Седвәртә нег һазра улсин нилчәр

Өдгә цагт баһчуд дунд сурһулян төгсәһәд, орн-нутгин балһсдт, ик сурһуль төгсәҗ, нурһлҗдан тенд үлдәд көдлнә. Энд кемд бичкн селәдт альд көдлхмн гисн сурвр даңгин үүднә. Мал өсклһнә халхар болн багшар көдлҗ болхмн, талдан бүрдәцс болхла цөн, тегәд баһчуд балһсн тал темцнә, гиҗ зәрмнь келнә.
Зуг кесгнь тиим тоолвриг бурушана. Одахн Әрәсән Президент Владимир Путинә седвәрәр бүрдәгдсн «Служение» мөрән йовудт орн-нутгин муниципалитетмүдт күцәмҗтәһәр көдлҗәдг һардачнрин тускар кесг фильм цокч авгдв. Тедн дунд Көтчнрә района Шатта селәнә муниципальн бүрдәцин толһач Раиса Водопьянова бас онц темдглгдсн билә. Энүнә туск видеозурц ниигмин сүлҗәнд тархагдад, нег һазра улсин төлә байр-бахмҗ үүдәв.
Раиса Саранговна Шатта селәнә ахлачар арвн җилдән көдлҗәнә. Урднь эн селәнә дунд сурһульд сурһмҗллһна халхар һардачин дарук болҗ арвн тавн җилдән көдлсн билә. Нег һазра улсин келсәр, эндр ахлачин һардврт селәнд кеҗ-күцәсн тоотнь баһ биш болна.
Эндр Шатта селәнд 700 шаху күн тоод авгдв. Көтчнрә района төв селәнәс Шатта 55 дуунад бәәнә. Селәнә дунд сурһульд дөчн көвүн-күүкн сурна. Арвн тавн багш сән медрл болн сурһмҗ эднд өгнә. Багшнрар нурһлҗдан Шаттад өсч-боссн улс көдлнә, терүнәс нань багшлҗадг селәнә берәчүдин тонь бас баһ биш. Тавн җил хооран «Земск багш» шаңһа көтлврәр англь келнә баахн багш Манҗин Кермн ирәд, күцәмҗтәһәр көдлҗәнә. Дунд сурһулин бәәрн хуучн, тегәд шаттахн сурһулин шин гер кезә тосхгдхинь күләҗәнә.
Тер мет Шаттад бичкдүдин сад бас көдлнә. Өдр болһн хөрн бичкн нааран ирнә. Өдрин дуусн бичкдүд йисн күүнә хәләврт бәәнә, тедн дунд дамшлтта сурһмҗлачнр, шимтә хот-хол белддг көдләчнр бәәнә. Селәнә багшнрин болн сурһмҗлачнрин келсәр, Шатта селәнд өсч-боссн улс бичкнәсн авн уңг-тохман, төрскн келән, тууҗан, авъяс-заңшалан сәәнәр меднә.
Селәнә тал дунд одахн тосхгдсн сойлын Гер дүңгәнә. Энүг 2019 җилд «Сойл» шаңһа көтлврин йовудт тосхад, 2020 җилин эклцәр байрин бәәдлд секв. Эндр шаттахн ик-бичкн уга нааран ирәд, ямр чигн нәр-наадан бүрдәһәд, цаган сергмҗтәһәр давулна. Сойлын Гер дотр дегтрин саң умшачнран өдр болһн тосна. Дегтрин саңгин көдләч Манҗин Людмилан келсәр, нааран ирдг улс, олн зүсн керг-үүлдврмүдт, һәәхүлмүдт шунмһаһар орлцна. Темдглхәс, сойлын Герин ул деер «Җирһлин айс» нертә баг үүлднә. Терүнә ханьд нег һазра педагогическ күч-көлснә ветеранмуд болн медәтнр орна. Селәнд учрсн байр болһнд орлцад, сәәхн еңсг дууһарн олыг байрлулна. Терүнәс нань «Белг» нертә билг-эрдмин клуб, театральн кружок, «Хоңһрин ачнр» бииһин баг, ширә деер нааддг теннисин секц бас үүлднә. Онц темдглхд, эндр цергә шишлң керг-үүлдврт орлцачнрин төлә нег һазра улс цуг халхар дөңгән күргхәр шунна. Эдн хамдан цуглрад, өөмс болн гөлм өлгәд, хорһн шам кеһәд болн талдан тоот белдәд, цергчнрт илгәнә. Тер мет нег һазра фермермүд үкрә болн хөөнә мах, тос садсмудт даңгин өгүлнә.
Тер мет дорас өсч йовдг үйнрин төлә энд сән таал бас тогтагдҗана, «Селәнә һазрт сән кец-таал тогталһн» шаңһа көтлврин йовудт бичкдүдин талвң углҗ тәвгдв. 2024 җилд хазна седвәргч халхар мөңг һарһҗ өгсәр Диилврин парк босхгдв. Паркд нег һазра дәәчнрин санлын самбрмуд углҗ тәвгдсн билә. Эргндк һазртнь урһа модд болн цецгүд суулһгдв.
Нидн таңһчин болн района хазнас йилһгдсн мөңгәр шаңһа хаалһас авн Шатта селән күртл үүрмг чолуһар бүркгдсн хаалһ тосхгдв. Эн йовдл Шатта селәнә бәәрн улсиг икәр байрлулв. Тер юңгад гихлә намрин-үвлин цагт хур-цасн орад, бальчгта хаалһар йовхд дашката бәәсмн.
Селән һазрт эрүл-менд харлһна мергҗлтнр даңгин кергтә болна. Эмч долан хонгт иигәрән нег дәкҗ ирәд, селән улсин эрүл-мендинь шинлҗлнә. Дор ормднь болхла медицинск хойр эгч нег-негән соляд көдлнә.
Тиигәд седкл бәәхлә, бичкн селәнд чигн бәәһәд көдлҗ болхмн. Селәнд дунд сурһуль бәәхлә, үрдән өскәд, малан асрад, төрскн һазр-усан делгрүлх арһ бәәнә. Раиса Водопьянован һардврт шаттахн төрскн һазран босххин болн делгрүлхин төлә арһ-чидлән агсч, шунлттаһар көдлҗәнә.
КАРСАНА Евгения