¥´ä³í ìåðãšëòò³, ´ð š´´ëí ñåäêëò³ ýì÷

13-01-2017, 15:17 | Современник

Òàœº÷èí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà õàëõä ýâð³ííü ýðäìä³í èòêëò³, êåðãò³í íàñí-šèðºë³í íåð³äñí ³ìòí áຠáèø á³³í³. Òåäí³ íåãíü ýì÷-ôèçèîòåðàïåâò Àëåêñàíäðà Êèòèäèíîâà. Èðõ šèëèí àâãóñò ñàðä Àëåêñàíäðà Íèêîëàåâíà ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà õàëõä
¢¢ëäñí³ 50 šèë³í òåìäãëõ.
Àëåêñàíäðà Íèêîëàåâíà Ðîñòîâñê îáëàñòèí Àòàìàíîâê ꢢòðò ´íð-´ñêëœ ´ðê-á¢ëä ò´ðñìí. Ýöêíü Íèêîëàé Èëþìæèíîâè÷ Ñóñååâ á³³ðí øêîëä áàãøàð ê´äëš³ñìí. Ýêíü Åêàòåðèíà Àëü÷èíîâíà ꢢêä³í õ³ë³š, õîòûíü êåš ´ã³ä, ãåð³í àõóëàä á³³äã á³³ñìí. Ýäí äîëàí ¢ð³í ´ñ³ä-áîñõàä ê¢ êåâ. Ñóñååâèõí³ ´ðê-á¢ë öóã õàëüìãóäëà ³äë Ñòàëèí³ ýðê øèëëºíë³ õàðºàä, Ñèâð¢ð òóóãäñìí. Ýäí³ á¢ë Òþìåíñê îáëàñòèí ßëóòîðîâñê ðàéîíà Ãîëûøìàíîâî ñåë³íä òóññìí. Òåã³ä Àëåêñàíäðà Íèêîëàåâíàí óéí öàãíü Ñèâðò äàâñí áîëäã.
1957 šèëä áààõí ꢢêí àðâí êëàññàí ò´ãñ³ñí êåìä ýäí³ ´ðê-á¢ë ò´ðñêí ºàçðóðí í¢¢â. Òàœº÷àí øèí³ñ áîñõšàñí öàã áèë³. ßìàðàí ÷èãí õàëõä ýðäìò³ óëñ êåðãëãäš³ñìí. Ñóðºóëü-ýðäìèí õàëõä êàäðìóä ê¢ðòš³õø, áàãøèí ýðäì äàñ ãèš àâºèííü, ø¢ëã÷ Ñóñåí Àêñåíà ñóðâðàð Àëåêñàíäðà ꢢêí Êàðà÷àåâî-×åðêåññê Ðåñïóáëèêä îäàä, ïåäàãîãè÷åñê ó÷èëèùä îðâ. Òèèãõä òàœº÷èí áàº÷óäûí ò´ë³ øèøëœ êóðñ á¢ðä³ñí áîëäã. Õîéð šèë äàâàä, Àëåêñàíäðà Íèêîëàåâíà ñóðºóëÿí ò´ãñ³º³ä, òàœº÷äàí õ³ð¢ èð³ä, ñåë³í ºàçðò øêîëä ê´äëâ. Õ´´ííü Ýëñòä Ñàðïóëü áàëºñíà ñåë³í³ ýäë-àõóí èíñòèòóòûí êîíñóëüòàòèâí ïóíêò ñåêãäõë³, íààðàí ê´äëìøò îðâ. Ýíä çàî÷í êåâ³ð ñóðäã îþòíðèí ñóðºóëèí êåðã-ò´ðèíü õàºëäã á³³ñìí. 1960 šèëì¢äèí ýêëö³ð Áàñàí Áàäüìèíîâè÷ Ãîðîäîâèêîâ áàñ ñåë³í³ ýäë-àõóí èíñòèòóòä çàî÷í êåâ³ð ñóðäã îþòíðèí òîîä éîâëà ãèš Àëåêñàíäðà Íèêîëàåâíà òîäëíà.
