Íè-íåãí á³³í³âèäí

Õàëüìã Òàœº÷èí ñîéëûí áîëí òóðèçìèí ìèíèñòðèí äàðóê Íèêîëàé Ñàíäæèåâ õàðºëòûã ñåê³ä, êåëí-óëñèí õîîðíäê õ³ðëö³í³ á³³äëèí òóñêàð òîäðõà ö³³ëºâð ´ãâ. Ýí ´äð ìóñóëüìàí óëñèí Êóðáàí Áàéðàì ã躳ä áàéð áîëšàõàñ èøò³ òåäíèã öóãëðñí óëñ é´ð³â.
90 ºàð êåëí óëñ á³³õ, ºóðâí áóðõí-øàšíä ø¢òäã óëñ á³³õ Õàëüìãèí ºàçð ¢ííä³í ýâèí áîëí êåí-íåã³í ä´œíš á³³õ ºàçð áîëšàíà. ÞÔÎ-í êåìš³íä áîëñí èê ñåìèíàðò òåðíü éèð ñ³³í³ð ¢çãäñí³ òóñêàð õàðºëòûí éîâóäò êåëãäâ. Êåëí-óëñèí õîîðíäê õ³ðëö³íä õàðºäã éîâäëìóäûí òóñêàð, ´ñ÷ éîâõ ¢éíðò³í ÷èê êåâ³ð, íè-ýâ³ð á³³äã ñóðºìš ´ã÷, ´´ð³í äàõóëš äàñõõèí òóñêàð ꢢíäâð áîëâ. Ñîéëûí ìèíèñòåðñòâ ÈÊÅÀÒ èíñòèòóòëà õàìäàí îëí êåëí óëñ õîîðíä ñóðâð ê庳ä, ³ìòí³ èê çóíü òàœº÷ä öóãòàí íè-ýâ³ð á³³õèíü çààñèã éèëºâ. Áàº÷óä íóðºëš òîãòñí á³³äëèã òààñšàõèí òåð ñóðâð ìåä¢ëâ. Õàìãèí îëàð Õàëüìãò á³³õ óëñíü äàãåñòàíöíð, ÷å÷åíöíð, õàñãóä áîëí òóðã-ìåñõåòèíöíð áîëš ºàðâ. Äàãåñòàíöíð 12 ì蜺í ê¢í á³³í³. Òàâí ì蜺 õàñãóä îëí šèë õàëüìãóäëà íè-íåãí á³³í³. ×å÷åíöíðèí òî 3,5 ì蜺í áîëšàíà. ßøàëòàí, Ãîðîäîâèêîâñê ðàéîäàð òóðã-ìåñõåòèíöíð 3600 ê¢í á³³í³. Òàëäàí êåëí óëñ òîîºàðí äàëà èê áèø. Òàœº÷ä á³³õ êåëí óëñ áîëºí êîíñòèòóöèîíí ³äë ç´â ýäëí³, õîøà á³³õ óëñëàºàí íè-ýâ³ð á³³í³. Êåëí-óëñèí áàéðìóäûã öóãòàí õàìäàí êåäã ñ³í àâúÿñ Õàëüìãò á³³í³.
Øàšíà ¢¢ëä³÷íð - Éîíòåí ãåëœ, Àíàòîëèé ãåëœ, Ñîëòàíàõìåä Êàðàëàåâ öóãëðñí óëñò íè-ýâèí á³³õä, êåí-íåãíä³í ä´œ áîëš á³³õä òóñëäã ¢¢ëäâðì¢äèí ÷èíðèã ´´ä³í ¢íëâ. ¥ñ÷ éîâõ áàº÷óäò îþíè áîëí øàãøàâäûí ñóðºìš ´ãëºíä øàšíà ¢¢ëä³÷íð îðëöšàõèí òóñêàð, ñóðºóëèí çàâåäåíüñ³ð õàðºëò êåõä³í äàœãèí áåëí á³³õ³í òåäí ìåä¢ëâ.
ßìàðàí ÷èãí ´ðê-á¢ëä ö¢¢ã³í ºàðëãî á³³õø. Òåã³ä òàœº÷ä òèèì á³³äëò³ éîâäë ºàðõëà, òåðíü èê çóóäàí òàëäàí ó÷ðàð ºàðíà. Êåëí-óëñèí õîîðíäê ö¢¢ã³í áèø, éèðèíä³í ³ìòí äóíä áîëäã ö¢¢ã³ò³ éîâäëìóä áîëšàíà. Íè-ýâ³ð á³³ëºí³ êåðãò öóã êåëí óëñèí ýë÷íð ò³âö³í îðóëíà. Òåð ñ³í êåðã¢äèí òóñêàð êåëí-óëñèí öóòõëœãóäûí ýë÷íð, îëíà îðãàíèçàöñèí ºàðäà÷íð êåëâ.
