Җөөлн заңта өр-өвч седклтә улсин дөңгәр

Тадн амр биш, зуг буйнч ,олнд кергтә көдлмш күцәҗәнәт, тадн күнд- күчр таалд бәәдг уга-яду улст дөң-тусан күргнәт.Ик дамшлтта, эврә кергән сәәнәр меддг, өр-өвч седклтә улс сайяд күүнд, тер тоод һанцарн бәәдг, гемтә- шалтгта медәтнр-көгшдт, нөкд болнат, гиҗ орн-нутгин толһач социальн көдләчин сән Өдрт нерәдсн хургт келснь тодлгдна. Дигтә эднә үүлдврлә лавтаһар ирлцҗәдг төв үгмүд болҗана, гиҗ эн кемд сангдв.

Мел төвшүн заңта, кен-негнләнь ээлтә,өр-җөөлн седклтә улс эн халхар көдлдгнь чигн үнн юмн. Насн ирәд,чидл хәрәд, гемд диилгдәд чигн зовлңта бәәдг медәтнриг цагтнь дөңнәд,бүлән үгән келәд, халун цәәһинь буслһад өгәд, кергтә эминь авч ирснь басл икл юмн болҗ тоолгдна. Көгшн күн бичкн юмнд хандг гиһәд, гертнь золһҗ ирәд, мендинь медсн социальн көдләчиг үзн, хойр нүднь нульмсар дүүрәд, цань уга байрлдг биший...
Лаганя районд әмтнә социальн тетклһнә хамцу төвд һучн җилдән көдлҗәдг Миңһән Нелли (зургт) минь иим улсин эрдмәр соньмсад, нег дәкҗ иигәрән ирсн болдг. Хол 1994 җилин туула сард социальн көдләч болҗ, үүлдврән эклсмн, зуг көдлмшин йовудт зәрм халхар медрлән гүүдүлх керг учрсар көдлн бәәҗ, 2004 җилд ик сурһуль төгсәһәд, психолог эрдмтә мергҗлт болснь тер. Дамшлтнь өсәд, теткҗәдг улс дунд тоомср олад, күцәмҗтәһәр көдлҗәдг баахн наста эрдмчд төвин һардврнь удл уга гер деер социальн тетклһнә әңгин көдлмш даалһв.
- Мана көдлмш онц йилһвртә гиҗ келҗ болхмн, юңгад гихлә бидн завср угаһар, өдр-сө уга гилтә теткҗәдг улстан туслмҗ күргхдән белн болх зөвтәвидн. Яһад тиигҗ келнәт гихлә, хәләлт,нег үлү һанцарн бәәдг медәтнр генткн бийнь эвго болад үүмәд, сөөднь чигн җиңнүләд, дөң- нөкд болхинь сурдг юмн. Эднлә модьрунар күүндәд хәрүцдг арһ уга. Сурсинь күцәһәд,төвкнүлх кергтә болна,талданар көдлҗ болшго, – гиҗ ода ик дамшлтта мергҗлт, чадмг һардач Миңһән Нелли көдлмшин нуувчан илдкҗ келнә.
Һар-көлнь шарклад гемнәд, гертәсн һардго медәтнриг теткнә гиснь хойр дам җаңһрта керг эсий... Иим улсиг нег үлү килмҗтәһәр теткҗ, седклинь халулх кергтә болдг. Тегәд Нелли Ивановна эдн талан одх болһндан чееҗнь бүтчәх улсин уудьвринь һарһҗ сергәхин тускар даңгин ухална. Тиигәд, «Демографь»гидг шаңһа келн-улсин төсвин «Ах үй» нертә региональн төсвин йовудт медәтә улсин төлә һарин хурһдынь тинилһҗ, әм орулхин туст эднә төвд эврә төсв үүдәҗ һарһгдв. Көгшн, шалтгта улсиг гер деернь теткҗәдг социальн көдләчнр ирлцңгү медрл хоршаһад, өдр болһн медәтнрин һарин хурһдынь чаңһаҗ, шишлң кичәлмүд давулдг болв. Седкл җөөлрәд, чидл урһсн болҗ медгднә, гиҗ бәәрн медәтнр эдниг ирх болһнднь бүләнәр тосч, элгн-садна элк татад ханҗ байрлдгнь чигн тер.
