Үүдәлтән эврә улстан нерәдлә

Эн өдрмүдт Хальмг Таңһчд нертә бичәч болн шүлгч, «Хальмг үнн» газетд арвн нәәмн җилдән көдлсн седкүлч Җимбин Андрейин 100 җилин өөнд нерәдсн кесг керг-үүлдвр болв. Бар сарин 5-д болхла бичәчин ончта өөнд нерәдсн байрин сүүр болв.
Энүнд таңһчин бичәчнр, Хальмг ик сурһулин багшнр, райодын болн Элст балһсна сурһульмудын хальмг келнә болн утх-зокъялын багшнр, сурһульчнр орлцв. Эдниг Җимбин Андрейин ончта өөнлә йөрәҗ, таңһчин Улсин Хуралын (Парламентин) Ахлач Артем Михайлов нүр үгән келв. Бичәчин үүдәлт кезә чигн чинрән геешго, 18-тә салдс болҗ Җимбин Андрей фронтд одла, Төрскән харсгч Алдр дән эклсн цагин туск шүлгүднь баһ наста дәәчин санан-седклинь медүлҗәнә, ода цергә керг-үүлдврт орлцҗах баахн көвүдин седкллә мел ирлцҗәнә. Тер аврлт уга дәәлдәнд үүрмүдән гееһәд, теднә тускар шүлгүдтән бичсмн.
Ода кесг келн-улс чидлән хамцулад, Әрәсән үлмә уга бәәдлин туст шинәс толһаһан өндәлһсн хортнла дәәлдҗәнә, мана дәәчнр эрк биш диилвр бәрхнь лавта, тер диилвриг өөрдүлхин төлә бидн цугтан нег-негән дөңнҗ, ни-негн бәәх зөвтәвидн. Таднд цугтадтн сән-сәәхн җирһл дурдҗанав, гиҗ Артем Васильевич товчлв.
Цааранднь ахр үгән сурһуль-эрдмин болн номин министрин үүл дааҗадг Әңгрә Булһн келәд, Җимбин Андрей билгтә бичәч болсн деерән мана хальмг олн улсин җирһл, түүнә байрта, һашута халхсинь чигн үзүлҗ, хальмг утх-зокъялд болн олн-әмтнә санлд ончта орман эзлҗәнә, гиҗ Булһн Борисовна темдглв.
- Эндр бидн ачта гисн, тоомсрта, нертә гисн бичәчин 100 җилин өөниг темдглҗәнәвидн. Бидн Андрей Манганыковичлә кесг җилдән хамдан «Хальмг үнн» газетд көдлҗ йовлавидн. Түүнлә хамдан келн-улсин һарцд үүлдҗәсн дәәнә талдан ветеранмуд мана бичсиг чиклҗ, селвгән өгч, маднд нүдн-амн болҗасмн, - гиҗ бичәч Нуура Владимир тер цага тодлвран эклв. - Цөн үгтә, һольшг заңта, баһчудын туст ээлтә, тедниг дөңндг бичәч болн ах үр Андрей Маңганыкович бәәсмн. Тиим улс ода цөн, тоота. Маднд эцк болад, мана өслтд дөң болҗасмн. Эдн орн-нутган, таңһчан дәәнә хөөн босхсн деерән маднд хальмг урн үгин, сойлын авъясин тускар ик медрл өгсмн, ик чилшго зөөриг маднд үлдәсмн, - гиҗ Влдаимир Дорджиевич тодлвран келв.
Цааранднь нертә шүлгч Григорий Кукарека үг авв. Григорий Григорьевич кесг райод эргҗ йовад, селәдин сурһульмудта, харһад, Җимбин Андрейин намтрин, үүдәлтин тускар эднд келҗ өгв. «Би күүндврин йовудт дәәнә цагин олн тоот олзлҗалав, тернь бичкдүдт болн ах классмудын арвтнрт ик гидгәр таасгдв, мини келвр тедниг икәр соньмсулв», - гиҗ Григорий Григорьевич райодт болсн харһлтсин тускар келв. Тер мет Андрей Манганыковичлә кесг арвад җилин тушарт үүрлҗ, бичәчнрин ниицәнә халхар Хальмг Таңһчд, Ар үзгин Кавказд болн орн-нутгин нань чигн регионмудт давҗасн кесг керг-үүлдврт орлцҗала. «Бийиннь тускар, түүнә үүдәлтин, шин бичсн дегтрмүдин тускар Андрей Манганыкович икәр келдго билә, мана баһ наста бичәчнр ю кеҗәнә, тедн мадниг ямаран шин үүдәврәр байрлулна, гиҗ келәд, баһчудын тускар хамгин түрүнд келдмн. Түүнә селвгиг баһ наста шүлгчнр Ольга Чернышова, Санҗин Николай болн нань чигн баһ наста билгтнр соңсҗ дамшлта авла», - гиҗ Григорий Григорьевич тодлвран сергәв.
