Көтчнр сойлын төв болдг

Давсн долан хонгт Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Бату Көтчнрә районд керг-төрин халхар одад, бәәрн улсла харһҗ, эдниг үүмүлҗәдг төрмүдәр күүндв. Косин Хоньна нертә гимназьд болсн харһлтд района селәдин элчнр орлцад, нәрн төрмүд босхч, Бату Сергеевич болн таңһчин залврин дааврта һардачнр өгсн цәәлһвриг соңсв.

Хальмг Таңһчин залврин Ахлачин дарук – таңһчин йиртмҗин көрңгин болн эргндк бәәдл харлһна министр Җамбин Очр, Хальмг Таңһчин залврин Ахлачин дарук– таңһчин тосхлтын, көлгн-күчнә болн хаалһин эдл-ахун министр Алексей Соколов, таңһчин селәнә эдл-ахун министр Һаван Тимур, таңһчин ЖКХ-н болн энергетикин министр Мангута Виктория, таңһчин сурһуль-эрдмин болн номин министрин дарук Натра Антон харһлтын йовудт тер дарунь әмтнә сурврмудт тодрха цәәлһвр өгәд бәәв.
- Көтчнриг Хальмг Таңһчин зүркн гиҗ келнә. Эн мана хальмг улсин сойлын төв, энд төрскн келндән хару, өвкнриннь авъяс, заңшал әрүнәр хадһлдг улс бәәнә. Әрәсән Президент Владимир Путинлә болсн харһлтд мана таңһчин делгрлтин төрмүд босхгдсн билә, орн-нутгин толһач маднд дөң-тусан күргхән иткүлв. Тегәд бидн цуһар арһ-чидлән негдүлҗ, төрскн һазриннь делгрлтин төлә хамцу үүлдх зөвтәвидн. Эндрк харһлтд тадниг ямаран төрмүд үүмүлҗәхиг медҗ авх санатав, тана сүв-селвг соңсхар бәәнәв, - гиҗ Бату Сергеевич харһлтыг нүр үгәр секв.
Харһлтд орлцсн улс селәд күртл хату девскртә хаалһс тосхлһна, уудг усар тетклһнә, бичкдүдин садт бат ясвр келһнә, Көтчнр селәнд автовокзал секлһнә болн нань чигн төрмүд босхсн деерән района сурһуль-эрдмин бүрдәцст сән таал тогтагдснд болн спортын талвңгуд тосхлһнд нилчән күргснд ханлтан өргв. Үлгүрнь, харһлт Косин Хоньна нертә гимназьд болсн билә, энд нидн бат ясвр кегдв, өдгә цага кергсл углҗ тәвгдв, бичкдүдин үүдәлт делгрүллһнә төв секгдв. Өвдг селәнд бичкдүдин садын шин бәәрн, «Үрн болһна күцәмҗ» гидг төсвин медлд футбол нааддг стадион тосхгдв. Алцңһуд болн Шевнр селәд күртл хату девскртә хаалһ тосхлһна төр удан цагтан хаһлгдҗахш. Хальмг Таңһчин залврин Ахлачин дарук– таңһчин тосхлтын, көлгн-күчнә болн хаалһин эдл-ахун министр Алексей Соколов эн төрәр тодрха цәәлһвр өгәд, таңһчин Толһачин даалһврар Алцңһуд күртл хаалһ тосхлһна төсвин бәрмт цаасд белдҗ, Әрәсән селәнә эдл-ахун министерствд эрлһ орулгдв гив. Кемр эн җилин чилгч күртл хаалһ тосхх шиидвр авгдхла, селәдин делгрлтин хамцу көтлврин медлд эн төр хаһлгдх гисн нәәлвр бәәнә, гиҗ министр келв. Сүл җилмүдт Шевнр селәнүр кесг гиичнр болн зуульчнр ирҗ, шар шаҗна төрәр соньмсад, гевш Вангъялын төрскн һазр үзхәр ирдгин тускар Болдана Деляш хувалцв. Эн бичкн селән күртл бас шаңһа көтлврин медлд хаалһ тосхх арһ хәәхвидн, ирх җилд дәкәд хойр шин көтлвр батлгдхмн, тегәд олн зүсн эв-арһ олзлҗ дөң болхвидн, гиҗ Алексей Соколов үгән өгв.
