«Җаңһр» - хальмг улсин мөңк зөөр

27-09-2025, 11:26 | Таңһчин зәңгс, Зіњг, Сурєуль-эрдм

Ямаран чигн келн-әмтнә амн үгин зөөрнь байн болдг. Нарт-делкәд амн үгин зөөр болҗ хадһлгдсн олн зүсн үүдәврмүд бәәнә. Тедн дунд хальмг баатрльг «Җаңһр» дуулвр бас эврәннь онц орман эзлв.
Хальмг улсин баатрльг дуулвр «Җаңһр» олн-әмтнә ухан-седклиг, күслиг сәәхн медүлҗәнә, цуг әмтн хоорндан ниитә, ах-дүүһинәр бәәҗ, амулң җирһтхә гисн учр-утхта. Эн дуулвриг маднд өвкнр үлдәсн чилшго ик зөөр мөн.
Өдгә цагт «Җаңһрин» 585 җилин өөн темдглҗәнәвидн. Элст балhсна 12-ч тойгта дунд сурhульд эн ончта өөнд нерәдсн соньн керг-үүлдврмүд давулгдв: дегтрин болн зургудын hәәхүл, сурhульчнрин тәвсн наадд болн нань чигн марһас болв. Сурһульчнр дуулврт орсн амн үгин зөөрлә болн хальмг улсин хуучн авъясмудла таньлдв.
Хальмг келнә багшнр Е.И Егорова, Б.В. Берикова, А.Х. Босханджиева, В.А. Зулаева, С.А. Чимидов, С.А. Наминова, Е.Б-Г. Убушаева, Г.Б. Сангаджиева баатрльг дуулврин тускар цәәлһҗ келв. Класс болһнд «Җаңһрин» туск күүндвр бүрдәгдв, күүкд-көвүд «Җаңһрин» бөлгүдәс тасрхас умшад, тууль-тууҗ, үлгүрмүд келәд марһлдв.
6-ч классин сурhульчнрин хоорнд «Җаңһр» - баатрльг дуулвр» гидг нертә, эклц классмудт жаңһрчнрин марһас болв. А.Х. Босханджиева 8 «б» класст «Эсвин хоккей» гидг наад давулв. Сурһулин дегтрин саңгин көдләч Т.Л. Нюдюльчиева дегтрин hәәхүл белдв. Дорас өсч йовдг күүкд-көвүд «Җаңһрт» дуртаһинь, чаңһ-чиирг баатрмуд сән үлгүр болҗахинь үзҗ болв.
Зуралсн цуг керг-үүлдврмүд өөдән кемжәнд давв, улан залата хальмгуд алдр тууҗта, сәәхн келтә, байн сойлта болжахиг сурhульч болһн тодлҗ авснь лавта. «Җаңһр» бәәһәд хальмг келн-улс әмд бәәһә. Өөрд-хальмгуд бәәһәд «Җаңһр» ода күртл дуулгдна. Юуһинь нуухв, зууһад җилмүдин туршарт алдршго зөөр болҗ тохрад, үүлн уга чилгр теңгр мет мандлад, өргн дала мет делврәд, ууҗ шавхшго, эдлҗ чилшго уурхан саң болҗадг баатрльг дуулвр «Җаңһр» мөн.
Дорас өсч йовдг баһчуд, эврәннь әмтнә зөөриг медх, хадһлх, дасх зөвтә. Күн болһн «Җаңһртан» дурта болх зөвтә, ээҗ-аавиннь хадһлсн зөөриг дасч авад, медрлән гүүдүлх зөвтә, «Җаңһрин» баатрмуд үлгүр-сурһмҗ болх зөвтә. Юңгад гихлә мана цагт чигн һо-һольшг, чаңһ-чиирг, сансан күцәдг, Төрскндән эңкр әмтн күндлгднә. Мана хальмг улсин ухан-седклин зөөр болҗадг «Җаңһр» өдгә цаг күртл сурһмҗта болна.
«Җаңһр» - мөңк, унтршго күмни зөөр мөн.

ОКУНА Светлана,
Элст балһсна 12-ч тойгта дунд сурһулин хальмг келнә багш