Экин туурмҗ

22-08-2024, 15:22 | Общество, Таңһчин зәңгс, Зіњг

Нег һазра мана ах үйин улс бичкнәсн авн кедү зовлң үзсн бийнь цуһар тевчңгү, цаһан седклтә, дааврта улс болҗ өссмн. Баһ Дөрвд селәнд олн үртә бүлд асргдсн Шарапа Татьяна бичкнәсн авн күнд көдлмш күцәҗ йовсмн. Эк-эцкнь селәнә эдл-ахун халхар көдләд, өрк-бүлән теҗәдг бәәсмн. Татьяна теегт малан хәрүләд, эдндән нөкд болдмн. Энүнә экнь саальчар көдлсн учрар, күүкн арвтаһасн авн үкр саадг дасв. Тер мет дүүнрән хәләһәд, экдән нөкд болҗав. Көдлмшән һартан бәрдг Татьяна һурвн класс төгсәв.

Дәәнә өмн Татьяна эк-эцктәһән болн дүүнртәһән Сталинградск мүҗин Суровикинск районд нүүҗ ирв. Шин ормдан колхозин мал асрдг болв. Хойр җил давад, дән эклв. Удл уга Иҗл тал немшнр өөрдҗ йовна гисн һашута зәңг ирв. Малан һолын талдан көвәд тууҗ һарһх кергтә гисн даалһвр Татьянан эцкднь өггдсн болдг. Зуг һанцарн дааврта кергиг күцәҗ чадшго гиһәд, авальнь болн Татьяна күүкнь энүнд нөкд болхар шииднә. Өдр-сө уга энд-тенд бууһин ә соңсад, һурвулн малан тууҗ йовла. Зуг малан бүрн-бүтәр хадһлҗ чадшговидн гиһәд, хәрү тууҗ ирсн болна. Һундл төрхд, Татьяна эк-эцктәһән дааврта кергән күцәҗ йовтл, гертнь хойр дүнь гемнәд, сәәһән хәәв.
Удл уга цуг хальмгудыг киитн Сиврүр нүүлһҗәнә гисн әәмшгтә зәңг һарв. Татьяна өрк-бүлтәһән Свердловск мүҗд тусна. Эк-эцкнь белн бәәсн хатасн мах, дулан хувц тиигәрән авч йовсмн. Түрүн саамд йир күнд болв, хальмгуд орс кел меддго билә, гиҗ хөөннь Татьяна тодлад, үрдтән келсн болдг. Зуг бичкнәсн авн ямр чигн көдлмш кеҗ чаддг Татьяна үснә цехд көдләд, үс цокдг болв. Зәрмдән болхла үс гертән чигн авч ирәд, эврәкстән җомба чанад, улан зандн цәәһин үнр каңкнад, цуһар төрскн теегән санад, ик байр үүдәдг эн билә.
1946 җилин туула сард Татьянаг мод эд-бод кедг Деед Тавдинск комбинатд көдлмшт орулна. Тенд тууврт бәәсн улс олар көдлдг бәәҗ. Татьяна өдрин дуусн белкүсцәһән Урал һолын киитн уснд зогсад көдлдг болв. Уснас мод һарһҗ авад, цааранднь көрәддг цехд йовулдмн. Асхнднь нег һазра улстаһан харһад, хальмг дууһан дуулҗ, эврә бииһән биилҗ, ахр цагин болзгт чигн күнд көдлмшән мартад, цаган сергмҗтәһәр давулдг билә. Нег тиим харһлтд Татьяна өндр нурһта, эвтәһәр балалайк цокдг, күчтәһәр биилдг Василий көвүнлә таньлдна. Баһчуд нег-негндән таасгдад, седклән медүләд, удл уга өрк-бүлән өндәлһв. Шараповихнә бүлд ууһн күүкн һарв. Һундхас, күсдундур насндан эн хальдврта гемәр гемтәд, бурхн болв.
Арвн һурвн җилдән күүнә һазрт бәәсн хальмгуд гертән нүүҗ ирв. Һурвн үртә Шараповихн төрскн теегтән хәрҗ ирәд, энд дәкәд хойр күүктә болв. Өдр ирвәс өнр-өсклң Шараповихнә бүл үрдән өскәд, көдләд, таңһчан шинәс босхлһнд тәвцән орулв.
1966 җилд герин эзн Василий Андреевич зеткртә йовдлла харһад әмнәсн хаһцв. Тиигхд отхн күүкн зурһан сарта бәәсмн. Татьяна Ивановна арһан барад, күүнд зовлңган медүллго, үрдән өскәд, кү кех чидл олв. Алтн болсн тавн үрән сурһад, сән сурһмҗ өгәд, җирһлин чик хаалһднь орулсн болдг. Эндр Людмила, Геннадий, Лариса, Евгения болн Ольга үрднь эврә күүкдән бас эңкр экиннь үлгүрәр өскв. Кедү сө унтлго чидлән нөөлго зүткҗ йовснь һанцхн экин ач-тус мөн.
Хойр сар хооран эңкр эк, килмҗтә ээҗ Шарапа Татьяна бурхн болв. Эндр хәәртә үрдтнь, ачнр-җичнртнь экин болн ээҗин җирһл үлгүр-үзмҗ болҗ урмд өгнә. Экин туурмҗта йовдлын тускар эдн үйәс үйд медүләд, санлынь әрүнәр хадһлҗ йовхнь лавта.

КАРСАНА Евгения
Зургт: альхн деерән бәрәд өсксн ээҗин ачнр-зеенр

Видео