Күн болһна җирһл гидгтн йир соньн юмн

Бидн эврән хаалһан, һазр деер эврә орман эзлнәвидн. Негнь эмч болад, олнд тусан күргнә, негнь багшин хаалһар орад медрлән күргәд, сурһульчнриннь ухан-зүркнднь торад үлднә. Һурвдгчнь бәәх һазртан тоомсрта, ачта малч болад нерән туурулна.

Күн болһн эврә җирһлин хаалһта…... Кесг хаалһдин залһлда нег-негнләһән тусад, олн-әмтнә тууҗ болад тогтна. Мана келн-улсин тууҗин халхс секәд хәләхлә, йир соньн, оньг авлх юмн олар харһна. Тиим нег тууҗин халхин дүр – цуг олнд нернь туурсн Ока Городовиков.

Генерал Ока Иванович Городовиков хальмг келн-әмтнә алдр үрн гихлә худл гишго. Зөргтә, бат заңгта дәәч, цергч күн. Эн җил бидн Ока Городовиковин 135-гч җилин өөнинь темдглҗәнәвидн.

Ока көвүн бичкнәс авн баячудт заргдад, адунд көдләд, шахтд чигн көлсән асхҗ йовсмн. Кесг көдлмш кеһә йовсн көвүн цергт мордад, цергт үлдхән сансн болхий? 1903 җилд Әәрмд экләд орсна хөөн эн цуг җирһлин хаалһнь мел цергин төрәр туссмн. Хальмг нерән һундалго хойр дәәнә көлд орлцсмн. Түрүн Гражданск дәәнд Ока Городовиков Улан Цергин ханьд орлцад, экләд нерән туурулна. Миңһн йисн зун арвн тавдгч җиләс авн Городовиков дәәснлә харһад «улан залатнриннь» нер дуудулад 43-гч Хазгудын полкд, взводын һардач болна. Тер цагас экләд, намтртнь ямаран болвчн зөрмг, зөргтә йовдлмуд учрсинь бидн эндр цугтан тууҗ умшад меднәвидн.

Эн җил хулһн сарин (негнлә) шинлә мана Хальмг Таңһч Ока Иванович Городовиковин 135-гч җилин өөнинь темдглх. Таңһчин Правительствин Зәрлгәр 2014 җил төгстл эн төрәр кех көдлмшин зура тогтагдсн бәәнә. Өсч йовх баһчудт сән үлгүр болтха гиҗ, зуралсн керг-үүл цуг төрскнч седкл урһах седвәр зүүсн зура, бидн чигн Элст балһсна сурһулин залвин, сойлын көдләчнр белдсн бәәнәвидн.

Сурһулин җил экләд, 8-11 классин сурһульчнрин хоорнд эрдмин марһан болх. Эн марһана орлцачнр эссе, нәәрүлҗ бичлһ бичҗ орлцх зөвтә. Школмудар сурһульчнрт тематическ классин часмуд давулгдх. Һартан өөтә бичкдүд, болхла «Мөңкинд келн-улсин санлд» гидг зургудын марһанд орлцҗ чадх. Дегтрин саңгуд чигн эврәннь керг-үүлән давулцхах, Хальмг Таңһчин келн-улсин Н.Н.Пальмовин нертә музейд өсч йовх баһ наста улст Ока Городовиковин җирһлин, баатр йовдлын тускар һәәхүлән белдҗәнә. Цогц-махмудан батрулһна чигн марһас, керг-үүлмүд сурһуль-эрдмин, сойлын болн спортивн залвс давулхнь мана хамдан белдсн зурад бәәнә. Цуг эн тоот давулсан бидн мана газетмудын халхсас умшхнь басл зурад харһна – мана бичкдүд, баһчуд эврәннь бичсн көдлмшән әмтнд медүләд, умшулх арһ олцхатн. Аштнь бар сарин чилгчәр әмтин шунмһа орлцачнр белгүдәр ачлгдх.

Олнд үлгүр болсн баатр йовдлмударн тууҗин халхсар алтар нерән бичүлсн Ока Иванович Городовиковин ончта өөнднь нерәдсн марһан, кергүдт соньмсҗ шунмһа кевәр орлцхитн Элст балһсна сурһулин залвин, сойлын көдләчнр дуудвр кеҗ, йорәлин үгән нерәдҗәнәвидн:

Сансн санантн оньдин күцтхә,
Керг-үүлтн күцәмҗтә болтха,
Келсн үгтн үнтә болҗ,
Сурһуль-эрдмтн, дасчах номтн
Соньн, дурта болҗ,
Оньдин дөрвн цагт
Өлзәтә цаһан хаалһта
Ут наста, удан җирһлтә
Гем-шалтг уга,
Маңна тиньгр эрүл-менд йовхитн
Олн Деедс евәх болтха!