Төрскн һазран делгрүлхәр шунна

Селән һазрт бәәдг улсин җирһлин таал ясрулхин төлә мана орн-нутгт олн зүсн шаңһа көтлвр батлгдсн бәәнә. Теднә негнь әмтнә седвәр дөңнҗ, ямр нег төсв күцәлһнд шаңһа хазнас дөң күрглһнә көтлвр болна. Эн көтлврт орлцад, әмтн селәндән сән кец-таал тогталһна, бичкдүд нааддг эс гиҗ спортын талвң тосхлһна, нег һазра улсин санл мөңкрүллһнә керг-үүлдврмүд күцәнә. Болв седвәр татсн улс бийснь болн селәнә муниципальн бүрдәц бас эврә демән күргҗ, төсв күцәлһнд мөңгән немх зөвтә. Эн көтлврт шунмһаһар орлцҗ, бәәсн һазртан сән таал тогтахар шунҗадг муниципальн бүрдәцс дунд Үстин района Татал селәнә һардвриг болн бәәрн улсиг онц темдглх кергтә. Эднә седвәрәр һурвн төсв күцәгдв, ода эдн дәкәд нег төсв белдсн бәәнә.

Татал селәнә муниципальн бүрдәцин толһач Шаран Герлин келсәр, эдн түрүн болҗ 2021 җилд эн көтлврт орлцад, селәнә сойлын Герин өөр шидр бичкдүд нааддг талвң тосхв. Эн кергт ут тоодан 950 миңһн арслң олзлгдв, терүнәснь 760 миңһн арслң таңһчин финансин министерств һарһҗ өгв, СМО болн бәәрн фермер Эльбикә Савр 95 миңһәд арслң немв. 2022 җилд селәнәхн хойрдад эн көтлврт орлцад, йилһгдсн мөңгәр Чомпот селәнд худг бурһудҗ малтв. Бичкн селәнә бәәрн улсин хург давулад, бичкдүдт нааддг талвң эс гиҗ хату девскр углҗ тәвх төсв күцәх сүв-селвг орулгдсн билә. Болв әмтн малан услҗ болҗахш гиһәд, худг малтх шиидвр авсмн. Эн кергт таңһчин хазнас 1 сай 200 миңһн арслң йилһгдсн билә, наадк мөңгинь селәнә бәәрн улс болн СМО даав. Аһшас ирсн мергҗлтнр 110 метр гүн нүк бурһудад, ус олҗ авв. Түрүләд уудг усн һарчала, зуг ода тернь давста болв, тегәд техническ чинртә болҗ олзлгдна. Хәрнь, ода терүг түүмрәс саглуллһна кергт олзлҗ, ик савд ус хадһлна. 2022 җилд Татальск СМО Төрскән харсгч Алдр дәәнд орлцсн нег һазра улсин санлын бумблв яслһна болн эргндк һазртнь сән кец-таал тогталһна төсв белдв. Селәнә сойлын Герин өөр углҗ тәвгдсн санлын самбрт дәәнә һалд әмнәсн хаһцсн нег һазра улсин нерд бичәтә бәәнә. Санлын самбриг шинрүләд, эргндк һазртнь сән кец-таал тогтаһад, урһа модд болн цецгүд суулһв. Селәнә делгрлтд ик тәвцән орулсн Батыр Коршаевич Мучаевин болн «Раздольный» эдл-ахуг олн җилдән һардҗ йовсн Василий Очкаевич Тепкуевин санлын самбр сойлын Герин эрст углҗ тәвгдв. Ода энд Алдр Диилврин, хальмг улсиг цааҗла харһулсна болн нань чигн темдгтә өдрмүдин керг-үүлдврмүд давулгдна. Сойлын герин эргнднь шам бас углгдв, тегәд олна керг-үүлдврмүд давулхд энд тааста болна.
