Діінд геедрсн орлцачнрин тускар медхин тґлі

12-10-2021, 14:40 | Общество


Одахн Элстд Хальмг номин тґвин ул деер Ірісін дорд ўзгин шинљлічнрин XIII съезд давв. Тўўні кґдлмшт Ростов-на-Дону балєснас тууљин номин доктор, РАН-а Ґмн ўзгин тґвин (ЮНЦ) номин салврар біідг єардачин дарук Евгений Кринко орлцв. Эвріннь шинљллтин кґдлмшин, съездд болсн кўўндврин тускар номт тодрхаєар келљ ґгв.
- Ірісі дорд ўзгин орн-нутг болсн деерін, делкін Деед болн Дорд ўзгиг негдўлдг болхла, Хальмг Тањєч бас тер хойр ўзгиг негдўлљіні, яєад гихлі хальмгуд бас дорд ўзгин улс, энд єурвн ик шаљна элчнр бііні. Тана тањєчин тууљ болн сойл Китдлі, Моњєлла болн Азин талдан чигн орн-нутгудла залєлдата. Тегід Хальмг номин тґв ода цуг орн-нутгин балєсдын болн кесг региона номтнриг цуглулхла тернь ик чинрті, номин кўчиг хамцулдг болн холвљулдг йовдл болљана. КНЦ-н тер седвіриг бидн цуг халхарнь дґњнљінівидн, номин Тґвин ґслтин, тўўні кўціљіх нґкцлтин болн шинљллтин гўн учр-утхиг медўлљіні.
КНЦ болн ЮНЦ хоорндан бат залєлда бірні. Революцин ґмн бає биш то хальмгуд Тењгин Цергин ханьд, хазгудын станицст бііљісмн, тер тууљ хальмг номтнриг икір соньмсулљана, эн туст бає биш шинљллт кегдљіні.
Терўні ул деер болн шинљллтин нань чигн кесг салврар мана хойр региона, Хальмг Тањєчин болн Ростовин мўљин номтнрин, нґкцлт љил ирвіс ґсід йовна, тер мет ЮНЦ Ґмн ўзгин федеральн округин цуг регионмудыг хамцулна, теднлі хамцу шинљллт кељ, теднд кергті болхла дґњ чигн болна, нґкцлтін ґргљўлхір шунна, тиим хамцу ўўлдвр мана хойр номин тґвин делгрлтд ик нилчін кўргні.
Тиигчкід ода КНЦ 80 љилин ґґнін темдглљіні, тер цагин эргцд бає биш тоот кўцігдв. Тер тоод тана тґвин номтнрин кўчір эн съезд бўрдігдв. Эн форумд кесг тґр хілігдљіні, болв єоллгчнь архивсин кґдлмшиг шинљллєн, терўг ґдгі цагин некврлі делгрўллєн болн шинрўллєн болљана. Тер мет археологийіс авн экономикин, социальн халхин, этимологин, сойлын зґґрин кўртл кесг тоот хілігдв.
Тернь чик. Яєад гихлі архивс- тууљин бумбсин єоллгч хадєлачнр болљана. Тедні кўчинь икдўлхин, номтнриг болн талдан улсиг улм тўргір теткхин тґлі то-дигин ґдгі цагин эв-арєиг ґргљўлљ, терўг олзллєиг тўргдўлх кергті. То-дигин эв-арє олзлсна ашт кесг ўнті біірмт цаасиг сін чинртієір хадєлљ болна, яєад гихлі тедниг зуг цґґкн улсин єарт ґгч болљана, болв улм ик то імтн тер ховр тоотыг Интернетір эс гиљ хадєлачин сайтд хіліљ ўнлљ чадљана. Электронн умшлєна залд кергті сайтд орад, ямаран чигн ховр бірмт цаасиг олзлљ хіліљ болљана, тер кўслд кўрхин тґлі бає биш юмн кўцігдв.
Тууљин кезіњк ховр бірмт цаасн хуучн арснд эс гиљ хуучн цааснд бичіті бііні, шин эв-арєин тиим кўчиг улм ґргнір олзлх кергті.
-Тана номин шинљллтин єол тґрнь ямаран?
- Би Тґрскін харсгч Алдр дііні тууљиг шинљлљінів. Советин Союзин келн-улсин кесг сай элчнр діінд яєљ орлцљасна тускар би ўзўлхір седљінів. Кен чигн мартгдшго гиљ бидн келнівидн, тернь сін ўг, болв ода деерін кесг мињєн, нам сай кўн зіњг-зі угаєар дііні кўнд-кўчр йовудт геедрсн болљана, тедні неринь илдкљ, тедниг оршасн єазринь олљ авх кергті.
Альд, кезі фронтд дуудулгдсна туск то-диг зірмдін чик биш болна, терўніс талдан чигн эндў єарна. Ода регионмудар Санлын дегтрмўд барлгдсн бііні, болв тедн заасн болзгт эс гиљ диилврин ґґн кўртл адєн-шидєн белдгдљілі, тегід цергі комиссариатмудын біірмт цаасд кергті кевір эд-бод кегдсн уга, Санлын дегтрмўдт заасн улсин ґрілнь гилті зіњг-зі угаєар геедрсн діічнр болљана.
Ростовск мўљин Санлын дегтр ик кемљіті, болв діічин туск то-диг тенд бас йир цґґкн, зуг тўўні нернь йовна, альд імнісн хаєцснь, альдас іірмд дуудулгдснь заагдљахш, тегід тўўніс дала юм медљ болшго. Тана Хальмг Тањєчин дегтр невчк деер, яєад гихлі тўўні белдлєнд сін мергљлтнр, тер тоод мини ўр, тууљин номин доктор Очра Уташ орлцљала. Болв эднд чигн нірн зірм юм кўціљ, эндўті юмиг уга кех кергті. Ўлгўрнь, дііні ґмн Долбанск болн Приволжск райод тана тањєчин ханьд орљасн болхла, зуг ода Іідрхні мўљин ханьд орљана, тўўніс кґлті тедні діічнрин то-диг хойр дегтріс негнднь чигн оршго гисн іімшг бііні.
Тиим эндў талдан дегтрмўдт чигн бііні, тегід дііні йовудын туск то -дигиг ода кўртл дигтієір тогтаљ болљахш. Аштнь ода заагдљасн то- дигіс імнісн хаєцсн діічнрин то нег сай ўлў болљана.
Харслтын министерствин «Мемориал», тер мет «Память народа» болн «Подвиг народа» сайтмудт чик то-диг олљ авч болхмн. Тедні ўўдієічнр ик кґдлмш кељіні. Арвн - арвн тавн љил хооран тогтаљасн материалмудла тедниг дўњцўлљ болшго. Тиим болв чигн ода кўртл кесг сурвр бііні. Діічнриг оршасн мемориалмудт зірмдін немш болн румын салдсмудын нерд харєна. Тер болн нань чигн кесг эндўг чиклхин, дііні туск ўнн-чик біідл тогтахин тґлі номтнр болн шинљлічнр бає биш кґдлмш кўціх зґвті.
ТЎРВІН Єуна

Видео