Кесн кергәрн нер һарсн Басңга Иван

28-06-2022, 14:28 | Общество

Таңһчд болдг керг-үүлдвр болһнд эн күүг бидн үзнәвидн. Тиигчкәд олн соньн кергин эклцинь эн үүдәсинь чигн меднәвидн. Хальмг улсин ямаран чигн керг-төрт шунмһа кевәр орлцдг эн күүнә нернь Басңга Нимгрин Иван болҗана. Таңһчд энүг ик бичкн уга меднә. Келсн үгинь әмтн оньган өгч соңсна, ухандан батлҗ авхар зүткнә.

Басңга Ивана ончта өөнд нерәдсн байрин асхн бүлән седклин сән таалд давв. Н. Пальмовин нертә Келн-улсин музейд йосна болн олна эн үүлдәчиг күндлхәр олн әмтн цуглрҗ ирв. Дууч Айса Брюгидикова өргҗ дуулсн хальмг ут дууна айс заалыг дүүргв. Хальмг Таңһчин күндтә иргн Басңга Иванд цаһан хадг татҗ, цугтан күндллһән медүлв.

Хальмг Таңһчин Толһачин һардврин ахлач Чингис Бериков өөнән темдглҗәх ачта үүлдәчд ут нас болн бат кишг дурдв. Таңһчин Толһач Хаска Бату һардврин ахлач эртәснь йөрәһәд, таңһчин делгрлтд орулҗах ик тәвцинь темдгләд, йөрәлән болн белгән нерәдсмн. Хальмг Таңһчин Залврин ахлачин үүлиг цаг зуур дааҗадг Очр Шургчеев Иван Нимгировичиг өөнләнь үнн седкләсн йөрәв.

Хар Һазра районас ачта үүлдәчиг йөрәхәр бүкл делегац ирв. Басңга Иванд «Хар Һазра района күндтә иргн» гидг нер зүүлһҗәхин тускар зәңгләд, района Һардврин толһачин дарук Санл Мукабенов күндтә неринь иткүлҗәх цуг тоотынь бәрүлҗ өгәд, йөрәлин үгән нерәдв.

Улсин Хуралын (Парламентин) Ахлачин нерн деерәс депутат Борис Муджиков, таңһчин сойлын болн зуульчллһна министр Саглр Тюрбеева, Хальмг ик сурһулин һардач Бадм Салаев, Хальмг номин төвин һардач Виктория Куканова йөрәлин үг келҗ, белгүдән бәрүлҗ өгв. Келхәс, Хальмг номин төв Басңга Ивана дарани нег дегтринь барлх болҗ һарв. Келн-улсин дегтрин саңгин көдләчнр Иван Нимгировичин туск шогта видеозурц белдснь цуглрсн улст йир икәр таасгдв. Дегтрин саңгин һардач Надежда Каншаева болн әңгин һардач Лариса Бадышева соньн олн кергин эк татач болдг, гүн тоолврта үгәрн залмҗ өгдг Басңга Иванд халун йөрәлән нерәдв. Эн саңгин көдләчнр өвкнрин авъясар захта хувц белглв. Барин халхин көдләчнрин нерн деерәс «Калмыкия» РИА-н һардач Хоңһр Марилов, «Хальмг үнн» газетин ах редактор Евгений Бембеев, газетн-журнальн редакцин һардач Данара Дорджиева, «Байр» седкүлин зурач Сергей Бадендаев йөрәлин үгән нерәдв. Хальмг авъясар өмскүл өмскәд, Иван Нимгировичиг Хальмг телеүзлин болн радион көдләчнр Тамара Надбитова, Роза Грицкова болн Савр Манджиев йөрәв.
Хальмг әмтнләһән Сиврин һазрт тусад, тенд өсч, җирһлин хаалһд орсн, эврә һазртан хәрҗ ирәд, таңһчан босхлһнд шунҗ орлцсн цага үүрмүднь чигн Иван Нимгировичд күндллһән медүлв. Хальмг Таңһчин күндтә иргн Баатр Михайловин тодлврар, эдниг баһ наста цагт таңһчин һардач Басң Городовиков Моңһлур баһчудын делегац йовулхар шиидсмн. Тер делегациг Басңга Иван һардҗ йовсинь, тер цагас авн эдн нег-негән медҗ, олна кергт шунҗ орлцҗ йовсмн. Ямаран чигн көдлмшт Иван Нимгирович хара суудмн биш, кергиг уралан йовулх хаалһ хәәдгинь Баатр Чимидович тодлв. Йирдгч җилмүдт барин болн дегтр барллһна министерств толһалҗасн цагтан Басңга Иван зөвәр күнд йовдлла харһв. Барин халхд төрүц мөңг йилһҗ өгчәсн уга. Иван Нимгирович Москвад орад, тенд Баатр Чимидовичлә харһад, тиигхд Әрәсән барин министр бәәсн М. Полтаранин тал одад, зөвән келәд иткүләд, Хальмгин барин халхд кергиг зогсалго цааранднь йовулх мөңгн йилһгдҗ өггдсмн. Эднә җирһлин хаалһд учрсн нань чигн йовдлмудын тускар, альднь болвчн Иван Нимгирович кергиг күцәхәр шундг бәәсинь нәәҗнь келҗ өгв. Баһ цага дууһан дуулҗ Баатр Михайлов энүг йөрәснь йир тааста болв.