Áîëâ ýì÷ áîëõ ê¢ñë ñàíàíàñíü ºàðëãî á³³â. Òåã³ä 1962 šèëä Àëåêñàíäðà ꢢêí Ðîñòîâ-íà-Äîíó áàëºñíä ìåäèöèíñê èíñòèòóòä îðš ñóðâ. Ñóðºóëèí šèëì¢ä ìåäìš³í óãàºàð äàââ. 1968 šèëä ñóðºóëÿí øèíê³í ò´ãñ³ñí áààõí ýì÷íðèã òàœº÷èí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà ìèíèñòåðñòâä áàéðòàºàð òîñ÷ àâàä, é´ð³º³ä, óðìä ´ãñìí. Àëåêñàíäðà Íèêîëàåâíà ºóðâí šèëä³í ó÷àñòêèí ïåäèàòðàð ê´äëš, ò¢ð¢í äàìøëòàí àââ. Òåð¢í³ õ´´í Ìîñêâàä ïåäèàòðèéèí áîëí öóñíà ãåìèí õàëõàð îðäèíàòóðò ñóðš, ìåðãšëò³í ´´äë¢ëâ. Õ³ð¢ Ýëñòä èðš, äàññí ýðäì³ðí ê´äëš, öóñíà ãåì ýìíëºí³ õàëõàð ³ìòíä òóñàí ê¢ðãâ. Õ´´ííü îëí šèëä³í òàœº÷èí áè÷êä¢äèí ïîëèêëèíèêèí àõ ýì÷èí äàðóê áîëš ê´äëâ. 1989-1995 šèëì¢äò áè÷êä¢äèí ïîëèêëèíèêèí ôèçèîòåðàïåâòè÷åñê ³œãèã ºàðäš éîâëà. Ñ¢ë õ´ð ºàð šèë áè÷êä¢äèí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà õàëõä ýì÷-ôèçèîòåðàïåâò áîëš ê´äëš³í³. âí ìåäðëò³, èê äàìøëòòà ýì÷ Àëåêñàíäðà Íèêîëàåâíà îëí šèë õîîðàí ïåíñüò³í ºàðñí áîëâ÷í ýíäð ´äð ÷èãí áຠöàãòàí ø¢¢š àâñí ýðäì³ðí ê´äëš, áè÷êä¢äèí ýð¢ë-ìåíäèíü ÿñðóëëºíä èê ò³âö³í îðóëšàíà. Ôèçèîòåðàïåâòè÷åñê ³œã¢ð ïåäèàòð, îðòîïåä, îòîëàðèíãîëîã, íåâðîëîã, íàíü ÷èãí ýì÷íð
ꢢêäèã éîâóëíà. Àëåêñàíäðà Íèêîëàåâíà îíüãàí ´ã÷, ꢢêäèã øèíšëš, ÷èê ýìíëºí³ ýâ-àðº ø¢¢š àâíà. Ãåìíñí ꢢêäèã ýíä ôèçèîòåðàïåâòè÷åñê ýâ-àðºàð ýìíí³, ýìíëºí³ ìàññàæ êåí³. Ýìíëºí òóñëàä, àøòíü ꢢêä ýäãš îäíà. ¥ð š´´ëí ñåäêëò³, òîãòóí, ñ³í çàœòà Àëåêñàíäðà Íèêîëàåâíà áè÷êä¢äë³ áîëí ýê-ýöêíðë³ áèé³í ºîëüøãàð á³ðš, ò´âø¢í³ð ꢢíäš, ýäíä èê îíüãàí òóñõàíà.
