Ýöêèííü ¢ëã¢ð³ð ýì÷ áîëâ

ij³í³ ´ìí Ïðèîçåðí ðàéîíà Öàºàí Íóð ñåë³íä Ãàðÿ Óëàíîâè÷ Àíþøåâ ôåëüäøåðàð ê´äëš éîâñìí. Ñåë³í³ á³³ðí óëñò áîëí õàì-õîøà á³³äã Òóãòí, ¥âäã, Çóðºàí, Ñàðïà, ×êàëîâñêèé ñåë³äèí ³ìòíä ýí ìåäèöèíñê ä´œ ê¢ðãäã á³³ñìí. Ýí ºàçðà óëñ Ãàðÿ Óëàíîâè÷èã ýíäð ´äð ê¢ðòë á¢ë³í³ð òîäëš, êåñã ³ìòíä ä´œ áîëš éîâñèíü ìàðòõø. Õàëüìã óëñ Ñèâð³ñ õ³ðš èðõë³, Ã.Àíþøåâ ò´ðñêí ñåë³íä³í áàñ ôåëüäøåðàð ê´äëš éîâëà. Ãåðèí ºàçàíü ì´ðí òåðãí ê¢ð³ä èðõë³, áè÷êí Áàòð ê´â¢íü ýöêíü ãåìò³ óëñò ä´œ áîëõàð ºàð÷ éîâõèã ìåä³ä, ýðê áèø äàõäã áèë³.
Ê´â¢íü ìåäèöèí³ð ñîíüìñ÷àõèã ¢ç³ä, Ãàðÿ Óëàíîâè÷ ÿºš øàðõ-øàâèã ýäã³õèã, ê´ë-ºàðàí àâñí óëñò ò¢ðãí ä´œ ÿºš ê¢ðãäãèã äàñõäã á³³ñìí. Êåëõä, Ãàðÿ Óëàíîâè÷ ÿñí îðìàñí ê´íäðõë³, ø¢äí çîâàõëà, ꢢêä óëñ öàºàí ò´ð áîëõëà ýâò³º³ð ä´œ ê¢ðãäã áèë³. Ýöêíü ýìíõë³, çîâàä óóëüšàñí ê¢í äàðóíü òîãòíàä, áàéðëàä èí³š³õèã ¢çñí ê´â¢í ýì÷èí ýðäì ³ìòíä òóñòà áîëí êåðãò³ áîëäãèã ìåäâ. Òåã³ä ýí ýöê³í äóðàºàä áàñ ýì÷ áîëõ øèèäâð àâñíü õàðà áèø.
Ýöêíü 1937 šèëä Àºø áàëºñíä ìåäòåõíèêóì ò´ãñ³º³ä, Öàºàí Íóð ñåë³íä ê¢÷-ê´ëñí³ õààëºàí ýêëñìí. Äàðóíü ä³í ýêëõë³, Ã.Àíþøåâ ò¢ð¢í çåðãë³íä ò´ðñêí ºàçð-óñàí õîðòíàñ ñóëäõõàð öåðãò ìîðäâ. ij³í³ ºàëä øàðõ-øàâ àâñí óëñèã ýìíš, 1945 šèëèí àïðåëü ñàðä ìåäèöèíñê öåðãëëòèí àõ ëåéòåíàíòûí öîëòà öåðã³ñ áóóš èðñìí. Íåã ä³êš èê á³ðëä³íä ýí øàâòàä, óõà-ñåðë³í ãå庳ä, á³ð³íä àâãäâ. Êîíöëàãåðüòýí ýì÷ Ñèëèíëà õàìäàí øàâ àâñí ñàëäñìóäûã ýìíš, êåñãèíü ¢êë³ñ ºà𺚠àâñìí. Íåã ä³êš ýí ìàéîð Ñèëèíëà õàìäàí ëàãåð³ñ çóëâ, áîëâ ýäíèã íåìøíð á³ðš àâàä, öîêàä ç´â³ð çîâàâ. Øàðõ-øàâíü ýäãñí³ õ´´í ýäí ä³êí ëàãåðÿñ çóëàä, ýâð³êñò³í ê¢ðâ. Çóã ëàãåðüò á³ð³íä á³³ñèíü ìåä³ä, Ãàðÿ Óëàíîâè÷èã 10 šèëä³í çàñãëà õàðºóëàä ëàãåðüò éîâóëõàð ñåäâ. Ñóðºóëüòà ê¢í áîëàä, ýöêì ìàéîð Ñèëèíä áè÷ã áè÷³ä, ýí¢ã çàñãëà õàðºóëšàõèí òóñêàð ìåä¢ëâ. Òåðíü äàðóíü áè÷ã áè÷³ä, êîíöëàãåðüò ñîâåòñê ñàëäñìóäûã ýìíš, êåñãèííü ³ì àâðñíà, òåíä³ñ õîéð ä³êš çóëñíà òóñêàð áè÷³ä, ¢¢ð³í õàðñ÷ ÷àäâ. Òèèã³ä Ã.Àíþøåâ àëäð Äèèëâð ê¢ðòë öåðãëš, ³ìä-ìåíä ¢ëäñìí. ¥ðê-á¢ëíü Ñèâðò Êðàñíîÿðñê êðàéä Óæóðñê ðàéîíà Êîðíèëîâî ñåë³íä á³³ñìí, òåã³ä òåäí³í îëš àâñìí. Òóóâðèí õ´´í öóºàð Öàºàí Íóð ñåë³íä èðš á³³ðøëâ. Ýíä ýöêíü à÷òà àìðëºíä ºàðòëàí ñåë³í³ ³ìòíä ä´œ-òóñàí ê¢ðãš éîâñìí. Óò òîîäàí Ãàðÿ Óëàíîâè÷ Àíþøåâ 60 šèëä³í ôåëüäøåðàð ê´äëñìí.
