷ šèëä 56-àí Ïåòð Âàñèëüåâè÷ ñ³³º³í õ³³â. ßìàðàí ÷èãí äååã¢ð ñàíàí óãà, éèð ñ³³õí çàœòà, öàºàí ñåäêëò³, îëíëà ýýëò³ ê¢í áèë³ ãèš òåð¢ã òàíüš, ìåäš éîâñí ³ìòí òîäëíà.
Íàñí-šèðºëèííü òóðøàðò Áîâà Ëèäæèåâíà êåñã çîâëœ ¢çš éîâëà. ѳíü ÷èãí, ìóíü ÷èãí äåãö éîâñìí. Ýêíü Îòõí Øàðìàíäæèåâà 1944 šèëä Ñèâðò ´œãðñìí. Ýëãí-ñàäíàííü òîäëâðàð, ýêíü äàðó-äàðóíü Åíèñåé ºîëûí ´íäð ÷àã÷ì ýðã äååð ºàðàä, ´-øóºó ìîäí òàë, óäàíä õîëàãøàí øèðòš õ³ë³äìí. Îòõí ꢢêí Áîîâàºàí ¢çëãî, õ³ð ºàçðò ÿñàí õàéõóâ ãèš ºàøóäš çîâäã á³³ñìí. Áîâà Ëèäæèåâíà õ³ðä ºàðàä, äàðóíü Ñèâðò òàë-òàëäàí ºàçðò òóñàä, àðâí éèñò³º³ñí àâí ýê³í ¢çëãî éîâš, õà𺚠¢çëöõ àðº ó÷ðñí óãà. Ýííü ñåäêëèííü ´âäê¢ð áîëš ¢ëäâ. Ýí¢í³ íàñí-šèðºëä áàéð çîâëœ äåãö éîâñí áèéíü ýí òåð êåâ³ðí öàºàí ñåäêëò³, ´ð š´´ëí ê¢í áîëš ¢ëäâ. Áîâà Ëèäæèåâíàí šèðºë ¢ðí-ñàäíäíü ñ³³õí ¢ëã¢ð áîëâ. Ýíäð òàâí ¢ðí³ííü, àðâí à÷-çååºèííü, àðâí òàâí šè÷èííü õ´âò³ šèðºëä áàãòš, àìð òàâàð, ñàíàìð á³³í³. Íàñíàííü òóðøàðò îëíä ä´œ-òóñàí ê¢ðãš, ¢íí-÷èê ñåäêë³ðí éîâñí ò´ë³ä³í óò íàñ ýäëš³í³. Ê´â¢ä-áåð³äíü, ꢢêä-ê¢ðãäíü, à÷íð-çååíðíü öàíü óãà ýí¢ã ê¢íäëš, à÷èíü õ³ð¢ëš, êèëìš³í òóñõàíà.
Ìàðãàðèòà ÀÐÇÀÅÂÀ