Õîøóäà õóðëûí 200 šèë³ ´´í - îëí ³ìòí³ èê áàéð

"Ê¢íäò³ ààâíð-ýýšíð, àõíð-䢢íð öóã òàäíèã ýí áàéðòà ´´íë³ é´ð³š³í³â, - ãèš é´ð³ëèí ¢ã³í Õàëüìã Òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ ýêëâ. - 400 šèë õîîðàí õàëüìãóä íààðàí Èšë ê´â³ ºàçðóð õ´â-êèøã³í õ³³š èðñí áîëäã. Ê´ê òåœãñèí áîëí Èšëèí õîîðíä îëš àâñí êèøãò³ ºàçðòàí šèðº³ä, øèí ò´ðñê³í õàðñëºíä ç´ðãò³ êåâ³ð îðëöñìí. Ýíä ´ëç³ò³ ºàçðèí êèøãò áàãòàä, îðñ ¢¢ðì¢äò³ áîëàä, êåñã çóí šèë õàì-õîøà á³³í³. 1812 šèë³ ä³³íä õàëüìã ïîëêñ îðñ öåðãèí õàíüä ñ´ì õàìðòà ïàðíöóçëà ³ì³í ³ðâëëãî ä³³ëäñìí. Õàëüìã öåðã÷íð Ôðàíöä ê¢ð÷ õîðòûã ä³³ë³ä, Âåðñàëüä, Åëèñåéñê ñ³³õí ºàçðò ê¢ð÷, ì´ðä³í Ñåíà ºîëàñ óñëš, Ò´ðñêíä³í äèèëâð äåëäñí áîëšàíà. Ýí èê Äèèëâðèí òåìäã áîëã÷, ä³³íä ³ì³í ´ãñí îëí óëñèí ñàíëûã òîäëóëš, õóðë òîñõõàð Ò¢ìí ç³³ñœ øèèäñìí. Òèèã³ä 200 šèë õîîðàí Õîøóäà õóðëûí òîñõëò ýêëñìí. Ê¢œêë óõàòà ìàíà ´âêíðèí òóñê ñàíë òóóšä ò´ð¢ö áèëðøãî ãèñí òîîëâðòàºàð òåäí ýí àëäð êåðã ê¢ö³ñìí. Ýíäð ýí õóðëûí áîñõìš ¢çš áàéñšàíàâèäí. Ýí ºàçð äååð îäà öóãëðš èðñí õàëüìã ê¢í áîëºí ñåäêëíü áóëüãëñí á³³í³. Ýíòí ìàíà êåëí óëñèí òóóš, ìàíà àëäð ´âêíðèí òóñê ñàíë áîëšàíà. Ýíäð áè öóã õàëüìãóäûí íåðí äååð³ñ ýí áóìáèã áîñõš àâ÷, õ³ë³š - õàðšàõ ³ìòíä ¢íí ñåäêëèí õàíëòàí ìåä¢ëõ³ð á³³í³â".
¡íí ñåäêë³ñ ºàðñí ýí ¢ãì¢ä èê áàéðèí ó÷ð-óòõèã éèð ñ³³í³ð ìåä¢ëš³í³. ¥âêíðèí ñàíëûã ñåðã³ñí, õàìöó ê¢÷-ê´ëñíä áîëí ä³³í³ ºàëâä áàòðñí èíüãëëò ì´œêèíä ³ìä á³³õèã Õîøóäà õóðëûí èê áàéð ìåä¢ëš³í³.
Õîéð òîëºà÷ õóðëä áåëã³í íåð³äâ. ²³äðõí³ îáëàñòèí Çàâîëæüå ñåë³í³ áóääèéñê Íèèö³í³ àõëà÷ Àëåêñàíäð Áîíäàðåíêî áîëí ýí ñåë³í³ áóääèéñê Íèèö³í³ õóðë õ³ë³äã õ¢¢âèí àõëà÷ Íàäåæäà Ñèäîðóê òåð áåëãèíü Õîøóäà õóðëä ò³âõ áîëš àââ.
Áóðõí Áàãøèí Àëòí ñ¢ìèí àõ áàãø Àíšà ãåëœ Õàëüìãèí øàší ëàì Òýëî Òóëêó ðèíïî÷å èëã³ñí é´ð³ëèã óìøš ´ãâ. Òóóšèí öàãàñ àâí Õîøóäà õóðë õàëüìã óëñèí àâúÿñèã, óõàíè áîëí îþíè ç´´ðèã, ò´ðñêí êåëèã áîëí øàšèã õàäºëš éîâñèíü øàší ëàì òåìäãëñìí. Öóòõëœ õóðëûí íåðí äååð³ñ Àíšà ãåëœ Õîøóäà õóðëä Áóðõí Áàãøèí ºóðâí ³ð¢í ò¢øãíü áîëã÷ áóðõíà ä¢ðò³, íîìòà áîëí ñóâðºòà áåëã á³ð¢ëš ´ãâ.
Ëàãàíÿ õóðëûí ëàì Õîøóäà õóðëä Áàéí Íàìñðûí áóðõèã çàëš ´ãâ. Òàøè Ëõóíïî õóðëàñ èðñí äåëåãàöèã òîëºàëšàõ Åøå Êà÷åí Äîëäóá öóãëðñí óëñèã èê áàéðëà é´ð³â.