- Ýöê ìèíè šèðºëä îíö îðì ýçëí³. Áè áè÷êí³ñí àâí ýöê³í äàõàä, ÿºš ê´äëäã á³³ñèíü ýâð³ í¢ä³ðí ¢çë³â. Êåðãò³ áîëõëà ñ´´º³ð ÷èãí ýöêì ãåìò³ óëñ òàë àäºäã á³³ñìí. Öàºàí Íóóðà äóíäûí øêîëûí 8-÷ êëàññ ò´ãñ³º³ä, áè Ýëñòä ìåäèöèíñê ó÷èëèùä ôåëüäøåðèí ýðäì äàñàä, ò´ðñêí ñåë³íä³í áàñ ýêë³ä ê´äëë³â. Òåð öàãò ýöêì ñ¢â-ñåëâã³í ´ã³ä, áàéí äàìøëòàðí õóâàëöàä, íàíä ä´œ áîëäã áèë³. 1970 šèëä áè Ñîâåòñê ³³ðìä îäàä, Ãðîçíûé áàëºñíä õîéð šèëä³í öåðãëë³â, òåíä öåðã³ ³œãèí ôåëüäøåð áèë³â. ²³ðì³ñ áóóš èð³ä, Ñòàâðîïîëüñê ìåäèöèíñê èíñòèòóòä îðâ. Ñóðºóëÿí ò´ãñ³ñí³ äàðó Òðîèöêîå ñåë³íä ôòèçèàòðàð áîëí òåðàïåâòàð ê´äëë³â. Ê¢÷-ê´ëñí³ õààëºàí ýêëõäì Öåëèíí ðàéîíà àõ ýì÷ Áîîâà Íþðáÿåâè÷ Áóêàåâ íàíä ò´ëšõäì ä´œ áîëñèã ìàðòõøâ. Òåð öàãò ´äðò ä´÷ øàõó ê¢ õ³ë³š, ê¢í áîëºíëà ꢢíä³ä, á¢ë³í ¢ã³ðí ÷èãí ýìíäã áèë³âèäí ,- ãèš Áàòð Ãîðÿåâè÷ êåëí³.
Ýí šèë Á.Àíþøåâ òàœº÷èí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíä ê´äë³ä, ä´÷í šèë áîëâ. Ýí šèëì¢äèí ýðãöä Áàòð Ãîðÿåâè÷ Öåëèíí ðàéîíà áîëüíèöèí áîëí ¡ñòèí ðàéîíà ñàäâ ãåì³ñ õ´ðëºí³ äèñïàíñåðèí àõ ýì÷èí, òàœº÷èí áîëüíèöèí ìåñëëºí³ ³œãèí çàâåäóùèí äààâðòà ¢¢ë äààâ. Ñ¢ë àðâí šèëèí òóðøàðò ýí "Öóñíà öóòõëœ" ãèäã òàœº÷èí ó÷ðåæäåíüä ê´äëš³í³. Ò¢ð¢ë³ä Áàòð Ãîðÿåâè÷ äîíîðñê ³œãèí çàâåäóþù áèë³, ñ¢ë öàãò ìàíà òàœº÷ä äîíîðñê šèñ³ äåëãð¢ëëºí³ ñïåöèàëèñò áîëíà. Ýí¢í³ ÷àäìã ºàðäâðò äîíîðñê šèñ³ ê¢ö³ìšò³º³ð äåëãðš, šèë èðâ³ñ öóñàí ´ãäã óëñèí òî èêäš³í³.
Áàòð Ãîðÿåâè÷èí êåëñ³ð, ñ¢ë öàãò áàº÷óä äîíîðìóäûí çåðãë³íä îðšàõíü òåìäãò³. Ýäí ÷èê àâã-á³ðö³ð á³³š, ñïîðòàð ñîíüìñš, òàëäàí ³ìòí³ ò´ë³ öóñàí ´ã÷³õíü öàºàí ñåäêëò³ óëñ áîëšàõèã ìåä¢ëš³í³. Îäàõí Ýëñòä äàâóëñí êåðã-¢¢ëäâðò 150 ê¢í, øèäð Èê Áóóðëä 125 ê¢í öóñàí ´ãñíü ³ìòí ýí êåðã ÷èíðò³ áîëšàõèã, ´´ä³í³ð ¢íëš³õèã èë ¢ç¢ëš³í³ ãèš ýì÷ êåëí³. Öóòõëœãèí ê´äë³÷íð áàº÷óäëà ö³³ëºâðèí ê´äëìø äàâóëš, öóñàí ´ãëºí ê¢¢í³ ýð¢ë-ìåíää òóñòà áîëäãèí òóñêàð êåëš ´ãí³.
Ýöêèííü ¢ëã¢ð³ð ýì÷ áîëàä, îëí šèëä³í ¢íí-÷èê ñåäêëò³º³ð ê´äëš éîâõ Á.Àíþøåâ òàœº÷èí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà äåëãðëòä áîëì ò³âö³í îðóëñíü ëàâòà. Êåëõä, ä¢ ê¢¢êíü áàñ ýì÷èí ýðäìò³, îëí šèëä³í Ýëñò áàëºñíà ïîëèêëèíèêä òåðàïåâòàð ê´äëñìí. Òåã³ä ýäí³ ´ðê-á¢ë çó øàõó šèëä³í ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà õàëõä ¢¢ëäš éîâíà.
Íàòàëüÿ ÄÀÂÀÅÂÀ
ÇÓÐÃÒ: äîíîðñê šèñ³ äåëãð¢ëëºí³ ñïåöèàëèñò
Áàòð Àíþøåâ ê´äëìøò³í
È.Ìóçðàåâàí öîêñí çóðã