Íåã ä³êš òàâòà ꢢêèã ýêíü íààðàí àâ÷ èðí³. Ê¢¢êíü ³ð³ èøê³ä, òàìòðš éîâäã á³³ñìí. Ýíòí ÷èêðøãî, íóºñíëà ³äë éîâäëºòà áîëõ ãèš ýì÷íð êåëñí ó÷ðàð ýêíü çîâšàëà. Áîëâ Àëåêñàíäðà Íèêîëàåâíà òåð¢í³ êåëñíë³ ç´âø³ðëãî, ꢢêí³ ê´ëíü ýäãš, éîâäëíü ÷èêðõ ãèâ. Òåð¢í³ êåëñ³ð áîëâ. Àëåêñàíäðà Êèòèäèíîâàí çààš ´ãñí ôèçèîòåðàïåâòè÷åñê ýìíëºí, àéòà ìàññàæèñò Åêàòåðèíà Ñàíãàäæèåâàí ýâò³ ºàðíü ꢢêíä òóñëâ. Òèèì êåä¢ ¢ëã¢ð çààš áîëõìí. Òî-òîìš óãà óëñò Àëåêñàíäðà Íèêîëàåâíà ä´œ-òóñàí ê¢ðãñí áîëäã. ijê³ä áîëõëà ýí¢í³ š´´ëí õ³ë³ö,
á¢ë³í ¢ã, ´ðø³œã¢ ñåäêë ýìíëºí³ñ äàâó òóñëíà. Àëåêñàíäðà Íèêîëàåâíàí ê¢÷-ê´ëñèíü ´´ä³í³ð ¢íëãäñìí: Õàëüìã Òàœº÷èí à÷òà ýì÷èí, ²ð³ñ³í Ôåäåðàöèí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà éè뺳í ñ³í
ê´äë³÷èí íåðí 碢ëºãäñìí, êåñã Ê¢íäëëºí³ ºàøãóäàð à÷ëãäñìí. Òåìäãëõä, Àëåêñàíäðà Íèêîëàåâíàí àõíð-䢢íðíü öóºàð ñóðºóëüòà-ýðäìò³ áîëš, ñóðºóëü-ýðäìèí, ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà, õóëä-㢢ëã³í³, îëíà õîò áåëääã, íàíü ÷èãí õàëõä ê´äëš, òàœº÷èííü äåëãðëòä õ¢â ò³âö³í îðóëñí áîëäã. Ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà õàëõèí óëûíü ò³âš äåëãð¢ëš éîâñí ýí¢í³ àõ Ñóñååâ Ïëåõàí Íèêîëàåâè÷èí íåðí òàœº÷äàí òåìäãò³.
Àëåêñàíäðà Íèêîëàåâíà Áààòð Ñàðàíîâè÷ àâàëüòàºàí ò³â øàõó šèëä³í íåã-íåãí³ííü ñåäêë ìåäëöš, íèèò³º³ð á³³š, õîéð ê´â¢º³í ´ñêš, õ´â-êèøã ¢çš šèðºâ. Áîëâ çîâëœ óãà šèðºë óãà ãèš êåëñí ¢ã á³³í³. Ñ¢ë õîéð šèë Àëåêñàíäðà Íèêîëàåâíàí ò´ë³ éèð ºàøóòà áîëâ. Ò¢ð¢ë³ä óóºí ê´â¢íü Ñàíàë ºàë íàñíäàí ñ³³º³í õ³³â, ³ð³ íåã šèë äàâàä àâàëüíü ñ³³íè îðíä ò´ðâ. Îäà ÷èãí ãåð-ìàë áîëàä óãà îòõí ê´â¢íü Ñàðàí ýêò³º³í õàìäàí á³³š, ä´œ-ò¢øã áîëíà. Àëåêñàíäðà Íèêîëàåâíàí õîéð ýã÷, ä¢ ê¢¢êíü, à÷íð-çååíðíü çîâëœãèíü õóâàëöš,
äàœãèí ä´œíí³. Òåð ìåò àâàëü Áààòð Ñàðàíîâè÷èí ýëãí-ñàäíü Àëåêñàíäðà Íèêîëàåâíàã êåç³ä ÷èãí ìàðòõø, äàœãèí çîëºàä èðí³, éèðèíä³í ýäí ýâð³ííü à⺠áåðã³í éèð òåâ÷í³.
Øèí šèëèí ÿíâàðü ñàðèí 12-ò Àëåêñàíäðà Íèêîëàåâíà 80 íàñàí íàñëâ. Îí÷òà ´´íë³íü ýí¢ã
é´ð³š, óò íàñ, áàò êèøã, ìåíä àìóëœ šèðºë äóðäšàíàâèäí.

Ìàðãàðèòà ÀÐÇÀÅÂÀ
À.Çóíäóãèíîâàí öîêñí çóðã

Видео