Á³³äë-šèðºë³ðí îëíä ¢ëã¢ð áîëíà

Îêòÿáðü ñàðèí íåã øèíä öóã íàðò-äåëê³ä ìåä³ò³ óëñèí ¥äð òåìäãëãäí³. Ýí ´äðèã 1990 šèë³ñ àâí ÎÎÍ-à Ãåíåðàëüí Àññàìáëåéèí øèèäâð³ð òåìäãëäã áîëñìí. Ìåä³ò³ óëñèí ìåäèöèíñê áîëí ñîöèàëüí òåòêëºí³, ýäí³ á³³äë-šèðºëèí òààë ÿñðóëºíà, ýäí³ îëç-îðó èêä¢ëºí³, ñóë öàãèíü ñåðãìšò³º³ð á¢ðä³ëºí³ ò´ðì¢ä õàºëõ ê¢ñëò³º³ð ýí ´äðèã çàðëñìí. Ýí ´äð êåñã îðí-íóòãò ìåä³ò³ óëñèã òåâ÷š, ýäí³ ò´ë³ ñåðãìšò³ êåðã-¢¢ëäâðì¢ä á¢ðä³ãäí³, áຠ¢éèí óëñëà õàðºëòñ áîëíà. Ìàíà òàœº÷ä ÷èãí ýí ´äð îðãàíèçàö-ïðåäïðèÿòü áîëºíä à÷òà àìðëºíä ºàðñí àõ ¢¢ðì¢äò³í çî뺚 îäíà, ´ðê-á¢ë áîëºíä ààâ-ýýšíð³í òîîíà. Òåìãëõ³ñ õàëüìã óëñ èê êåç³í³ñ àâí àõ ¢éèí óëñèã òåâ÷š, êåí àõàí ê¢íäëäã àâúÿñòà. ¥ðê-á¢ë áîëºíä ìåä³ò³ óëñèí é´ð³ë óãàºàð íåã ÷èãí êåðã-¢¢ëäâð ýêëõø, ê´ãøäèí ñ¢â-ñåëâã³ð ÿìð íåã èê ÷èíðò³ ò´ð õàºëãäõø.
Íàñí-šèðºëä³í êåñã ò¢ð¢-ç¢ä¢ ¢çññí áèéíü ìàíà ààâ-ýýšíð çîâëœãäàí äàðëãäëãî, à÷íð-çååíðò³í í¢äí-àìí áîëš, îëíà á³³äë-šèðºëä øóíìºàºàð îðëöš, ´äã³ öàãèí íåêâðë³ èðëöõ³ð ç¢òêäãíü òåìäãò³. Òèèã³ä ñ¢ë öàãò ìåä³ò³ óëñ äóíä êîìïüþòåðàð ñîíüìñš øèí ìåäðë õîðøàšàõ óëñèí òî ´ñ³ä éîâíà. 2007 šèë³ñ àâí ÊàëìÃÓ-ä ìåä³òíðèí ò´ë³ êîìïüþòåðí ñóðºóëü á¢ðä³ãäí³, ýí šèëì¢äèí ýðãöä õîéð çó øàõó ìåä³ò êîìïüþòåð îëçëäãèã äàñâ. 2013 šèë³ñ àâí áîëõëà "Ýýšíð áîëí ààâíð îíëàéí" ãèäã ñîöèàëüí ïðîãðàììàð ò³âí çóí ìåä³ò êîìïüþòåðí êóðñ ò´ãñ³â. Ýí¢ã ò´ãñ³ñí ìåä³òíð šèë áîëºí Öóã³ð³ñ³í ïåíñèîíåðì¢ä äóíä áîëäã êîìïüþòåðí ìàðºàíä îðëöíà.
Ìåä³ò³ óëñ äóíä áèëãò³-ýðäìò³íü îëí á³³õíü "Ýðäì", "Çóëòðºí", "Ñòåïíÿíî÷êà", "Ñóäàðóøêà" áîëí íàíü ÷èãí àíñàìáëüìóäûí êîíöåðòä îäñí óëñ ¢çñí áîëõ. À÷òà àìðëºíä ºàðñí ààâ-ýýšíð ñóë öàãàí òóñòàºàð áîëí ñåðãìšò³º³ð äàâóëšàõíü, îëí ç¢ñí ìàðºàñò òàœº÷èí á³³òõ³, îðí-íóòãèííü íåð ºà𺚠éîâõíü îëíä ¢ëã¢ð-¢çìš áîëíà.
