Социальн теткврин көдлмш ик дааврта

13-02-2025, 15:31 | Экономика, Таңһчин зәңгс, Зіњг

Шидр Хальмг Таңһчин социальн делгрлтин, күч-көлснә болн көдлмшәр тетклһнә министерств 2024 җилд кеҗ-күцәсн көдлмшин аш дигләд, эн җилин зуран һоллгч зөрүллтс темдглҗ авв. Хальмг Таңһчин залврин Ахлачин дарукин – таңһчин социальн делгрлтин, күч-көлснә болн көдлмшәр тетклһнә министрин үүл дааҗадг Өлзәтин Марина сүүриг һардҗ давулв. Коллегийин сүүрт СФР-ин таңһчд үүлддг региональн әңгин һардачин дарук Евгений Алексеев, күч-көлснә инспекцин һардач Орһдан Вера, социальн бүрдәцсин һардачнр орлцв.

Хургин эклцәр таңһчин социальн харслтын халхд һучн-дөчн һар җилин эргцд үнн-чик седклтәһәр көдлҗ йовх көдләчнр Татьяна Аленикова, Манҗин Татьяна, Ирина Куликова, Светлана Кутепова болн Улана Ирина «Әрәсән әмтнә социальн харслтын ачта көдләч» гидг күндтә темдгәр ачлгдв. Өлзәтин Марина йилһән сән көдләчнриг шаңһа ачлвр авснлань йөрәһәд, өөдән мергҗлттә, кергтән итклтә болн ик дааврта төләдән олнд үлгүр-үзмҗ болнат гиҗ темдгләд, цааранднь чигн әмтнд килмҗән болн өр-өвч седклән тусхаҗ көдлхиг дурдв.
- Давсн җилд мана орн-нутгт өрк-бүлин җил болв, тегәд нилхд төрлһиг урмдуллһна, өрк-бүлин чинр өөдлүллһнә, олн үртә улсиг дөнңлһнә төрмүд һол оньгт билә. Олн үртә өрк-бүлмүдин туск таңһчин заканд сольвр орулгдв, эднд сар болһн болн җилд нег дәкҗ өгдг немр дем батлгдв. Тиигәд, олн үртә өрк-бүлмүдин сурһульчнрт олна көлгәр йовхин төлә сар болһн 600 арслң йилһгднә, дунд шишлң сурһулин бүрдәцд сурдг күүкд-көвүдт сар болһн халун хотар тетклһнд бас демин мөңг өгдг болв. Нидн өрк-бүлин җилд нерәдгдсн олн зүсн керг-үүлдврмүд, марһас, наадм болв, терүнд нег һазра мана улс шунмһаһар орлцв. «Әрәсә» һәәхүлд, «Җилин сән гисн өрк-бүл», «Энтн мана өрк-бүлин авъяс» болн нань чигн марһанд таңһчин элчнр күцәмҗтәһәр орлцҗ, хальмг улсин авъясмудын, сойлын тускар олнд медүлв. Бидн түрүн болҗ өрк-бүлмүд дунд сән гисн эдл-ахун марһа бас давулвидн. Эн җил бидн өрк-бүлмүдиг дөңнлһнә керг-үүлдврмүдиг цааранднь күцәхвидн. Тиигәд, өркән өндәлһҗәх баһчудыг эрк биш дөңнхвидн, нилхд төрлһиг урмдуллһна төрт ик оньг өггдх. Әрәсән Президентин шиидврәр «Эк-баатр» нер зүүдг экнр күч-көлснә Баатрин онц зөв эдлхмн, олн күүкд асрҗадг эк-эцкнр алвна туст бас онц зөв олзлдг болхмн. Көдлмшәр әмтиг теткҗ, иргнмүдин олз-ору икдүллһнә, җирһлин таал ясруллһна туст бас аһу ик көдлмш күцәх кергтә, – гиҗ Марина Петровна нүр үгдән темдглв.