²ìòèã íåãä¢ëäã, ýâ³ð á³³äã àâúÿñèã áè÷êí íàñòàºàñ àâí ñóðºõ êåðãò³í òóñêàð Âèêòîðèÿ Î÷èðîâà êåëâ. "Ìîëîäàÿ Ãâàðäèÿ" ÊÐÎ-í ýë÷ ðàéîäàð á³³äã áàº÷óäûã áîëí áè÷êä¢äèã íèèö¢ëš õàìöóëäã êåðã-¢¢ëäâðì¢ä á¢ð䳚, àõ ¢éèí óëñèã äàõóëš, îëíà ¢¢ëäâðò îðëöóëõèí òóñêàð òîîëâðàí ìåä¢ëâ.
"Íèèëâð" ãèäã áຠíàñòà ´ðê-á¢ëì¢äèí êëóáèí ýë÷ Íàäåæäà Áàäìàåâíà ×óæàåâà ´ðê-á¢ëèí áîëí øêîëûí õîîðíäê çàëºëäàã áàòëš, ´ðê áîëºíä ´ããäš³õ ñóðºìšèã öààðàíäíü øêîëûí ñóðºóëèí éîâóäò áàòëš, áàº÷óäûí çàœ-àâöäíü îðóëš äàñõõ êåðãò³í òóñêàð óõàí-òîîëâðàí ìåä¢ëâ. Ýëñò áàëºñíà 2-÷ òîéãòà äóíäûí øêîëä òèèì ñóðºìš ´ãëºí³ äàìøëò õîðøšàõèã çààš êåëâ.
Ñóðºóëü÷íðèí ²ð³ñ³í Íèèö³í³ Õàëüìã ðåãèîíàëüí îðãàíèçàöèí ºàðäà÷ Êàéðáåê Ðàõèìîâèí êåëñ³ð, òàœº÷èí êåñã øêîëìóä Öóã³ð³ñ³í àêöä îðëöš, ïàòðèîòè÷åñê ñóðºìš àâ÷, îðí-íóòãò ýí õàëõàð êåãäš³õ ê´äëìøë³ ´´ðõí òàíüëäíà. "Ñàð Ãåðåë" îðãàíèçàöèí ºàðäà÷ Íàòàëüÿ Àêêàé "Ìàÿêè Ðîññèè" ãèäã èê ò´ñâä îðëöñíàííü òóñêàð êåëš ´ãâ.
Èðã÷ä³í áîëõ èê ´´íä - Õàëüìãèí àâòîíîìèí 100 šèëèí ´´íä áåëäâð ê庳ä, ê¢ö³õ ê´äëìøèí òóñêàð ÷èãí ¢ã ºàðâ. Õàëüìã Òàœº÷èí ê¢íäò³ èðãí Èâàí Áàñàíãîâèí êåëñ³ð, ýí ´´íä áåëä³ä, öóãèã õàìöóëã÷ èê ê´äëìø êåõ êåðãò³. "Ìàäíä ²ð³ñ³ ãèñí õàì-õîøà á³³õ êðàéìóä áîëí îáëàñòèí êåëí-óëñ - ãèš Èâàí Íèìãèðîâè÷ êåëâ. ²³äðõí³, Âîëãîãðàäñê, Ðîñòîâñê îáëàñòüñëà õàìöó êåðã-¢¢ëäâðì¢ä êåñí áîëõëà, èíüãëëòèã áàòëëºíä éèð òóñòà áîëõìí. ²³äðõí³ îáëàñòüä Õîøóäà õóðëûí 200 šèëèí ´´í êåñíë³ ³äë áàéð êåõ êåðãò³".
Àâúÿñ áîëñí èèì õàðºëòä áàº÷óäûí îëí îðãàíèçàöñ îðëöñíü éèð ñ³í áîëâ. Àõ ¢éèí óëñëà õàìäàí öóãòàã ¢¢ì¢ëš³õ ò´ð³ð ꢢíäñí éîâäëûí ñóðºìšèí ÷èíðíü éèð èê áîëšàõèí òóñêàð òàœº÷èí ñïîðòûí áîëí áàº÷óäûí ïîëèòèêèí ìèíèñòð Äîðäæè Øèêååâ òåìäãëâ.
Äàðàíè õàðºëòä øêîëìóäûí ýë÷íðèã îðëöóëõ áîëš öóãòàí øèèäâ. ßìàðàí ÷èãí êåðãò õàìöó îðëöäãàí êåëí-óëñèí ñîéëûí öóòõëœãóäûí, îëíà áîëí áàº÷óäûí îðãàíèçàöñèí ýë÷íð èòê¢ëš êåëâ.
Ãàëèíà ÕÅÉ×ÈÅÂÀ