Чилгрт босхгдсн «Чөйҗл Сәкүсн Сүм»

14-05-2024, 15:07 | Общество, Таңһчин зәңгс, Бурхн-шаҗна төрәр

Хөрдгч зун җилин чилгчәр мана таңһчд шар шаҗн шинәс делгрлтән авсмн. Тер җилмүдт мөргүлин гермүд, кесг суврһн экләд босхгдв.
Шидр Яшкулин района Чилгр селәнд ончта йовдл болв. Тууҗлгч чинртә эн һазрт «Чөйҗл Сәкүсн Сүм» шин хурл босхгдад секгдв.
2015 җилин намрар Чилгрәс ар үзг тал һучн тавн дууна һазрт бурхнд мөргдг гер секгдсн билә. Урднь тер ормднь Ик Цоохра хурл дүңгәдг бәәсмн. 2018 җилд нег һазра улс тенд хурл тосххар шиидв. Мел тер цагт Дамба Даржа Заяевин нертә «Даши Чойнхорлин» шар шаҗна Бурятин ик сурһаль төгсәсн Бельтән Мергн (Гелек Жалсаб) төрскн һазртан ирв. Нег һазра төрскнч седклтә Эдлән Чилгр болхла тенд «Очирваань» нертә олна бүрдәц һардҗ, мөңг орулдг шишлң саң секв. Тер цагас чилгрәхн чадсарн эн саңд мөңгән орулдг болв.
Бурятин Иволгинск дацңгас Байн лам ирҗ хурл босхгдх ормиг әрүслв. Хурл тосххас урд «Луусад» нертә усна эзнд нерәдҗәдг шишлң авъяс давулгдад, сав һазрт тәвгдв. Эн авъяс давулсн саамд чилгр теңгрт һәрд шовун ниссиг олн-әмтн үзв, эннь сән йор, гиҗ медәтнр темдглв.
2018 җилин така сарин 8-д Чилгрт чинртә тосхлт эклв. Ик-бичкн уга хурл тосхлһнд орлцв. Талдан балһсдт бәәдг нег һазра улс демән өгүлҗ, олна кергт тәвцән орулсн болдг. Тер мет Бурятяс, Якутяс, Москваһас, Санкт-Петербургас, Китдәс, Моңһлас болн талдан һазрас дөң ирсмн.
Темдглхд, Чилгрә хурлын Мергн лам Бурятин, Туван, Энткгин болн талдан хурлмудын ламнрла бат залһлда бәрнә. Тер учрас Забайкальск крайин Узон селәнә күүкд улс Чилгрә хурлд дотрк бәәдлинь кеерүлхин төлә жалцан, бадан болн талдан тоот уйҗ өгв. Иволгинск дацңд сурһаль сурсн Орһадула Чимид хурлын дотрк эрсмүдинь шишлң зургудар кеерүлв. 2022 җилд хурлд газ болн шам орулгдв, хаша тосхгдв. Җил хооран нег һазра күүкд улс хурлын эргндк бәәдлинь ясад, цецгүд болн модд суулһв. Эн җилин эклцәр Хальмгин Шаҗн Лам гевш Тензин Чойдак Чилгрт ирҗ, хурлын тосхлтыг шинҗлв.
Хөн сарин 10-д Чилгрә хурл байрин бәәдлд секгдв. Шаҗн Лам гевш Тензин Чойдак, Бурхн Багшин Алтн Сүмин ламнр эн байрта керг-үүлдврт орлцв. Тер мет Забайкальск крайяс, Иркутск мүҗәс болн Бурятяс олн гиичнр бас ирв.
Шаҗн Лам гевш Тензин Чойдакин темдглсәр, шин хурл шар шаҗна авъяс күцәдг болн мөргүл давулдг орм бәәтхә, шаҗна сурһалиг дасхдг орм болх зөвтә гив. Тер мет «Чөйҗл Сәкүсн Сүм» хурл Үрс Сарин әрүн өдрмүдт секгдснь бас темдгтә болв. Хурлд цаһан седкләрн ирҗ, Мергн ламиг соңсҗ, бурхнд шүтҗ, Буддан сурһалиг медҗ автн, гиҗ Шаҗн Лам чилгрәхнд зааҗ келв.
Чилгрт өсәд-боссн күн болһна төлә тер өдр ончта болв. Тер юңгад гихлә зурһан җилин туршарт чинртә тосхлт күцәгдв. Яшкулин района муниципальн бүрдәцин толһачин дарук Эрднь-Һәрән Бата Чилгр селәнә әмтиг ончта йовдлла йөрәҗ, хурлд киитрүлдг кергсл белглв. Керг-үүлдврин йовудт «Очирваань» бүрдәцин һардач Манҗин Эрднь үг авч, олна кергт тәвцән орулсн улст Ханлтын бичгүд бәрүлҗ өгв. Чилгрә ах үйин улсин нерн деерәс Ванькан Мария бас тосхлтд орлцсн улст ханлтан күргҗ йөрәв.
Хурл секгдәд ик мөргүл болв, хөөннь цуг әмтнд аршан өггдв. Керг-үүлдврин чилгчәр, байрин концерт болн спортын марһас давулгдв.
КАРСАНА Евгения
Чилгрт босхгдсн «Чөйҗл Сәкүсн Сүм»

Видео