Ìàíà òàœº÷èí õîòë áàëºñíä áîëí ðàéîäò ¢¢ëäš³õ ³ìòí³ ñîöèàëüí òåòêâðèí êîìïëåêñí öóòõëœãóäò ìåä³ò³ óëñèí ò´ë³ îëí ç¢ñí êðóæîê ¢¢ëäí³, òåð¢íä ê´ãøä ºàðèí ýðäì äåëãð¢ëí³, äó äóóëíà, øàòð íààäíà áîëí íàíü ÷èãí ¢¢ë á³ðí³. Ñ¢ë öàãò ìåä³ò³ óëñ ýð¢ë-÷èê àâã-á³ðö³ð á³³ëºí³, öîãö-ìàõìóäàí áàòðóëëºíà ò´ðò èê îíüãàí ´ãäã áîëâ. Îäà ýäí äóíä ñêàíäèíàâñê éîâëºí, éîãàí, ýð¢ë-ìåíä áàòðóëëºíà íàíü ÷èãí çàíÿòüñ òààñëò îëâ. Ìåä³ò³ óëñèí íàðò-äåëê³í ´äðò íåð³äš ê´ãøäèí ò´ë³ êåñã êåðã-¢¢ëäâð, ìàðºàí çàðëãäâ. Òàœº÷èí êîìïëåêñí öóòõëœä ìåä³òíð áàéðèí ´äð óãòš êîíöåðò äàâóëš, áèëã-ýðäì³í ¢ç¢ëâ. Ýí öóòõëœãèí ¢¢ëäâðò øóíìºàºàð îðëöäã ààâ-ýýšíðò ó÷ðåæäåíÿ ºàðäà÷ Ñâåòëàíà Ðîìàí Ê¢íäëëºí³ ºàøãóä á³ð¢ëš ´ãâ. Òåäí äóíä éèð ê¢ðñí ýýšíð Ìàðèÿ Ñàíæèíîâíà Áóòàðèíîâà, Ìàðôà Èëþìæèíîâíà Àêóãèíîâà áîëí Íèíà Ëèäæèíîâíà Öåäåíîâà. Ýí ýýšíð öóòõëœ á¢ðäñí³ñ àâí õ´ðí òàâí šèë øàõó íààðàí èðš³í³. Õóð-öàñí îðâ ÷èãí ýäí íààðàí à亚, öîãö-ìàõìóä áàòðóëëºíà çàíÿòüñèã äóòàõø. ijê³ä ýýšíð áèèºèí êðóæîêä îðõäàí äóðòà. Íààðàí èð³ä, ýíä íåã-íåãí³ííü ìåíä ìåäš, 糜ã³ðí õóâàëöš, öàãàí ñîíüíàð äàâóëíà. "Íààðàí ýñ èðõë³, òîëºà ´´äí³",- ãèš ýýšíð õóâàëöíà.
Ýí ýýšíð òóóâðèí ê¢÷ð çîâëœãèã äààš ºàðàä, ò´ðñêí òàœº÷èííü áîñõìšä èê ò³âö³í îðóëñí óëñ áîëšàíà. Í.Ë.Öåäåíîâà ´ëãìð õóâö-õóíð óéäã ôàáðèêä ä´÷ øàõó šèëä³í ê´äëñìí. Çóðàºàí äàâóëàä ê¢ö³º³ä, ºóðâí ä³êš ôàáðèêèí í¢¢ðë³÷ áîëñìí. "Êåðãò³ áîëõëà ñ´´äíü ÷èãí ¢ëä³ä ê´äëäã áèë³âèäí. Ñîâåòñê éîñíà öàãò ìàíà ôàáðèêèí õóâö-õóíðèã Ìîñêâà ê¢ðòë õóëääã áèë³. Í¢¢ðëã÷ ê´äë³÷íð Ìë îðí-íóòã éîâõ ïóòåâêàð à÷ëãääã á³³ñìí, ê´äë³÷íð ïàòüðàð òåòêãääã áèë³", - ãèš Íèíà Ëèäæèíîâíà õóâàëöâ. Ì.È.Àêóãèíîâà áîëõëà ñòîëîâñèí òðåñòä îëí šèëä³í ê´äëâ. Óðäíü õîòë áàëºñíä êåñã ñòîëîâ ¢¢ëääã á³³ñìí, òåíä ³ìòí îëàð èðš õîò óóäã äååð³í ãåð¢ðí õóëäš àâäã á³³ñèã ìåä³ò òîäëíà. Ì.Ñ.Áóòàðèíîâà "Âîäîêàíàë" ãèäã áàëºñíà ïðåäïðèÿòüä à÷òà àìðëºíäàí ºàðòëàí ê´äëš éîâñìí. Ýýšèí êåëñ³ð, ïðåäïðèÿòèí ºàðäâð âåòåðàíìóäàí ìàðòõø, áàéðèí ´äðì¢äë³ é´ð³š, áåëã àâ÷ èðí³. Ýäí³ êèëìš ìåä³òíðò èê áàéð ¢¢ä³í³ ãèš Ìàðèÿ Ñàíæèíîâíà òåìäãëí³.
Ì.È.Àêóãèíîâà îäà éèðí õîéðòà, Ì.Ñ.Áóòàðèíîâà áîëí Í.Ë.Öåäåíîâà ýí¢í³ñ õîéð šèë áàº, èðõ šèëä îí÷òà ´´í³í òåìäãëõìí. Áîëâ ýäí áèèë³ä-äóóëàä, øîãëàä èí³š³õèã ¢çõë³, èèì íàñòà óëñ ãèš êåëõä áåðê áîëíà. Çàãëþí, øóëóí-øóäðìã ýýšíð ÷èê àâã-á³ðö³ðí áîëí á³³äë-šèðºë³ðí îëíä ¢ëã¢ð áîëõ ç´âò³ ãèš ñàíãäíà.
Íàòàëüÿ ÄÀÂÀÅÂÀ
È.Ìóçðàåâàí öîêñí çóðã