- Һурвн җил дарандан шаңһа көтлврт орлцад, әмтнә седвәрәр чинртә төрмүд хаһлҗ һурвн төсв күцәввидн. Көтлврин некврәр эн җил бидн терүнд орлцсн угавидн, зуг дәкәд нег төсв белдвидн, тегәд ирх җилд орлцхин төлә эрлһән орулвидн. Хальмг Таңһчин финансин министерствин шиидврәр ирх җилд эн көтлврт орлцх муниципальн бүрдәцст шаңһас йилһгдҗәдг мөңгнә кемҗән 3 сай арслң күртл икдв. Бидн селәнд амрлһна парк секхәр зуралҗанавидн. Терүнд дөрвн орм бүрдәгдх, негнднь бичкдүд наадх, хойрдгчднь спортын талвң бүрдәгдх. Өрк-бүләрн ирәд моддын сүүдрт эс гиҗ сег дор амрхин төлә салу орм йилһгдхмн. Дәкәд олна керг-үүлдврмүд давулхин төлә тәәз болн хәләһәчнр суудг орм кехәр бәәнәвидн. Кемр мана төсвиг дөңнҗ, шаңһас мөңг йилһҗ өгхлә, хавртан тосхлтын көдлмшән эклхәр бәәнәвидн. Шаңһа көтлврт шунмһаһар орлцҗ белдсн төсвән күцәмҗтәһәр күцәсн муниципальн бүрдәцсиг дөңнҗәхнь маднд ик урмд өгнә. Бәәрн улс бәәсн һазран сәәхрүлҗ, сән таал тогтахар седвәр татдгинь, эврә демән күргдгинь темдглҗ, шаңһас мөңг йилһҗ өгчәхнь йир сән. Бидн района болн таңһчин һардврин дөң-тусар төрскн селәндән һурвн төсв күцәсндән байрта бәәнәвидн, – гиҗ Татал селәнә толһач Шаран Герл келнә.
Селәнә делгрлтд малчнр, арһлачнр, нег һазра улс ик дөңгән күргдгиг Герл Викторовна онц темдглҗ, төрскнч седклтә улст ханлтан өргнә. Фермермүд Эльбикә Савр, Манҗин Леҗн, Мөңкән Бадм, Көкән Евгений, Карсан Арслң, Очра Мергн, Һәрән Нарн болн нань чигн малчнр кезә чигн демән күргҗ, медәтнрт болн өнр-өсклң өрк-бүлмүдт демән күргнә. Элстд бәәдг Мучан Эрднь тосхлтын бүрдәц һарддг төләдән шишлң көлгн кергтә болхла, даңгин нөкд болна. Тиигәд, ода селәнәхн парк тосххин төлә хуучн хойр гер цуцад һазринь хог-богас цеврлҗәнә, тегәд Нарн Николаевич шишлң техник һарһҗ өгв. Архангельск балһснд порт һардҗадг Һәрән Цецн буйнч седклин кергт орлцҗ, бас демән күргҗ, нег һазра улсиг дөңннә. Тиигәд, одахн эн медәтнрин Өдрт далн нас һарсн һучн аав-ээҗд хот-хол хулдҗ авхд, селәнә сурһулин 34 күүкн-көвүнд канцелярск эд-тавр хулдҗ авхд мөңг йилһв. Төрскн һазрасн холд йовдг болв чигн Цецн Николаевич СМО-н толһачла бат залһлда бәрҗ, ямаран төрт орлцҗ дөң болхиг сурна.
- Ода бидн экин Өдрт белдвр кеҗәнәвидн. Олн үртә, тоомсрта экнрин ач-тус хәрүлҗ баһ-саһар белгән өгхәр зуралҗанавидн. Цергә шишлң керг-үүлдврт орлцачнрин экнриг болн авальмудыг эрк биш бас тевчҗ, байрин керг-үүлдврт дуудхвидн. Мана селәнд күүкд улсин олна бүрдәц күцәмҗтәһәр үүлдҗәнә. Седвәртә, төрскнч седклтә, арһта күүкд улс селәнә бәәдл-җирһлд шунмһаһар орлцна. Мана нег һазра залу улс ода цергә даалһвран күцәҗ йовна, бидн теднд хот-хол, хувц-хунр цуглулҗ йовулнавидн. Цергә даалһвран күцәҗ йовад, әмнәсн хаһцсн Эрднин Санана санлд нерәдҗ баннер углҗ тәвхәр бәәнәвидн. Тиигәд бидн цугтан төрскн һазр-усан делгрүлҗ сәәхрүлхәр шуннавидн. Олна дөңгәр ямаран чигн төр хаһлҗ болхмн, – гиҗ Герл Викторовна темдглнә.
ДООҖАН Наталья