Хальмг Таңһчин залврин Ахлачин дарук – таңһчин йиртмҗин көрңгин болн эргндк бәәдл харлһна министр Җамбин Очр Көтчнрә районд сән чинртә әмтәхн усн бәәнә, гиҗ темдглв. Дәкәд геологудын кесн шинҗллтсин ашт бәәрн һазрт газ, углеводород бәәхнь илдкгдв, тегәд инвестормудын дөңгәр терүг шинҗлҗ, олзта-тустаһар олзлхла, район делгрәд бәәхнь лавта, гиҗ дааврта һардач темдглв. Иҗл һолас усна сурвлҗ тосхлһна төсвин тускар таңһчин ЖКХ-н министр Мангута Виктория келәд, одахн Москваһас ирсн мергҗлтнрин көдлмшч баг района селәдәр йовсна тускар бас зәңглв.
Района әмтнлә болсн харһлт таңһчин һардврт болн бәәрн улст туста болв, ил күүндврин йовудт кесг төрмүд босхгдв. Терүнә чилгчәр Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Бату Көтчнрә района муниципальн бүрдәцин толһач Һооҗура Санлд Әрәсән Президент Владимир Путинә Ханлтын бичг бәрүлҗ өгв. Харһлтын хөөн Бату Сергеевич шинрүлгдсн гимназин хорас хәләв, «Земск багш» гидг көтлврин медлд эн җил ирсн физикин болн зәңгллһнә багш Лиҗин Эрдньлә, «Бичкдүдин седвәрин төв» гидг хорад сурһульчнр Сюгира Владимирла, Налыка Дольганла, Хамира Алтанла, Пүрвән Айтанала бас күүндв.
Тер өдрин бийднь таңһчин Толһач Көтчнр селәнд тосхгдҗадг сойлын Гер болн хурл хәләв. Энд сойлын Гер уга бәәсмн, тегәд селәдин хамцу делгрлтин көтлврин медлд терүнә тосхлт эклсмн, эн җилин чилгч күртл эдлврт орулгдхмн. 1992 җилд XIV Дала Ламин Гегән Көтчнрт хурл босхх орм зааҗ, әрвслсн билә, 2020 җилд терүнә тосхлт эклв. Олн-әмтн демән күргәд, шин хурл тосхлһнд тәвцән орулв, намртан хурл байрин бәәдлд секгдхмн. Бату Сергеевич тосхгдсн хурл бахмҗта болҗахиг темдгләд, ирх җилд мана таңһчд болх шар шаҗна ик хургт орлцачнриг эрк биш нааран авч ирх кергтә гив.
Көдлмшч өдрин чилгчәр таңһчин Толһач бәәрн фермер Очр Черкасовин малын хошт одв. «Өрк-бүлин ферм» гидг шаңһа көтлврин йовудт болн эврә мөңгәр мал бордлһна талвң эн тосхв. Ода энд 600 толһа бод мал бордлһнд бәәнә, дәкәд 400 үкр асргдҗана, өвсн элвг, буудя эд-бод кеһәд малдан үүрмг хот белднә. Бату Сергеевич баахн малчин үүлдвриг өөдәнәр үнлҗ, төрскн һазртан олзта-орутаһар көдлҗәхнь бахмҗта болна, гиҗ келв. Темдглхд, күндтә гиичнрт малчин көвүн Бата болн Дольган зе көвүнь зуни амрлһна кемд эцкдән болн наһцхдан дөң болсан келв байрлв. «Эдн - мана иргч, эдн мана таңһчиг делгрүлх зөвтә», - гиҗ Бату Сергеевич келәд, көвүдиг буульв.

ДООҖАН Наталья