Хальмг улсин шүлгч Нуура Владимир Сиврин күнд цагт заңгнь батрсн, юмнас әәлго уралан зөрҗ, сурһуль сурҗ, дамшсн үр-дүңгиннь үүлдвриг үнлв. «Күн болх баһасн, күлг болх унһнасн» гидг болн нань чигн үлгүрмүд эн байрин йовудт соңсгдҗ, Иван Нимгирович олн дунд ик күндтә бәәхинь медүлв. Салан Бадмин келсәр, «Үг келдгнь олн, керг кедгнь баһ» гисн үлгүрәс хойрдгч әңгинь заңдан шиңгәһәд, ямаран чигн кергиг уралан йовулдг күн гиҗ Басңга Ивана тускар цугтан келв. Үг келх, йөрәх улс олн билә. Кесгнь йөрәлән илгәҗ. Келхәс, Әрәсән сурһулин ачта багш Екатерина Джинцанова Иван Нимгировичд шүлг нерәдсмн.

Басңга Иван таңһчин җирһлин йовудт шунмһа кевәр орлцҗ йовсмн, олн үүл дааһад, олн-әмтнә хөв-җирһлинь хувалцҗ йовна. Эврә улсла нег җирһләр бәәсн учрар олн халхар итклтә үүрмүдтә болсмн. «Күн болх комсомоласн» гидг үгин чинринь медүлҗ, баһ наста комсомольск үүлдәч уйн настадан олна җирһлин гүдүд орсмн. Ах үүрән йөрәхәр ирсн комсомолын көдләчнр деер заагдсн заңгин сән тоотла зергднь хамдан көдлҗ йовх үүрмүдән альд болвчн Иван Нимгирович харсдг бәәсинь Геннадий Мазанов келснь әмтнд тодлгдв.

Өдгә цага баһчудт шунмһа болн цецн тоолврта үлгүр болдгинь таңһчин спортын болн баһчудын кергәр бәәдг министерствин һардач Константин Батыров болн Камиль Маркеев келсн йөрәлин үгәс медгдв.

Таңһчин артистнр Данзн Зулаев, Мингиян Ханинов, Хальмг улсин артистк Татьяна Чиктеева, Хальмг Таңһчин ачта артистк Анна Очкаева, «Өөрднр» бииһин театрин артистнр, «Олимп» бичкдүдин эстрадн бииһин бичкн билгтнр Иван Нимгирович Басанговд дууна болн бииһин билгән нерәдв.

Таңһчин делгрлтд зөвтә тәвцән орулсн олн күүнә тускар, теднә күцәсн үүлдврин туск дегтрмүд Иван Нимгирович бичсмн. Эврәннь 85 җилә өөнин өмн өргнд Хальмгин сойлын туск дегтрән Басңга Иван барлҗ һарһв.

Хальмг Таңһчин күндтә иргн Басңга Иван таңһчин олн-әмтн дунд ямаран ик тоомср эзлҗәхинь өөнин эн асхн медүлв.


ХӨӨЧИН Галина

Видео