Министрин дарукс Мамина Ольга, Һәрән Ольга болн Потолдыка Екатерина давсн җилин эргцд әмтнә социальн теткврин болн харслтын, көдлмшәр тетклһнә туст күцәсн көдлмшин аш диглҗ тооцаһан өгәд, социальн бүрдәцсин үүлдврин тускар келҗ өгәд, эн җил ямаран төрмүдт оньг өгхин, нидн илдкгдсн дуту-дундс чиклҗ үүлдврән ясрулхин тускар келв. 2024 җилд әмтнд социальн дөң күрглһнд 2,7 җува арслң олзлгдв. Тер мет Әрәсән социальн саңгин таңһчар үүлддг әңг социальн демин мөңг өглһнд 8,2 җува арслң һарһв. Нидн ут тоодан 121 миңһн күн социальн дөң авв. Давсн җилд мана таңһчд олн үртә өрк-бүлмүдин то 2023 җиллә дүңцүлхлә 14 процентд өсәд, 8475 өрк болв. Таңһчин әмтн социальн бооца батлҗ, шаңһа демин мөңгиг олзта-тустаһар олзлҗ, оруһан икдүлхин төлә эврә керг экләд, онц эдл-аху бүрдәнә. Тиигәд, давсн җилд 569 бооцан батлгдв. 2021 җиләс авн болхла 2494 бооцан батлгдв, эн кергт 434 сай арслң йилһгдв. Көдлмшәр тетклһнә цергллтин дөңгәр давсн җилд 2 миңһн күн көдлмш олҗ авв, 115 күн немр сурһуль сурад шин эрдмтә болв. Гемтә-шалтгта улсиг, цергә шишлң керг-үүлдврт орлцачнриг болн баһчудыг көдлмшәр тетксн бүрдәцс шаңһа дем авв. Таңһчин социальн харслтын болн көдлмшәр тетклһнә цергллтс СВО-д орлцачнриг болн эднә өрк-бүлмүдиг дөңнлһнә кергт ик оньг тусхаҗахиг дааврта һардачнр темдглв. Тиигәд, нидн 36 цергч көдлмш олҗ авхд дөң болхиг сурв, теднәснь 13 күн көдлмшәр теткгдв, 17 күн немр сурһуль сурад, шин эрдмтә болв.
Эн җил мана орн-нутгт «Өрк-бүл» болн «Кадрмуд» гидг келн-улсин шин төсвс экләд күцәгдҗәнә, теднә медлд өрк-бүлмүдиг дөңнлһнә, әмтнә олз-ору икдүллһнә, немр сурһуль сурч шин эрдмәр көдлмш олҗ авлһна керг-үүлдврмүд күцәгдхмн. Эн җил Элстин эрмдгтә улсин болн медәтнрин гер-интернатын немр бәәр тосхлһна көдлмш эклхмн. Энд нег, хойр болн дөрвн күн бәәдг хораста (ут тоодан 120 орм) шин бәәрн, «Милосердие» әңг (80 орм), хот болһдг, эмнлһнә болн бәәц тетклһнә, олн зүсн спортивн болн нәр давулдг хорас секгдхмн. Тегәд гер-интернатд медәтнрин төлә өдгә цага некврлә ирлцдг сән таал тогтагдхнь байрта.
- Эн җил маднд кех-күцәх чинртә көдлмш баһ биш. Мана оньгт баһ тетквртә, олн үртә, гемтә-шалтгта, көдлмш уга улс бәәнә, тегәд күн болһнд килмҗән тусхаҗ, төртнь орлцҗ, цаһан седкләсн дөңгән күргхәр шунҗ көдлх кергтә. Социальн халхд көдлдг улс тесвртә, өр-өвч седклтә, кергән сәәнәр меддг, олн зүсн төрәр цәәлһвр өгхдән белн бәәдг, ик дааврта улс болх зөвтә. Баһчуд мана зергләнд бас орҗ, социальн халхд көдлхиг кергтә, терүнә төлә сурһулин бүрдәцсд харһлтс давулҗ, мана эрдмин тускар цәәлһврин көдлмшиг шунмһадулхвидн. Өдгә цага некврлә ирлцҗ үүлдхин төлә олн зүсн марһаст орлцҗ, мөрә шүүҗ социальн харслтын болн теткврин халхин төсвс бәәдл-җирһлд тохрах кергтә, – гиҗ Өлзәтин Марина сүүриг товчлҗ келв.

ДООҖАН Наталья

Видео