Байрин хургт номтнриг болн багшнриг ачлв

Үкр сарин 12-т Хальмг ик сурһулин 55 җилин өөниг таңһчин һоллгч вузин багшнр болн оютнр бүкл таңһчла хамдан цааранднь өргәр темдглҗ нәр-наадан кев. Эн өдр вузин негдгч тойгта оютнрин бәәр байрин бәәдлд секгдв. Олна нәәрт Хальмг ик сурһулин һардачин дарук Баатрин Эльза, урднь эн үүлд көдлҗәсн Манҗин Валерий, таңһчин залврин Ахлачин дарук, социальн делгрлтин, күч-көлснә болн көдлмшәр тетклһнә министрин үүл дааһач Өлзәтин Марина, общежитьд оютна цагтан бәәсн Цаһалан Владимир энд бат ясврин көдлмш яһҗ давҗасна тускар келҗ, тодлврарн хувалцҗ, оютнриг шин бүүртән орсна ончта йовдлла йөрәв.

Бат ясврин хөөн медҗ болшгоһар шинрүлгдсн оютнрин гериг таңһчин Улсин Хуралын (Парламентин) Ахлач Артем Михайлов болн Хальмг ик сурһулин һардач Салан Бадм байрин бәәдлд секҗ улан тасмиг керчҗ багшнрла болн оютнрла хамдан бәәшңд орв.
Оютнрин бәәрт ода бәәдл-җирһлин болн сурһулин цуг таал бәәнә, хора болһнд нег эс гиҗ хойр күн бәәнә, хот кедг, юм уһадг онц хорас давхр болһнд бәәнә, амрлһна, олна үүлдвр күцәлһнә, семинартан белдлһнә ик хора бас оютнриг күләҗәнә.
- Энд 1964 җил Хальмг шаңһа багшнрин күрәлң секгдлә, деерк хойр давхрт оютнр бәәлә, түрүн хойр давхринь күрәлңгин һардвр болн кичәлин хорас, лабораторьмуд эзлҗәлә. Түрүн саамд энд филологин болн физикин-эсвин хойр дацң бәәсмн, – гиҗ гуманитарн дацңгин декан, тууҗин номин кандидат Әбән Ольга цәәлһв. Ольга Николаевна таңһчин һоллгч вузд экләд көдлснәс нааран 25 җилин өөнән бас темдглв.
Тиим кевәр эн герт таңһчин ик сурһуль эклцән авсмн, хальмг келнә номин шинҗллт энд цааранднь күцәгдҗәсмн, хальмг келнә тиңкм Ставрополин багшин күрәлңгәс Элстүр нүүҗ ирсмн. Түрүн профессор Бадмин Бата болн нань чигн номтнр тер шинҗллтд нилчән күргҗәсмн.
Бас эн өдр таңһчин залврин герт Хальмг ик сурһулин төгсәһәчнрин ик хург болв. Президиумд Шри Ланкан, Сирийск Арабск республикин, Туркменистана төгсәһәчнр, таңһчин баһчудын кергәр агентствин һардач Камиль Маркеев орв. «Хальмг келн-улсин онц бәәдл-әмдрлиг Хальмг ик сурһуль медрлин, сурһуль-эрдмин салврар теткҗәнә, түүнә тускар мартхмн биш», – гиҗ Октябрьск района һардач Увшан Басң темдглв.
- Хальмг ик сурһуль өслтин кесг эв-арһ өгнә, тана үүрмүд-оютнр таднд бас урмд өгәд бәәх, тиигҗ олна күчәр тадн күслдән күрхит. Бидн баһчудт арһлачин керг секлһнд дөң болҗалавидн, тиим медрлиг маднд Хальмг ик сурһуль өглә. Ода Городовиковин дачин ормд баһчудын гер секгдв, Сити Чесст шатрин бәәшң бас баһчудын ик төвд хүврв, баһчудт күцәх керг баһ биш, сурһулян чиләһәд тер кергт орлцтн, – гиҗ Камиль Маркеев оютнрт селвгән өгв.
- Сурһуль-эрдм күн болһнд чидл, күч-өгнә. Хальмг ик сурһульд орс кел дасҗ авлав, ода энд аспирантурт сурчанав. Мини бүрдәсн хурлд Бурхн багшин номиг орс келәр цәәлһҗәнәв, кесг орс улс тер лекцд ирнә, кесг орс улс гелңгүд болҗ Бурхн багшин номиг дасҗана, тиигҗ хальмг вузин дөңгәр кергән олув, – гиҗ Шри Ланкас ирсн гелң Ракване Теро оютнрт эврә өслтин тускар келҗ өгв.
- Бидн Хальмг ик сурһулин нарт делкән өргн нөкцлтиг, түүнә эв батруллһна үүлдвриг дөңнҗәнәвидн, хальмг вуз эндр өдр цуг орн-нутгин төлә кадрмуд белдҗәнә, – гиҗ РФ-н МИД-ин Әәдрхнд бәәх элчлтин атташе Михаил Рудов темдглв. Тер мет талдан орн-нутугудын болн регионмудын ик сурһульмудын элчнр тоолвран келв. «Бидн Хальмг ик сурһульла кедг нөкцлтәр бахмҗ кеҗәнәвидн. Мана 100 оютн ода хальмг вузд сурчана, тернь мана нөкцлт өсәд-өргҗәд бәәхиг иткүлҗәнә», – гиҗ Киргизстана Баткенск ик сурһулин һардач Айдарбек Гыязов онц темдглв. Хальмг вузин күцәҗәх олн халхин үүлдврин, түүнә өсҗәх үзмҗин тускар Хальмг ик сурһулин һардач тодрхаһар келҗ өгв.