Дәкәд болхла, Миңһән Неллин келсәр, гер деерән теткгдҗәдг улсин төлә байрин нәр давуллһн бас сән авъяст тохрҗана. Орндан кевтдг эс гиҗ эргндк бәәдлиг зуг гериннь терзәр шаһаҗ үздг улсиг гертнь һарсн өдрләнь йөрәсн деерән байрин Өдрмүдиг чигн эднлә хамдан темдглснь ямр ик бахмҗ үүдәнә гиһит! Чееҗән хаһлад, кен-негнләнь күүндәд, седклнь санамрдсн медәтнр эн кемд яһҗ байрлдгинь чигн үзх кергтә!
Лаганя района хамцу төвд шинкн күч-көлсч хаалһдан орҗадг баһчудт бас ик оньган тусхана, гиҗ темдглхмн. Түрүн авгтнь арһ-чадсарн дөңнәд, ю-күүһинь цәәлһҗ медүләд,нәәһинь олх кергтә болна. Нег талд дашката, өвәрц, талдан таларнь болхла, нам ханмҗта, буйнч кергт седклинь тусхахла, ашнь күцәмҗтә болдг, гиҗ эн төвин ах үйин көдләчнр келдгнь басл орта юмн. Дару-дарунь хургуд давулад, орн-нутгт барас һарчадг кесг седкүлд барлгддг социальн көдләчнрин дамшлтыг шинҗлҗ, эврә көдлмштән олзлдгнь кен-негнднь олзта-туста болдгчн. Тегәд ирлцңгү төвиг олн җилд чадмгар һардҗадг Увшан Аннан келсәр чигн, иигәрән ирсн баһчуд тахшад, җил ирвәс дамшлтнь өсәд-өргҗәд, ода йоста сән эрдмчнр болв.
Шулун- шудрмг, үгтә-күүртә Нелли Ивановна болхла, эврә көдлмшән даавртаһар күцәдг деерән олна бәәдл- җирһлд чигн шунмһаһар орлцдгнь темдгтә. Тегәд «Бидн хамдан» гидг олна кергт орлцад, хальдврта әәмшгтә гем түгҗәсн кемд эврә үүрмүдтәһән хамдан нег һазра улстан нөкд болҗ,хот-хоолынь, эминь гертнь күргҗ өгәд,тусан күргв. Хөөннь цергә шишлң керг-үүлдвр эклсн цагт ирлцңгү олна кергт эднә медәтнр чигн бас орлцв. Эдн дәәлдҗ йовдг мана цергчнрт дулан өөмс-беелә өлгәд өгүлснь буйнч седклтә басл ик керг болҗ үнлгдв.
Кесг җилин эргцд Миңһән Нелли суңһврин керг-үүлдврт бас орлцҗ йовхинь темдглх кергтә,суңһврин комиссин ахлачин дарук болад шунлттаһар эн көдлнә. Эрдмин халхар бүрдәгддг олн марһасин орлцач болҗ, диилвр бәрдгнь бас үзмҗтә. Келхд, нидн эн Цугәрәсән ирлцңгү марһанд бас орлцснь хамдан көдлҗәдг үүрмүдиннь төлә чигн бахмҗта болв.
Седклән тәвҗ, үнн-чик кевәр көдлҗәдг эн мергҗлт таңһчин социальн делгрлтин, күч-көлснә болн әмтиг көдлмшәр тетклһнә министерствин болн Хальмг Таңһчин залврин Күндллһнә һашгудар, Әрәсән Федерацин күч-көлснә болн әмтнә социальн харслтын министерствин Ханлтын бичгәр ачлгдсн болдг. Төвин һардачнь Увшан Анна бас хамдан көдлҗәдг үр-дүңгән магтҗ, буульмҗта үгмүд келснь зөвтә болв яһв… Шидрхн болхла,эн җилин байрин хургт Нелли Ивановнаг Әрәсән күч-көлснә болн социальн харслтын министерствин Күндллһнә һашгар ачлхин туск байрта зәңг ирв. Маднд чигн бас эднә байрт багтҗ, хальмг газетиг даңгин бичүлҗ умшдг эн төвин төрскнч седклтә социальн көдләчнриг сән Өдрләнь йөрәҗ, хөв-кишг, сән-сәәхн бәәдл дурдх седкл үүдв.

Шагҗин Любовь