Хальмг эмәл музейд белглв

Н. Пальмовин нертә Келн-улсин музейд шин экспонатмуд немгдҗәхнь йирин йовдл болна. Шидр музейин көрңд йир ховр нег белг орҗ ирв. Мөрнә эмәл таңһчин музейд белглгдв. Хальмг урн һарин эрдмчнр кесн эн эмәл Баһ Дөрвд селәнәс белг гиҗ өггдв.

Мөр унҗ йовад, саадгар хадг спортсменмүдин федерацин һардач Хоңһр Уладаев эн эмәлиг музейд белглв.
Седвәртә эн күн саадгар халһна эрдмиг сергәҗ, баһчудт болн талдан улст дасхсн деерән мөрнд зүүдг зи кедг бәәр Баһ Дөрвд селәнд сексмн. Терүнд мөр унсн цагт кергтә болдг эмәл, хазар болн нань чигн тоот кегдсн деерән арсар нань чигн кегдлмүд кенә. Кезәнә хальмгуд эврә һарар кеҗ йовсн тоотыг эдн сергәҗәнә.
Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Батун дөңгәр бүрдәгдсн марһанд орлцад, шүүҗ авсн мөңгәр тер эмәл кегдснә тускар Хоңһр келҗ өгв. Хальмгудын кезәңк урн һарин эрдмиг Баһ Дөрвдә урчнр шинәс сергәҗ, экләд үүлдхләрн тууҗин материалмуд хәәһәд, өвкнрин келҗ йовсиг ах үйин улсас соңсад, кезәнә өвкнр гер-малдан кергтә тоотыг бийснь кедг бәәсиг медҗ авв. Эднә урн һара кевлгдсн, уйгдсн, шаглгдсн тоотын кесгнь талдан келн-улст төрүц уга. Тегәд тер зөөриг шинәс сергәлһн ода эднә һол керг болв.
Келн-улсин музейин көрңд орулҗ өгсн эмәлиг ХХ зун җилин эклцәр цоксн зургиг хәләһәд, урн һарин эрдмчнр кесн болна. Бухин арсар тернь кегдв. Терүнәс нань модн, төмр чигн эмәл келһнд олзлгдв. Арсн деер эрә һарһлһна эрдм олзлснь бас ке болв. Кеерүлин төлә арсиг гүрҗ, кегдлиг батлхин төлә олзлсн болдг. «Хальмгт кегдв» гиҗ эмәл деер бичәтә бәәнә.
Баһ Дөрвд селәнд тиигәд хальмгудын кезәңк эрдм сергәгдҗ, әмтнә җирһлд шинәс орулгдҗана. Урн һарин эрдмин кегдл болҗ музейд теднә һарар кегдсн эмәл үзүлгддг болхмн.