Таңһчин сурһульмудт болсн харһлтсиг цааранднь кехмн, күүкдт дару-дарунь орн-нутгин болн таңһчин тууҗин, сойлын болн авъясин тускар келхмн, тиим кевәр бидн төрскнч седклтә баһчудыг өскхвидн гиҗ бичәч заав.
Цааранднь Хальмг Таңһчин артистк Тамара Параева Җимбин Андрейин кесг шүлгүдиг хальмгар умшв, эдн олн келн- улсин иньгллтин, төрскн һазрин, хотл Элстин сәәхн хүврлтсин туск шүлгүд болсмн.
Тер мет Лаганя 4-ч тойгта сурһулин болн Элст балһсна Хальмг келн-улсин гимназин сурһульчнр нертә бичәчин кесг шүлгүд умшҗ өгв. Нег үлү сәәхн келәрн, айлһарн Келн-улсин гимназин элчнр йилһрәд бәәв, нам 1-ч болн 2-ч классмудын сурһульчнр сәәхн хальмг келтә болсн деерән шүлгин учр-утхинь йоста артистнр мет медүлв. Тер мет Яшкулин олн салврта гимназин элч бас олна оньг авлв. Тернь Андрей Манганыковичин төлә йоста байр болх бәәсмн, яһад гихлә кесг шүлгән бичәч өсчәх үйд нерәдсмн.
Билгтә сурһульчнриг бичәчин күүкнь Җимбин Надежда мөңгнә мөрәһәр болн сурһуль-эрдмин министрин үүл дааҗадг Әңгрә Булһн Ханлтын Һашгудар ачлв.
Цааранднь багшнр болн сурһульчнр Җимбин Андрейин үүдәлтд нерәдсн кесг илдкл кев. Энүгәр өрүни байрин хург көдлмшән төгсәв.
Асхлад болхла, таңһчин залврин сүүрин бәәрнд Җимбин Андрейин үүдәлтд нерәдсн асхн болн концерт болв. Бичәчин намтрин болн бәәдл-җирһлин йовудын тускар бичәч болн публицист Цернә Василий келҗ өгв. Бичәч Яшкуль болн Элст сулдхлһнд яһҗ орлцҗасинь, тер дәәлдән хөөннь Җимбин Андрейин үүдәлтд ямаран орм олсна тускар ахр илдклд келгдв.
Тер мет бичәч Нуура Владимир түүнә сурһмҗлач, ах үр бәәсн нертә бичәчлә хамдан көдлҗәснә туск тодлврарн хувалцҗ, Андрей Манганыковичд нерәдсн шүлгән умш, олнд соңсв.
Цааранднь таңһчин залврин Ахлачин негдгч дарукин дааҗадг Цернә Эрднь эн керг-үүлдвриг бүрдәсн билг-эрдмин колледжин багшнрт болн оютнрт, бичәчнрт, артистнрт ханлтан өргҗ, Җимбин Андрейин үүдәлт баһчудын сурһмҗллһнд, хальмг утх-зокъялын делгрлтд ик тәвцән орулҗана гиҗ темдглв.
Санлын асхни йовудт билг-эрдмин колледжин оркестр болн оютнр, нертә артистнр «Нүүдлә» болн дәәнә цагин нань чигн ду дуулҗ, бичәчин шүлгүд умшҗ, Манҗин Аркадин болн моңһл көгҗмчнрин үүдәврмүд наадад, ирсн хәләһәчнрт байр үүдәв.

ТҮРВӘН Һуна