Москвад болн Санкт-Петербургд, талдан регионмудт болн орн-нутгудт бәәдг төгсәһәчнр эндр өдр ямаран керг күцәҗәхән, Хальмг ик сурһульла ямаран залһлда бәрҗәхән келҗ өгв. Азин, Африкин орн-нутгудла нөкцлтән өргҗүллһнд Хальмг ик сурһулин багшнрт болн оютнрт тенд бәәдг төгсәһәчнр дөң болҗ туста кесг керг күцәнә. Тер нөкцлтиг цааранднь өргҗүллһнә, хальмг вузин төгсәһәчнрин негдлтин чинринь өөдлүллһнә тускар ик хургт өргн күүндвр болв, төгсәһәчнр дамшлтарн хувалцҗ туста харһлт кев.
Өөнин керг-үүлдвриг төгсәҗәх байрин хург Хальмг филармоня бәәшңд болв. Хальмг ик сурһулин коллективиг таңһчин Толһач Хаска Бату йөрәҗ улм өөдән күцәмҗ бәрҗ номин шинҗллтән гүүдүлҗ таңһчдан бол норн-нутгтан улм икт сан күргҗ вузин нер туурулҗ амулң эдлҗ бәәтн гиҗ дурдв. Түүнә илгәсн бичгиг таңһчин Толһачин администрацин һардач Кирилл Попов умшҗ өгв. Эврә нерн деерәс чигн үг келҗ, улм өөдән ашт күрч хальмг вуз цецгәрҗ йовтха гиҗ йөрәв. Цааранднь «Хальмг Таңһчин ачта багш» гидг күндтә нер зүүсн вузин көдләчнрт иткл цаасинь өгч темдгүд зүүлһв. Ачта нер доцентнр Кекән Татьяна, Елена Орлова, Шурунга Болха болн нань чигн номтнр зүүв. «Хальмг Таңһчин ачта иргн» гидг өөдән нерн профессор Михалян Бадмд зүүлһгдв. Вузин цергллтин һардач Доглан Любовьд «Хальмг Таңһчин эдл-ахун ачта көдләч» гидг күндтә нерн зүүлһгдв.
Хальмг Таңһчин Күндллһнә һашгар профессор Арыла Юрий ачлгдв. «Хальмг Таңһчин номин ачта үүлдәч» гидг күндтә нерн профессормуд Балан Баатр болн Лиҗин Кларад зүүлһгдв.
Хальмг ик сурһулин һардач Салан Бадм вузин күцәсн аһу ик үүлдврин тускар келҗ, иргчдән күцәх төсвин болн һазадын ордудын номтнрла өсҗәх нөкцлтин тускар цәәлһв.
Цааранднь вузин коллективиг ончта өөнләнь федеральн инспектор Александр Беляев йөрәҗ вузин көдләчнрт Әрәсән ачлврмуд бәрүлҗ өгв. Тер тоод «Әрәсән Федерацин сурһуль-эрдмин салврин Күндтә көдләч» гидг өөдән нерн болн темдгүд баг номтнрт зүүлһгдв. Тер тоод хальмг вузин һардачин дарукс Натра Байр, Конин Оксана, залврин болн зөвин дацңгин һардач Виктория Ромадикова, тосхлтын тиңкмин һардач Амина Бадрудинова, менеджментин тиңкмин доцент Нәәмнә Кермн болн кесг нань чигн багшнр ачлгдв.
Цааранднь ирсн багшнриг болн оютнриг бәрсн күцәмҗләнь болн ончта өөнләнь Әрәсән Президентин медлд бәәх Хальмг Таңһчин элч, таңһчин залврин Ахлачин дарукин үүл дааҗах Мучкинә Герензал йөрәҗ вузин һардач Салан Бадмд Манҗушри бурхна шүтәниг бәрүлҗ өгв.
Тер мет Герензал Константиновна «Дуту-дунд уга сән күч-көлснә болн йилһврин төлә» гидг медаляр вузин һардачин дарук Мантан Эльза, доцентнр Манҗин Байрта болн Очр-Һәрән Тамараг ачлв.
«Күндтә сурһмҗлач» гидг темдг доцентнр Дорҗин Олег, Учра Еленад бәрүлҗ өггдв. «Баһ наста номт» гидг темдгәр биолог номин кандидат Увшин Алтн ачлгдв. Әрәсән ах сурһуль-эрдмин болн номин министерствин «Ветеран» гидг темдгиг доцентнр Нюденә Эльза, Баатрин Даяна, Болдра Саглрт зүүлһв.
Тер мет Әрәсән ах сурһулин болн номин министерствин Күндллһнә һашгар профессор Артан Сергей, доцентнр Очр-Һәрән Ирина, Увшан Саглр болн нань чигн көдләчнр ачлгдв. Цааранднь бас эн министерствин Ханлтын Һашг доцентнр Саман Елена, Эвин Бургста, Эрднин Эльзат болн нань чигн номтнрт бәрүлҗ өггдв.
Хальмг Таңһчин Улсин Хуралын (Парламентин) Ахлач Артем Михайлов йөрәлин үгән келҗ, парламентин ачлвриг баг номтнрт бәрүлҗ өгв. Тер мет таңһчин залврин Күндллһнә һашгиг баг номтнрт залврин Ахлачин дарук Олзәтин Марина бәрүлҗ өгәд тедниг өөнлә йөрәҗ күцәмҗ дурдв.
Байрин Хургин йовудт хальмг вузин коллективиг «Бамб цецг» ансамблин болн оютнрин «Бумбин орн» ансамбльмудын артистнр билг-эрдмәрн байрлулв.

ТҮРВӘН Һуна