Õàëüìã Òàœº÷èí à÷òà àðòèñòê Àííà Î÷êàåâà ´ðãš äóóëñí "Ñ¢ìèí ìàãòàë" - Õîøóäà õóðëä íåð³äñí öóã óëñèí é´ð³ë áîëš ê¢œêíâ. Õàëüìã êåëí óëñèí èê áàõìšèí áîëí öàíü óãà èòêëèí òåìäã áîëš áîññí õóðë óëñèí òóóšèí ³ð¢í èê ÷èíðèíü ¢ç¢ëš, óëñèã óðäê êåâ³ðí íåãä¢ëš éîâíà.
Ãàëèíà ÕÅÉ×ÈÅÂÀ
Òîîëâð:
Õð ÝËÜÁÈÊÎÂ, Õàëüìã Òàœº÷èí ñîéëûí áîëí òóðèçìèí ìèíèñòð:
- 200 šèë õîîðàí èèì õóðë òîñõñí ´âêíðò³í õàíëò ´ðãš³í³â. Òèèãõä ýäí èðã÷ ¢éíð³í ñàíš, òåäí õ´â-êèøãò³ á³³òõ³ ãèñí ñàíàòàºàð ýí îþíè áóìáèã òîñõñìí. Òåäí³ ¢éíð áîëšàõ ìàäí îäà òåð ãåð³ñèíü äàðóê ¢éíðò ê¢ðãõ ç´âò³âèäí.
Àëåêñàíäð ÁÎÍÄÀÐÅÍÊÎ, ²³äðõí³ îáëàñòèí Çàâîëæüå ñåë³í³ áóääèéñê Íèèö³í³ àõëà÷:
- Ìàíà íè-íåãí áàéðèã áåëäëºíä öóãòàí øóíš îðëöñíü íàíä èê áàéð áîëâ. Èèì éîâäëìóä ³ìòèã õàìöóëíà. Õóðëûí ¢¢ëäâðò îðëöš, ñåäêë³ñí ä´œ áîëñíäíü õàíëòàí ´ðãš³í³â. Ê¢í áîëºí ýí êåðãò îðëöñíü èê ÷èíðò³ éîâäë.
Íàäåæäà ÑÈÄÎÐÓÊ, Çàâîëæüå ñåë³í³ áóääèéñê Íèèö³í³ õóðë õàðš-õ³ë³äã õ¢¢âèí àõëà÷:
- Ýíäð ìàäíëà õàìäàí ýí îí÷òà ´´íä îðëöšàõ öóã óëñò èê õàíëòàí ìåä¢ëš³í³â. Õîéð êåëí ³ìòí³ - îðñ áîëí õàëüìã êåëí ³ìòí³ èíüãëëòèí íåðíä òîñõãäñí õóðë îäà ÷èãí ýí êåðãò öåðãëš³í³.
Âàëåðèé ÝÐÄÍÈÅÂ, ²ð³ñ³í à÷òà àðòèñò;
- Ýí ºàçðò õîéðäã÷ Õàëüìã ïîëê á¢ðäš, 1812 šèë³ ä³³íä îðëöñìí. Òåð ä³³íä äèèëâð á³ðñí óëñò Ò¢ìí ç³³ñœ ò³âñí èê õóðëûí ´´ð õîéð çóí šèë äàâàä, ´äã³ öàãà õàëüìãóä - áຠíàñòà àðòèñòíð 1812 šèë³ ä³³÷íðèí áè áèèëñíü áàñë ´ðãìšò³ éîâäë. ¡éíðèí çàëºëäàí òàñðøãîã òåðíü ìåä¢ëš³í³.
Èâàí ÁÀÑÀÍÃÎÂ, Õàëüìã Òàœº÷èí ê¢íäò³ èðãí:
- Õîøóäà õóðëûí îí÷òà ´´í Õàëüìãèí áîëí ²ð³ñ³í òóóšä èê ÷èíðò³ éîâäë áîëšàíà. Õ´´òê ¢éíðèí ñ³í àâúÿñìóäûã, èíüãëëòèí çàëºëäàã áàòëš, íè-íåãí á³³õë³ öóã óëñèí êåðã óðàëàí ç¢òê³ä éîâõíü ìàºä óãà.
Âëàäèìèð ÍÓÐÎÂ, áè÷³÷, Õàëüìã Òàœº÷èí ê¢íäò³ èðãí:
- Ò¢ìí ç³³ñœ õ´´òê ¢éíðò³í ¢ëä³ñí áóìá - Õîøóäà õóðë õàëüìã óëñèí òóóšèí, îþíè, ñîéëûí áîëí øàšíà ç´´ð áîëšàíà. Ýí ç´´ðèí ³ð¢íè ê¢÷èã ìåäš àâñí äååð³í îìã àâ÷, äàðàíè èøêëä³í òóã êåš, ÷èê êåâ³ð õàäºëš ýäëõ ç´âò³âèäí.
Ñàâð ÊÀÒÀÅÂ, Õàëüìã Òàœº÷èí èñêóññòâèí à÷òà ¢¢ëä³÷:
- Àëäð ´âêíðèí ê¢ö³ñí êåðãíü ìàäíä îìã ´ã÷, äàœãèí ´âð¢ëí³. Îþíè óõàíè, øàšíà áîëí óðí ºàðèí ´´ä³í ýðäìèí òåìäã áîëñí Õîøóäà õóðëûí ´´ð òåð¢íä é´ð³ë³í íåð³äš, "Ñ¢ìèí ìàãòàë" ´ðãš äóóëàä, ê´ãšìèí íàíü ÷èãí ¢¢ä³âðì¢ä³í íåð³ä³ä, áèäí šèðºëèí áîëí øàãøàâäûí ä³êí íåã èê ñóðºìš àâñí á³³í³âèäí.